Người chiến sĩ

Có gan mới làm Giám đốc
Luôn luôn hàng triệu nợ, quanh đời
Anh cười, tay chỉ lên đồ bản
Khu vực trồng chè, khu chăn nuôi!

Khí hậu bình quân hai tám độ
Bảy mươi phần trăm mưa hàng năm
Tháng mười đến tháng ba, khô hạn.
Sương muối ba ngày trời tối tăm.

Toàn đất đá vôi trên diệp thạch
Đào hồ, nước hút, biến đi đâu?
Bỗng nhiên nước lại phun chan chứa.
Lũ lụt băng qua cuốn cả đèo!

Mười lăm năm mới hiểu được thiên nhiên.
Hội nghị “sương mù” họp sáng đêm.
Quyết nghị đốn chè sau trận muối.
Búp chè không sợ bị thút đen!

Nhớ buổi đầu tiên rời khẩu súng
Quân về tiến thằng tới đồi tranh.
Tiều đoàn trưởng, trước phăng dao phát
Mở lối quân đi chặt lá cành.

Một tuần mới tới Bản Hoa, xưa.
(Xe chạy hôm nay có một giờ.)
Đói nghỉ ăn, đêm cùng dựa ngủ.
Nào sên, nào vắt, nào sương mù!

Sáng họp chào cờ, người rét cứng.
Dựa nhau hơi ấm lại vùng lên.
Tay dao tay cuốc thay tay súng…
Dần dần nương lúa vượt tranh lên.

Rồi rau, rồi lạc, rồi ngô,đỗ,
Mưa trắng rừng, không tia nắng soi
Xe chuyển thẳng về Hà Nội đỗ
Ba  đình mượn tạm góc sân phơi.

Anh cười thế đó?… Nông trường tôi
Ấu trĩ qua, nay ổn định rồi
Núi trồng chè, thảo nguyên cấy cỏ
Đón cừu, bò sữa lên, chăn nuôi.

Đón cả vợ con yêu tổ ấm
Quê hương sống chết Mộc Châu rồi!
Sum vầy Nam Bắc cùng xây dựng
Đoàn kết hai vùng cả ngược xuôi!

Khi thằng Mỹ tới, gay go đấy!
Chè đến thời xanh, búp nảy nhiều.
Cỏ biếc nông trường, Cừu trắng bãi.
Ngụy trang? Sơ tán? họp… xôn xao.

Hầm dào khắp gốc chè, chân núi.
Hào chạy quanh vòng qua thảo nguyên.
Báo động bò, cừu vào lũng, suối
Sao chè bếp lửa sáng hang đêm.

Người ra tiền tuyến, người thay thế…
Tay hái chè, tay bắn máy bay
Bò đẻ giữa mùa bom đạn dội
Lông Cừu cắt dưới ánh dù vây.

Đến nay thắng lợi dồn năng suất.
Đỗ tương bảy tấn, vàng sân phơi.
Gian kỹ càng nhiều theo bước tiến.
Mười lăm năm nữa… Mười năm thôi!

Anh dừng, đôi mắt xa… suy nghĩ
(Đôi mắt bao đêm thiếu ngủ rồi)
Tay chỉ một vùng sương khói phủ…
Mười lăm năm nữa, mười năm thôi!

Đón khách có nhà gương đỉnh núi
Quay tròn, xem một cuốn phim quay.
Kia tầng thuỷ điện, đây nhà máy
Lầu đẹp công nhân bóng nước đầy.

Đường thênh thang rộng, người chen hoa.
(Bỏ hết thủ công, cơ giới mà)
Khách cứ ung dung ngồi ngắm cảnh.
Có cô phục vụ rẽ mây qua!

Ôi người chiến sĩ! Tôi nhìn anh!
Tóc bạc âm thầm lẫn tóc xanh
Giữa vùng đất nước mù sương giá
Mơ ước theo anh sáng đỉnh ngàn!

Mộc Châu 12-7-73
Hà Nội 10-7-73

*

Người Chiến Sĩ – Dáng Hình Người Kiến Thiết

Bài thơ Người chiến sĩ của nhà thơ Anh Thơ là một khúc tráng ca về những con người đã từng cầm súng trên chiến trường, nay trở về lao động, xây dựng quê hương. Bài thơ không chỉ ca ngợi tinh thần kiên cường, ý chí bền bỉ mà còn khắc họa ước mơ lớn lao của những con người đã biến vùng đất Mộc Châu hoang sơ trở thành một nông trường trù phú.

Người chiến sĩ – từ chiến hào đến nông trường

Bài thơ mở ra với hình ảnh một giám đốc nông trường, một người lính năm xưa nay đã trở thành người chỉ huy trên mặt trận sản xuất:

“Có gan mới làm Giám đốc
Luôn luôn hàng triệu nợ, quanh đời
Anh cười, tay chỉ lên đồ bản
Khu vực trồng chè, khu chăn nuôi!”

