Núi xa

Núi xa, nhà vắng, mưa mau,
Mênh mông cồn cát, trắng phau ngõ dừa.
Trong thôn văng vẳng gà trưa,
Lắng nghe đúng ngọ chuông chùa…
… nện không…

*

Nỗi Cô Đơn Trong “Núi Xa” – Khi Không Gian Hóa Thành Tâm Trạng

Lưu Trọng Lư – người thi sĩ của những nỗi buồn man mác, lại một lần nữa vẽ nên bức tranh thiên nhiên thấm đẫm tâm trạng trong bài thơ “Núi xa”. Chỉ với vài câu thơ, ông đã dựng lên một không gian rộng lớn, hoang hoải, để từ đó gợi lên những nỗi niềm cô đơn, trống trải và sự bé nhỏ của con người giữa thiên nhiên vô tận.

Không gian mênh mông – lòng người hiu quạnh

“Núi xa, nhà vắng, mưa mau,
Mênh mông cồn cát, trắng phau ngõ dừa.”

Ngay từ câu thơ đầu tiên, hình ảnh “núi xa” đã gợi lên một cảm giác cách trở, như một sự phân ly, một khoảng cách mênh mông không thể chạm tới. “Nhà vắng” lại càng nhấn mạnh thêm sự cô quạnh, như thể nơi đây chỉ còn lại bóng dáng một con người đơn độc.

Mưa rơi nhanh, từng hạt rào rạt trên nền cát trắng, tạo nên một không gian rộng lớn nhưng hoang sơ, trống trải. Cái trắng phau của ngõ dừa không còn mang vẻ thanh bình mà trở nên lạnh lẽo, vô hồn. Tất cả khung cảnh ấy như đang hòa vào một nỗi buồn sâu lắng, trải dài trong tâm hồn người thi nhân.

Âm thanh của sự tĩnh lặng

“Trong thôn văng vẳng gà trưa,
Lắng nghe đúng ngọ chuông chùa…”

Không gian vốn mênh mông, vắng lặng, bỗng xuất hiện những âm thanh tưởng chừng bình dị nhưng lại gợi lên nỗi cô đơn tột cùng. Tiếng gà trưa vang lên từ xa, như một âm thanh vọng lại từ một thế giới khác, càng làm nổi bật sự hoang vắng của không gian trước mắt.

Và rồi, tiếng chuông chùa ngân lên giữa trưa vắng – tiếng chuông vốn là biểu tượng của sự giác ngộ, của tĩnh lặng, của nỗi niềm hoài vọng. Nó như một hồi chuông đánh thức nỗi cô đơn trong lòng người, làm cho không gian vốn tĩnh mịch lại càng trở nên quạnh hiu, bảng lảng như một giấc mộng xa vời.

Thông điệp của bài thơ – Sự bé nhỏ của con người trước thiên nhiên và thời gian

Bài thơ “Núi xa” không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp nhưng đượm buồn, mà còn là sự phản chiếu của nỗi cô đơn trong lòng người. Giữa không gian mênh mông, vắng lặng, con người trở nên nhỏ bé, lẻ loi, lắng nghe tiếng vọng của thiên nhiên, của thời gian và của chính tâm hồn mình.

Lưu Trọng Lư không dùng những hình ảnh đau thương, bi lụy, mà chỉ khắc họa sự tĩnh lặng đến thấu tim, để từ đó gợi lên những rung động sâu kín nhất trong lòng người đọc. Đó chính là cái tài tình trong thơ ông – khiến người ta cảm nhận được nỗi buồn mà không cần phải nói quá nhiều về nó.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.