Mùa thi

Thơ ta hơ hớ chưa chồng;
Ta yêu, muốn cưới, mà không thì giờ:
Mùa thi sắp tới! – em Thơ,
Cái hôn âu yếm xin chờ năm sau!

Avril 1934

*

Mùa thi – Khi tình yêu nhường chỗ cho hoài bão

Có những khoảnh khắc trong đời, con người ta buộc phải gác lại những rung động của con tim để theo đuổi những hoài bão lớn lao hơn. Mùa thi của Xuân Diệu là một bài thơ ngắn nhưng chứa đựng sự giằng xé giữa tình yêu và trách nhiệm, giữa những xúc cảm lãng mạn và con đường học vấn.

Ngay từ câu mở đầu, tác giả tự nhận định về bản thân mình với giọng điệu hóm hỉnh:

“Thơ ta hơ hớ chưa chồng;”

Câu thơ gợi lên hình ảnh một chàng trai trẻ, đầy khao khát yêu đương nhưng vẫn chưa thể bước vào một mối tình trọn vẹn. Tình yêu trong tâm hồn Xuân Diệu luôn nồng nhiệt, luôn rực cháy, thế nhưng có một điều khiến ông phải dừng lại:

“Ta yêu, muốn cưới, mà không thì giờ:”

Tình yêu không chỉ là những rung động nhất thời, mà là một sự gắn kết bền chặt, một điều mà ông mong muốn có thể “cưới” – nghĩa là gắn bó trọn đời. Nhưng, thực tế khắc nghiệt chính là thời gian không cho phép. Ở đây, ta thấy một Xuân Diệu rất đời, rất gần gũi, khi ông cũng như bao người trẻ khác, phải đối mặt với áp lực học hành, thi cử.

Đến hai câu cuối, bài thơ khép lại bằng một lời hẹn hò đầy tiếc nuối nhưng cũng chan chứa hy vọng:

“Mùa thi sắp tới! – em Thơ,
Cái hôn âu yếm xin chờ năm sau!”

Có lẽ, ai trong đời cũng từng một lần trải qua cảm giác này đặt tình yêu sang một bên để tập trung cho những mục tiêu quan trọng phía trước. Ở đây, “em Thơ” không chỉ là một hình ảnh nhân hoá của nàng thơ nghệ thuật, mà còn có thể là biểu tượng cho người yêu, cho những mộng mơ còn dang dở.

Mùa thi tuy ngắn gọn nhưng lại chất chứa một tinh thần trách nhiệm, một sự lạc quan và hứa hẹn. Tình yêu không mất đi, nó chỉ tạm hoãn để con người có thể hoàn thành những điều lớn lao hơn. Một nụ hôn trì hoãn không có nghĩa là tình yêu lụi tàn, mà ngược lại, nó minh chứng cho sự trưởng thành, cho một tình yêu không chỉ dựa trên cảm xúc, mà còn có cả lý trí và trách nhiệm.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý