Muộn màng

Anh biết yêu em đã muộn màng,
Nhưng mà ai cưỡng được tình thương!
Ngậm ngùi tặng trái tim lưu lạc,
Anh chỉ xin về một chút hương.

Một chút hương phai của ái tình
Mà em không thể gửi cùng anh;
Để lòng ướp với tình phai ấy,
Anh tưởng từ đây bớt một mình.

Mắt ướt trông nhau lệ muốn tuôn,
Gượng cười anh phải khóc thầm luôn:
Em là người của ai ai đấy,
Lưu luyến chi nhau để sớt buồn.

Dầu chiếm tay em, anh vẫn hay
Rằng anh chỉ nắm cánh chim bay;
Bao giờ có được người yêu dấu!
Chất chứa trong lòng vạn đắng cay.

Anh chỉ như con chim bơ vơ
Lạnh lùng bay giữa gió, sương, mưa;
Qua gần tổ ấm đôi chim bạn,
Bỗng thấy lòng cuồng yêu ngẩn ngơ.

Yêu ngẩn ngơ rồi đau xót xa,
Số anh là khổ, phận anh là
Suốt đời nuốt lệ vào trong ngực,
Đem ái tình dâng kẻ phụ ta.

Chưa đi mà đã xa cách nhau,
Lúc biệt ly rồi, xa đến đâu?
Thôi hãy để anh đi hốt hoảng,
Gấp đem thương nhớ khuất mây mù.

Thôi hãy để anh đi thất thơ,
Mặc luồng gió mạnh, mặc mưa to
Đánh vào thân thể run như sậy.
– Tôi chẳng cần ai thương hại cho.

*

Muộn Màng – Nỗi Đau Của Một Tình Yêu Đến Trễ

Tình yêu vốn là thứ chẳng ai có thể điều khiển hay cưỡng cầu. Nó đến vào những khoảnh khắc bất chợt, chẳng cần biết đúng sai, chẳng bận lòng sớm muộn. Nhưng đôi khi, chỉ một chút muộn màng cũng đủ để đẩy con người ta vào vực sâu của tuyệt vọng. Muộn màng của Xuân Diệu là một bài thơ đầy xót xa về một mối tình đến chậm, một trái tim đã kịp trao đi nhưng không thể được nhận lại.

Một trái tim lạc lối trong yêu thương đã muộn

“Anh biết yêu em đã muộn màng,
Nhưng mà ai cưỡng được tình thương!”

Những câu thơ mở đầu mang một vẻ ngậm ngùi, như tiếng thở dài của một trái tim lỡ nhịp. Chàng trai trong thơ biết rằng tình yêu này đã muộn, nhưng lý trí đâu thể chống lại con tim. Có lẽ, đó là bi kịch lớn nhất của những người si tình – yêu khi chẳng còn cơ hội, khao khát khi mọi thứ đã an bài.

“Ngậm ngùi tặng trái tim lưu lạc,
Anh chỉ xin về một chút hương.”

Một tình yêu không được đáp lại, một trái tim lạc lõng giữa cuộc đời, chàng trai chỉ mong nhận về một chút dư hương của tình yêu ấy – dù chỉ là hương phai, dù chỉ là chút kỷ niệm nhạt nhòa. Nhưng ngay cả điều nhỏ nhoi ấy, em cũng chẳng thể trao cho anh.

Yêu mà không có được – Nỗi đau không lời

“Dầu chiếm tay em, anh vẫn hay
Rằng anh chỉ nắm cánh chim bay;”

Có những người cứ ngỡ đã chạm vào yêu thương, nhưng hóa ra đó chỉ là một ảo ảnh mong manh. Dẫu có nắm lấy đôi tay ấy, chàng trai vẫn hiểu rằng người con gái kia chẳng thuộc về mình. Cảm giác này chẳng khác gì việc cố giữ lấy một cánh chim tự do – nắm được nhưng không thể giữ, chạm đến nhưng không thể níu kéo.

“Anh chỉ như con chim bơ vơ
Lạnh lùng bay giữa gió, sương, mưa;”

Hình ảnh con chim cô độc lạc lõng giữa cuộc đời gợi lên một nỗi đau thăm thẳm. Không tổ ấm, không nơi chốn để tựa vào, trái tim ấy cứ mãi chao đảo giữa những cơn bão lòng. Người ta nói “yêu là hạnh phúc”, nhưng với Xuân Diệu, yêu đôi khi là một hành trình đầy đớn đau, là tự nguyện nhận lấy cô đơn chỉ để được yêu dù chỉ trong khoảnh khắc.

Ra đi trong hoang mang, tuyệt vọng

“Thôi hãy để anh đi hốt hoảng,
Gấp đem thương nhớ khuất mây mù.”

Cuối cùng, chàng trai chọn cách rời đi, nhưng không phải với sự thanh thản, mà là một cuộc chạy trốn đầy hoang mang. Yêu nhưng không thể giữ, níu kéo chỉ càng thêm đau, nên chi bằng để cơn gió cuốn đi tất cả. Nhưng liệu ký ức có dễ dàng bị vùi lấp? Liệu thương nhớ có thể tan vào mây mù, hay sẽ mãi là một vết hằn trong trái tim đã quá nhiều thương tổn?

“Mặc luồng gió mạnh, mặc mưa to
Đánh vào thân thể run như sậy.

– Tôi chẳng cần ai thương hại cho.”

Những câu thơ cuối cùng vang lên như một tiếng hét trong tuyệt vọng. Chàng trai không mong ai thương hại, bởi tình yêu vốn dĩ đã là một cuộc chiến đơn độc. Dù gió có mạnh, mưa có lớn, dù thân xác có run rẩy, anh vẫn đi – đi về một nơi không có hình bóng em, đi về phía những miền quên lãng.

Xuân Diệu – Người ôm lấy cả niềm đau của nhân thế

Đọc Muộn màng, ta không chỉ thấy câu chuyện của một người, mà là của biết bao trái tim ngoài kia – những trái tim lạc lối trong tình yêu, những con người đến sau trong cuộc đời ai đó. Xuân Diệu đã viết nên nỗi đau ấy bằng tất cả sự chân thành và mãnh liệt nhất, để mỗi người đọc đều có thể thấy chính mình trong từng câu chữ.

Tình yêu muộn màng không có lỗi, chỉ là cuộc đời không cho ta cơ hội để sớm tìm thấy nhau. Và đôi khi, yêu một người nhưng không thể ở bên người đó lại là nỗi đau sâu sắc nhất mà con người phải gánh chịu…

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý