Những bài thơ tình viết trong chiến tranh – Bài 4
Em sẽ về bên anh
Cho tay tràn trên mặt
Mặt em tràn nước mắt
Mắt em hồn của anh
Anh sẽ về bên em
Ôm em đầy năm tháng
Hôn em đầy ánh sáng
Thương em đầy tay anh
Ngọn lửa làm cái chết
Giờ hố bom lạnh tanh
Chỉ tình yêu của anh
Là bầu trời rực nắng
Hãy bay lên sự sống
Với đôi cánh ngày về!
*
Tình Yêu Trong Chiến Tranh – Cánh Chim Bay Lên Sự Sống
Chiến tranh luôn là bóng tối phủ xuống đời người, là những mất mát, chia lìa, và đau thương không gì bù đắp nổi. Nhưng giữa khói lửa, vẫn còn một thứ bất diệt – đó là tình yêu. Những bài thơ tình viết trong chiến tranh – Bài 4 của Nguyễn Khoa Điềm không chỉ là lời hẹn ước của những người yêu nhau mà còn là sự khẳng định mãnh liệt rằng tình yêu chính là ngọn lửa rực sáng, là đôi cánh nâng con người bay lên khỏi hố sâu chiến tranh, hướng về sự sống.
Nỗi khao khát sum vầy sau những tháng năm chia cách
“Em sẽ về bên anh
Cho tay tràn trên mặt
Mặt em tràn nước mắt
Mắt em hồn của anh”
Câu thơ mở đầu đã chất chứa sự mong đợi đến nghẹn lòng. Người con gái trở về sau những ngày xa cách, nước mắt rơi trên gương mặt như một lời chứng cho tất cả những nhớ nhung, khổ đau đã trải qua. Nhưng giọt nước mắt ấy không chỉ là nỗi buồn, mà còn là niềm hạnh phúc vỡ òa khi cuối cùng cũng được trở về trong vòng tay người yêu. Và đôi mắt – “hồn của anh” – chính là nơi lưu giữ tất cả ký ức, tất cả tình yêu mà họ dành cho nhau.
Cũng như thế, người lính trở về không chỉ bằng thể xác mà còn bằng tất cả những gì anh đã trải qua:
“Anh sẽ về bên em
Ôm em đầy năm tháng
Hôn em đầy ánh sáng
Thương em đầy tay anh”
Những từ “đầy” được lặp đi lặp lại, như để nhấn mạnh rằng sau bao mất mát, sau những tháng năm xa cách, anh sẽ bù đắp tất cả bằng tình yêu trọn vẹn. Không chỉ đơn thuần là cái ôm, cái hôn, mà còn là sự thấu hiểu, là ánh sáng xua tan những ngày dài u tối. “Thương em đầy tay anh” – một câu thơ tưởng như nhẹ nhàng, nhưng lại nặng tình, nặng nghĩa. Tay anh đã từng cầm súng, đã từng chiến đấu, đã từng đi qua biết bao đau thương, nhưng giờ đây, bàn tay ấy chỉ muốn dành để che chở, để vỗ về người mình yêu.
Tình yêu – Ngọn lửa vượt qua cái chết
“Ngọn lửa làm cái chết
Giờ hố bom lạnh tanh
Chỉ tình yêu của anh
Là bầu trời rực nắng”
Những câu thơ này mang một sức mạnh đặc biệt. Hố bom – dấu tích của chiến tranh – đã trở nên lạnh tanh, không còn sức hủy diệt. Cái chết đã lùi xa, chỉ còn lại tình yêu, như mặt trời rực sáng trên bầu trời. Câu thơ vừa là một niềm tin, vừa là một tuyên ngôn mạnh mẽ: dẫu chiến tranh có tàn phá tất cả, dẫu bom đạn có hủy diệt bao nhiêu cuộc đời, thì tình yêu vẫn sẽ là ngọn lửa bất diệt, vẫn sẽ thắp sáng con đường phía trước.
Bay lên cùng sự sống
“Hãy bay lên sự sống
Với đôi cánh ngày về!”
Kết thúc bài thơ không phải là một lời hứa suông, mà là một sự thôi thúc, một mệnh lệnh đầy mạnh mẽ. Không còn khói lửa, không còn chết chóc, chỉ còn lại sự sống, chỉ còn lại ngày trở về. Tình yêu không còn là những nỗi niềm chờ mong trong vô vọng, mà đã trở thành động lực để vượt lên tất cả.
Câu thơ cuối như một hình ảnh đầy hy vọng: đôi cánh của tình yêu, của hòa bình, của những người đã từng đi qua chiến tranh, giờ đây vươn cao, bay lên, hướng về tương lai.
Lời kết
Bài thơ tuy ngắn nhưng lại chứa đựng tất cả những gì quý giá nhất của tình yêu trong thời chiến: nỗi mong chờ, sự khao khát sum vầy, niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Nguyễn Khoa Điềm không chỉ viết về tình yêu của một đôi lứa, mà còn là tình yêu lớn hơn – tình yêu với cuộc sống, với sự hòa bình mà biết bao thế hệ đã đánh đổi bằng máu xương.
Dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng bài thơ này vẫn mang một giá trị vĩnh cửu: tình yêu luôn là ánh sáng rực rỡ nhất, là ngọn lửa ấm áp nhất, và là đôi cánh mạnh mẽ nhất, nâng con người vượt lên tất cả để hướng về sự sống.
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
