Nhớ em
Nhớ em như một vết thương
Trong lòng; như vỡ mảnh gương trong lòng.
Như cầm cốc thuỷ tinh trong
Trong tay bóp nát, máu dòng dòng sa.
Em là vui sướng của ta;
Mến yêu vô tận, em là nỗi đau,
Sống trên quả đất tìm nhau,
Nhớ em như nước xoáy sâu đập bờ.
Hỡi người yêu mến muôn xưa,
Yêu muôn sau, với bấy giờ đang yêu,
Những ai lướt sóng cưỡi triều,
Biển ân tình – có trải nhiều xót xa?
1959
*
Nhớ em – Vết thương của tình yêu
Có lẽ trong tất cả những cung bậc cảm xúc của tình yêu, nỗi nhớ là thứ cảm giác mãnh liệt và day dứt nhất. Nhớ không chỉ là hoài niệm về những điều đã qua, mà còn là sự trống vắng, là khắc khoải khôn nguôi khi trái tim đã dành trọn cho một người. Trong bài thơ Nhớ em, Xuân Diệu đã khắc họa nỗi nhớ ấy bằng những hình ảnh đầy ám ảnh, để rồi qua từng câu chữ, người đọc cảm nhận được sự dữ dội của một trái tim yêu say đắm, yêu đến tận cùng đau khổ.
Nỗi nhớ như một vết thương
Ngay từ những câu thơ đầu, Xuân Diệu đã so sánh nỗi nhớ với một vết thương – một hình ảnh đầy nhức nhối:
“Nhớ em như một vết thương
Trong lòng; như vỡ mảnh gương trong lòng.”
Nỗi nhớ không chỉ là một cảm giác thoáng qua mà trở thành một vết thương hằn sâu trong tim, không thể chữa lành. Khi trái tim yêu quá nhiều, nỗi nhớ không còn nhẹ nhàng mà trở nên sắc nhọn như những mảnh gương vỡ, cứa vào lòng người. Đó là sự giằng xé giữa yêu và đau, giữa khát khao và bất lực, giữa mong muốn gần nhau và thực tại chia xa.
Sự dữ dội ấy tiếp tục được đẩy lên cao trào:
“Như cầm cốc thuỷ tinh trong
Trong tay bóp nát, máu dòng dòng sa.”
Tình yêu của Xuân Diệu chưa bao giờ là sự bình lặng. Ông yêu mãnh liệt, nồng nhiệt, và khi nhớ cũng đau đến tận cùng. Nỗi nhớ ấy không chỉ là một cơn sóng nhẹ nhàng, mà là sự dày vò, là cảm giác siết chặt một nỗi đau trong tay, để rồi từng giọt máu nhỏ xuống như từng giọt nhớ không thể nào nguôi.
Yêu nhiều cũng là đau nhiều
Nỗi nhớ trong bài thơ không đơn thuần chỉ là hoài niệm mà còn mang một sự đối lập đầy nghịch lý:
“Em là vui sướng của ta;
Mến yêu vô tận, em là nỗi đau.”
Người ta thường nói, tình yêu là nguồn hạnh phúc lớn lao, nhưng với Xuân Diệu, tình yêu không chỉ mang đến niềm vui mà còn là nỗi đau khôn xiết. Khi yêu hết lòng, con người ta cũng dễ tổn thương nhất. Người mà ta yêu nhất cũng là người có thể khiến ta đau nhất. Nỗi nhớ vì thế không chỉ là mong chờ, mà còn là sự giằng xé giữa niềm vui và nỗi buồn, giữa hạnh phúc và khổ đau.
Những câu thơ tiếp theo càng làm rõ sự dữ dội ấy:
“Sống trên quả đất tìm nhau,
Nhớ em như nước xoáy sâu đập bờ.”
Cuộc đời là hành trình tìm kiếm nhau giữa bao la nhân thế, nhưng đâu phải lúc nào cũng có thể tìm thấy và giữ được nhau. Nỗi nhớ ở đây không chỉ là sự thiếu vắng mà còn là cơn sóng dữ dội, cuộn trào, đập vỡ vào bờ mà chẳng thể nào nguôi ngoai.
Tình yêu – những con sóng xót xa
Trong đoạn thơ cuối, Xuân Diệu mở rộng nỗi nhớ của mình bằng câu hỏi đầy day dứt:
“Hỡi người yêu mến muôn xưa,
Yêu muôn sau, với bấy giờ đang yêu,
Những ai lướt sóng cưỡi triều,
Biển ân tình – có trải nhiều xót xa?”
Ông không chỉ nói về nỗi nhớ của riêng mình, mà còn đặt ra một câu hỏi muôn thuở: phải chăng những ai đã từng yêu, dù ở quá khứ, hiện tại hay tương lai, cũng sẽ trải qua những xót xa như thế? Tình yêu vốn đẹp nhưng cũng đầy thử thách, như những con sóng không ngừng xô vào bờ, lúc dịu dàng, lúc dữ dội.
Lời nhắn gửi từ bài thơ
Bài thơ Nhớ em của Xuân Diệu là một bản nhạc trầm buồn nhưng da diết về tình yêu. Nỗi nhớ ở đây không đơn thuần chỉ là sự trông ngóng mà còn là một vết thương lòng, một sự giằng xé giữa hạnh phúc và đau khổ. Xuân Diệu đã cho thấy rằng khi yêu hết mình, con người ta cũng dễ dàng rơi vào những nỗi đau sâu thẳm.
Nhưng cũng chính những nỗi nhớ ấy, những xót xa ấy đã làm cho tình yêu trở nên đáng trân trọng. Vì chỉ khi yêu thật lòng, ta mới có thể nhớ sâu đậm đến thế. Và dù có đau, có day dứt, tình yêu vẫn là thứ thiêng liêng nhất, khiến con người ta sống trọn vẹn với cảm xúc của mình.
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
