Pháp Hoa tán
Đêm tụng kinh Pháp Hoa
Tiếng xao động tinh hà
Địa cầu vừa tỉnh thức
Lòng đất bỗng đơm hoa
Đêm tụng kinh Pháp Hoa
Bảo tháp hiện chói lòa
Khắp trời Bồ Tát hiện
Tay Bụt trong tay ta.
(Bài thơ nằm trong tuyển tập “Nến ngọc”)
*
Khi Địa Cầu Đơm Hoa – Ánh Sáng Từ Đêm Kinh Pháp Hoa
Trong đêm tĩnh mịch, khi thế gian chìm sâu vào giấc ngủ, có một tiếng tụng kinh ngân lên như lời nguyện lành lan ra từng mạch đất, từng vì sao. Bài thơ “Pháp Hoa tán” của Thiền sư Thích Nhất Hạnh là khúc ca thiêng liêng dành cho tâm thức tỉnh dậy giữa vũ trụ bao la, là tiếng vọng sâu từ trái tim người hành giả khi đối diện với sự nhiệm mầu của kinh Pháp Hoa – một bản kinh không chỉ để đọc, mà để sống.
Đêm tụng kinh Pháp Hoa
Tiếng xao động tinh hà
Tụng kinh không chỉ là hành động của lời nói, mà là hành vi của sự tỉnh thức. Tiếng tụng ngân lên, không chỉ vang trong căn phòng nhỏ mà vang động cả tinh hà, khiến cho vũ trụ không còn là một không gian im lặng, mà trở thành người bạn tri âm lắng nghe hơi thở chánh niệm. Trong khoảnh khắc ấy, người tụng và vũ trụ không còn là hai thực thể tách biệt, mà hòa quyện trong một nhịp điệu vô cùng.
Địa cầu vừa tỉnh thức
Lòng đất bỗng đơm hoa
Phép màu không ở nơi xa, mà nằm ngay trong sự tỉnh thức. Khi lòng người quay về với chính mình, khi trái tim biết dừng lại, lắng nghe và chạm đến tầng sâu của hiểu biết, thì cả địa cầu cũng rung lên, đơm hoa giữa đêm tối. Bài thơ nói đến sự thức tỉnh của đất mẹ, nhưng thực ra là ẩn dụ cho sự thức tỉnh nội tâm nơi mỗi chúng ta, nơi tâm địa vốn có thể khô cằn, nhưng cũng có thể nở hoa nếu được tưới tẩm bằng chánh niệm và từ bi.
Bảo tháp hiện chói lòa
Khắp trời Bồ Tát hiện
Một trong những hình ảnh nhiệm mầu nhất của kinh Pháp Hoa là bảo tháp Đa Bảo hiện lên từ mặt đất, tỏa sáng và huy hoàng, không chỉ là biểu tượng của Phật tánh sẵn có, mà còn là phản chiếu của sự chứng ngộ nội tâm. Khi lòng ta an trú trong niệm, ta không chỉ thấy Bụt hiện về mà còn thấy chính mình là một Bồ Tát, thấy từng người quanh ta đều là hạt giống của từ bi và trí tuệ.
Tay Bụt trong tay ta.
Câu cuối của bài thơ, ngắn gọn mà đầy thấm thía. Khi hành trì trong chánh niệm, ta không còn thấy Bụt là điều gì xa vời, mà Bụt chính là bàn tay đang nâng đỡ ta, chính là bàn tay của ta khi ta hành động với tình thương và hiểu biết. Tay Bụt không ở cõi trời xa, mà ở trong từng động tác chăm sóc, từng ánh mắt hiểu và thương của con người trong hiện tại.
Bài thơ “Pháp Hoa tán” là một bài thiền ca nhiệm mầu, gợi mở cho ta thấy rằng phép màu không nằm ngoài tầm tay, và kinh Pháp Hoa không chỉ để tụng một đêm, mà để thực tập mỗi ngày. Khi ta sống như thể mỗi hơi thở là một câu kinh, mỗi bước chân là một đoá sen, thì địa cầu này sẽ tiếp tục đơm hoa, và chúng ta sẽ không còn thấy mình nhỏ bé giữa vũ trụ, mà là một phần trong bàn tay của Bụt, tiếp nối sự tỉnh thức và từ bi cho đời.
Chính khi đó, đêm không còn là bóng tối, mà là khoảnh khắc của ánh sáng nội tâm bừng lên, dịu dàng như đóa hoa giữa lòng đất – hoa của sự hiểu biết, thương yêu và an trú.
*
Thiền sư Thích Nhất Hạnh – Vị sứ giả của hòa bình và chánh niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926–2022) là một trong những vị thiền sư lỗi lạc và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Phật giáo thế giới đương đại. Không chỉ là một nhà tu hành, ngài còn là nhà văn, nhà thơ, học giả, nhà hoạt động xã hội vì hòa bình và người tiên phong đưa chánh niệm (mindfulness) vào đời sống thường nhật một cách thiết thực, giản dị nhưng sâu sắc.
Sinh ra tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, Thích Nhất Hạnh xuất gia từ năm 16 tuổi tại chùa Từ Hiếu. Sau quá trình tu học và nghiên cứu, ngài đã có nhiều đóng góp quan trọng cho Phật giáo hiện đại, đặc biệt là trong việc kết nối tinh thần đạo Phật với các vấn đề xã hội. Ngài là người sáng lập Dòng tu Tiếp Hiện, Làng Mai (Plum Village) ở Pháp – một trung tâm tu học nổi tiếng thu hút hàng nghìn người từ khắp nơi trên thế giới.
Thông qua hàng trăm tác phẩm viết bằng tiếng Việt, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người về lối sống tỉnh thức, từ bi và không bạo lực. Những khái niệm như “hơi thở ý thức”, “thiền đi”, “an trú trong hiện tại” trở nên gần gũi với nhiều người nhờ vào cách giảng giải mộc mạc, giàu hình ảnh của ngài. Các tác phẩm tiêu biểu như Phép lạ của sự tỉnh thức, Đường xưa mây trắng, An lạc từng bước chân, Giận … là những cuốn sách được yêu mến và tìm đọc rộng rãi.
Trong suốt cuộc đời, ngài cũng là một nhà hoạt động tích cực cho hòa bình. Năm 1967, ngài được mục sư Martin Luther King Jr. đề cử Giải Nobel Hòa bình nhờ những nỗ lực vận động chấm dứt chiến tranh Việt Nam bằng con đường đối thoại và bất bạo động.
Ảnh hưởng và di sản của ngài không chỉ lan rộng trong cộng đồng Phật giáo mà còn được quốc tế ghi nhận sâu sắc. Năm 2011, khu tượng đài “Remember Them: Champions for Humanity” với diện tích khoảng 100m2 được đặt tại khu công viên Henry J. Kaiser Memorial, thành phố Oakland, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Bức tượng điêu khắc chân dung 25 nhân vật nổi tiếng còn sống và đã qua đời, đã có cống hiến lớn lao vì quyền con người trên thế giới. Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong số những nhân vật được chọn để thể hiện trên tượng đài này, với những đóng góp của ngài cho công cuộc xây dựng hòa bình của nhân loại.
Vào ngày 11 tháng 4 năm 2025, thành phố New York đã chính thức đồng đặt tên đoạn đường West 109th Street (từ Riverside Drive đến Broadway) là “Thích Nhất Hạnh Way” để vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Đây là nơi ngài từng sống và giảng dạy trong những năm 1960 khi theo học tại Union Theological Seminary và giảng dạy tại Đại học Columbia./.
Viên Ngọc Quý