Những câu thơ như một lời khẳng định: để đứng mũi chịu sào, để lèo lái cả một vùng đất rộng lớn, người giám đốc không chỉ cần sự quyết đoán mà còn cần cả lòng dũng cảm và niềm tin vào tương lai. Nếu trên chiến trường, anh từng đương đầu với quân thù, thì giờ đây, anh đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt, với những con số nợ nần, với bao lo toan gánh vác. Nhưng nụ cười vẫn luôn nở trên môi anh – một nụ cười của sự lạc quan và đầy quyết tâm.

Cuộc chiến với thiên nhiên

Mộc Châu hiện lên qua những vần thơ với đầy thử thách:

“Toàn đất đá vôi trên diệp thạch
Đào hồ, nước hút, biến đi đâu?
Bỗng nhiên nước lại phun chan chứa.
Lũ lụt băng qua cuốn cả đèo!”

Đó là một vùng đất đầy biến động, khi thì khô hạn, khi thì bỗng nhiên nước dâng tràn lũ. Khí hậu khắc nghiệt, thiên nhiên không dễ khuất phục. Phải mất “mười lăm năm mới hiểu được thiên nhiên”, những con người ấy mới dần tìm ra quy luật của đất trời, để rồi từng bước biến vùng đất hoang thành một nơi trù phú.

Từ bàn tay người lính

Không chỉ đấu tranh với thiên nhiên, họ còn đấu tranh với chính sự gian khó của cuộc sống lao động:

“Nhớ buổi đầu tiên rời khẩu súng
Quân về tiến thẳng tới đồi tranh.
Tiểu đoàn trưởng, trước phăng dao phát
Mở lối quân đi chặt lá cành.”

Họ – những người lính vừa từ chiến trường trở về, chưa kịp nghỉ ngơi đã lao ngay vào cuộc chiến mới. Tay dao, tay cuốc thay cho tay súng, họ mở lối giữa rừng hoang, lập nên những cánh đồng chè, những nương lúa đầu tiên. Từ cảnh đói khổ, ngủ dựa vào nhau chống rét, họ đã dựng nên một vùng đất no ấm.

Những năm tháng kháng chiến và ước mơ tương lai

Bài thơ không chỉ kể về những ngày đầu gian khổ mà còn khắc họa sự trưởng thành của nông trường Mộc Châu:

“Anh cười thế đó?… Nông trường tôi
Ấu trĩ qua, nay ổn định rồi
Núi trồng chè, thảo nguyên cấy cỏ
Đón cừu, bò sữa lên, chăn nuôi.”

Mộc Châu từ một vùng đất hoang vu nay đã tràn đầy sức sống với những đồi chè xanh mướt, những đàn cừu, bò sữa. Nhưng ngay lúc đó, chiến tranh lại bùng lên. Một lần nữa, những con người ấy lại trở thành chiến sĩ, nhưng lần này, họ vừa bảo vệ quê hương, vừa tiếp tục lao động:

“Người ra tiền tuyến, người thay thế…
Tay hái chè, tay bắn máy bay
Bò đẻ giữa mùa bom đạn dội
Lông Cừu cắt dưới ánh dù vây.”

Hình ảnh ấy thật đẹp! Họ không chỉ đánh giặc mà còn gieo trồng sự sống ngay trong lòng chiến tranh. Tay họ hái chè, nhưng cũng sẵn sàng cầm súng, họ lo cho từng con bò, con cừu, nhưng vẫn kiên cường đối mặt với bom rơi đạn nổ.

Niềm tin vào ngày mai

Giữa những lo toan, người giám đốc – người lính năm xưa – vẫn ấp ủ một giấc mơ lớn:

“Mười lăm năm nữa… Mười năm thôi!
Đón khách có nhà gương đỉnh núi
Quay tròn, xem một cuốn phim quay.
Kia tầng thuỷ điện, đây nhà máy
Lầu đẹp công nhân bóng nước đầy.”

Đó là viễn cảnh của một Mộc Châu hiện đại, phát triển, nơi con người không còn phải lao động thủ công vất vả, nơi máy móc thay sức người, nơi cuộc sống tràn ngập sắc màu của no đủ và hạnh phúc. Đôi mắt người chiến sĩ – giờ đã điểm bạc mái đầu – vẫn ánh lên niềm tin vào tương lai.

Lời kết

Bài thơ Người chiến sĩ không chỉ là một bài ca lao động mà còn là một bản hùng ca về ý chí con người. Từ người lính đến người giám đốc nông trường, từ chiến hào đến những đồi chè xanh ngát, tất cả đều là những chặng đường của sự kiên trì, sáng tạo và lòng yêu nước.

Qua bài thơ, nhà thơ Anh Thơ không chỉ ca ngợi những con người đã dốc sức xây dựng quê hương mà còn khẳng định rằng, dù trong hoàn cảnh nào, người chiến sĩ vẫn luôn mang trong mình một lý tưởng cao đẹp, một khát khao chinh phục và dựng xây. Và rồi, một ngày không xa, ước mơ của họ sẽ trở thành hiện thực, khi Mộc Châu bừng sáng như chính niềm tin họ đã gieo trồng suốt những năm tháng gian khổ.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.