Ngẩn ngơ

Ta liếc theo sau những đoá hồng,
Những nàng con gái sớm phai bông;
Những cô hây hẩy còn đôi tám,
Xô đuổi tình yêu, vội lấy chồng.

Ta đã tìm thăm những nấm mồ
Vô tình chôn giữa trái tim thơ;
Vô tình ôm ấp bao di tích
Của những tình thương bị hững hờ.

Giở lạnh rồi đây! sắp nhớ nhung!
Sương the lãng đãng bạc cây tùng.
Từng nhà mở cửa tương tư nắng,
Sắp sửa lòng ta để lạnh lùng!

Mùa cúc năm nay sắc đã già

Chim hồng, chin phượng với chim nga.

Dõi cùng chim thúy đi đâu mất?

– Ôi! phượng bao giờ lại nở hoa!

*

Nỗi Ngẩn Ngơ Trước Sự Tàn Phai

Trong thơ Xuân Diệu, ta luôn bắt gặp một tâm hồn tha thiết yêu đời, khao khát níu giữ vẻ đẹp của tuổi trẻ, của tình yêu. Nhưng cũng chính vì yêu đến tận cùng, ông càng cảm nhận sâu sắc hơn sự tàn phai không thể tránh khỏi. Ngẩn ngơ là một bài thơ như thế – một nỗi bâng khuâng, tiếc nuối trước những gì đẹp đẽ đang dần trôi xa, một sự hoài niệm về những điều đã từng rực rỡ nhưng nay chỉ còn là dư âm.

Tình yêu vội vã – Hoa nở rồi hoa tàn

Ngay từ khổ thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã khắc họa một nghịch lý: những cô gái trẻ trung, rực rỡ như những đóa hồng nhưng lại vội vã bước vào hôn nhân mà chưa kịp tận hưởng hết tuổi thanh xuân:

“Ta liếc theo sau những đoá hồng,
Những nàng con gái sớm phai bông;
Những cô hây hẩy còn đôi tám,
Xô đuổi tình yêu, vội lấy chồng.”

Cái đẹp của tuổi trẻ, của những đóa hồng đang độ xuân thì, lẽ ra phải được nâng niu, trân trọng, lại bị chính những người mang nó vội vàng xô đuổi. Họ chưa kịp hiểu tình yêu đã vội vàng đi theo những ràng buộc của cuộc đời, để rồi hương sắc ấy nhanh chóng phai tàn. Cái nhìn của Xuân Diệu đầy xót xa, tiếc nuối – như một người luôn khao khát yêu thương nhưng chỉ có thể bất lực nhìn những cánh hoa tươi rụng xuống.

Những nấm mồ của tình yêu lỡ dở

Nếu những đóa hồng là biểu tượng cho sự sống động của thanh xuân, thì khổ thơ tiếp theo lại gợi lên hình ảnh những nấm mồ – nơi chôn vùi những tình yêu chưa kịp trọn vẹn:

“Ta đã tìm thăm những nấm mồ
Vô tình chôn giữa trái tim thơ;
Vô tình ôm ấp bao di tích
Của những tình thương bị hững hờ.”

Hình ảnh “nấm mồ” không phải là sự chết chóc theo nghĩa vật lý, mà là sự vùi lấp của những mối tình dang dở, của những rung động đã từng cháy bỏng nhưng rồi bị lãng quên. Hai chữ “vô tình” được nhắc lại hai lần, như nhấn mạnh vào sự lạnh lùng của thời gian, của lòng người. Cái đau không chỉ nằm ở việc tình yêu tan vỡ, mà còn ở chỗ nó bị quên lãng, bị chôn vùi một cách vô tâm.

Nỗi cô đơn khi đông về

Từ những tiếc nuối về tình yêu đã lỡ, Xuân Diệu chuyển sang cảm nhận về mùa thu đang dần khép lại, để lại một nỗi trống trải trước cái lạnh của mùa đông sắp đến:

“Giở lạnh rồi đây! sắp nhớ nhung!
Sương the lãng đãng bạc cây tùng.
Từng nhà mở cửa tương tư nắng,
Sắp sửa lòng ta để lạnh lùng!”

Không còn những ngày nắng ấm, không còn những sắc màu rực rỡ của hoa cỏ, cảnh vật đang dần bước vào những ngày đông lạnh lẽo. Trong không gian ấy, nỗi nhớ cũng bắt đầu tràn về. Câu thơ “Sắp sửa lòng ta để lạnh lùng” là một dự cảm về sự cô đơn đang ngày một lớn dần. Cái “lạnh” ở đây không chỉ là của tiết trời, mà còn là cái lạnh của lòng người, của những tâm hồn thiếu đi hơi ấm yêu thương.

Mùa xuân có trở lại?

Bài thơ khép lại bằng một câu hỏi đầy day dứt:

“Mùa cúc năm nay sắc đã già
Chim hồng, chim phượng với chim nga.
Dõi cùng chim thúy đi đâu mất?

– Ôi! phượng bao giờ lại nở hoa!”

Hoa cúc – loài hoa gắn liền với mùa thu, giờ đây cũng đã tàn úa. Những cánh chim ngày nào cùng nhau bay lượn giờ đã tan biến không dấu vết. Mọi thứ đẹp đẽ một thời dường như đã bị cuốn đi, chỉ còn lại một nỗi trống trải khôn nguôi. Câu hỏi cuối cùng “Ôi! phượng bao giờ lại nở hoa!” vang lên như một tiếng thở dài, một niềm mong mỏi day dứt. Phượng vốn là loài hoa của mùa hạ, của tuổi trẻ rực rỡ, nhưng giờ đây nó đã lụi tàn. Khi nào thì những mùa hoa ấy mới quay lại? Khi nào thì những cảm xúc nồng nhiệt của tuổi trẻ mới trở về?

Thông điệp của bài thơ – Sự tiếc nuối trước những điều đã qua

Ngẩn ngơ không chỉ là một bài thơ về tình yêu, mà còn là một lời nhắc nhở về sự vô thường của cuộc sống. Xuân Diệu không giấu được nỗi buồn khi chứng kiến những đóa hồng sớm tàn, những tình yêu chưa kịp rực cháy đã bị vùi lấp, và cả những mùa hoa trôi qua mà không hẹn ngày trở lại.

Trong thơ ông, luôn có một nỗi sợ vô hình – sợ thời gian trôi quá nhanh, sợ tuổi trẻ không thể níu giữ, sợ những điều đẹp đẽ sẽ mãi mãi chỉ còn trong ký ức. Và nỗi ngẩn ngơ ấy, phải chăng cũng chính là nỗi lòng của mỗi người khi nhìn lại những gì đã mất trong cuộc đời?

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý