Phòng vắng

Tặng anh yêu

Bụi phủ đầy sàn gỗ
Phong lan rũ lá dài
Nắng phai rèm cửa sổ
Còn phàng phát tay ai.

Màn vắt vội, trên giường
Vẫn hàng ba chiếc gối
Ba mái đầu yêu thương
Đêm hòa bình rời rợi

Đâu rồi tiếng con reo?
Giang làn mây, lục quả
Đâu rồi mắt anh yêu?
-“Em đi nhiều vất vả.

Ôi! căn phòng mênh mông!
– Như lòng ta trống trải
Ôi! căn phòng lạnh lùng
Có mình ta trở lại!

Bếp dầu nhóm góc phòng
Tay quét sàn, rũ thảm
Một nồi thức ăn chung
Chia đều nơi sơ tán.

Con thích tôm to nhất
Chồng ưa đậu rán này
Phóng vắng mà không vắng
Tình yêu vẫn từ đây!

Hà Nội, 20-11-1967

*

Phòng Vắng – Nhưng Không Vắng Yêu Thương

Có những nỗi nhớ lặng lẽ nhưng dai dẳng. Có những khoảng trống không thể lấp đầy, chỉ có thể được sưởi ấm bởi tình yêu và ký ức. Phòng vắng của nhà thơ Anh Thơ là một bài thơ giản dị nhưng đầy xúc động, khắc họa tâm trạng cô đơn của một người vợ khi trở về căn phòng thân thuộc, nơi từng tràn ngập tiếng cười của gia đình, giờ đây chỉ còn lại sự trống trải và nỗi nhớ khôn nguôi.

Dấu vết của một hạnh phúc đã xa

Mở đầu bài thơ, hình ảnh căn phòng hiện lên với lớp bụi phủ trên sàn gỗ, những chậu phong lan rũ lá, ánh nắng nhạt phai trên rèm cửa:

“Bụi phủ đầy sàn gỗ
Phong lan rũ lá dài
Nắng phai rèm cửa sổ
Còn phảng phất tay ai.”

Căn phòng ấy từng là nơi sum vầy, nơi bàn tay người thân yêu từng chạm vào rèm cửa, nơi ánh nắng từng lung linh trên sàn gỗ. Nhưng giờ đây, mọi thứ dường như lặng im, như chờ đợi một điều gì đó – hay đúng hơn, một ai đó.

Trên chiếc giường, tấm màn vẫn còn vắt vội, ba chiếc gối vẫn xếp hàng ngay ngắn, như còn lưu giữ hơi ấm của những mái đầu yêu thương:

“Màn vắt vội, trên giường
Vẫn hàng ba chiếc gối
Ba mái đầu yêu thương
Đêm hòa bình rời rợi.”

Hình ảnh “ba mái đầu yêu thương” gợi lên một tổ ấm tràn đầy hạnh phúc, nơi có vợ chồng và con cái quây quần bên nhau. Nhưng giờ đây, chỉ còn lại người vợ một mình trở về, đối diện với căn phòng trống vắng.

Nỗi cô đơn và sự trống trải

Sự trống trải không chỉ nằm ở căn phòng, mà còn nằm sâu trong lòng người phụ nữ:

“Ôi! căn phòng mênh mông!

– Như lòng ta trống trải
Ôi! căn phòng lạnh lùng
Có mình ta trở lại!”

Căn phòng vẫn thế, nhưng thiếu đi tiếng cười, thiếu đi hơi ấm của những người thân yêu, nó trở thành một khoảng không vô tận, như chính lòng người vợ đang quặn thắt vì nhớ thương.

Tình yêu vẫn ở lại

Nhưng bài thơ không chỉ là một nỗi buồn. Trong sự trống vắng, tình yêu vẫn hiện diện một cách bình dị nhưng bền bỉ:

“Bếp dầu nhóm góc phòng
Tay quét sàn, rũ thảm
Một nồi thức ăn chung
Chia đều nơi sơ tán.”

Người vợ không để mình chìm trong nỗi cô đơn, mà tiếp tục công việc hàng ngày. Chị nấu một nồi thức ăn, dù biết rằng những người thân yêu không còn ở đây, nhưng trong tâm tưởng, chị vẫn chia đều cho chồng, cho con – như thể họ vẫn đang quây quần bên nhau.

Những sở thích nhỏ nhặt của chồng con vẫn được chị ghi nhớ:

“Con thích tôm to nhất
Chồng ưa đậu rán này
Phòng vắng mà không vắng
Tình yêu vẫn từ đây!”

Căn phòng có thể vắng người, nhưng không vắng đi tình yêu. Chính những ký ức, những thói quen, những điều nhỏ bé nhưng đầy ắp yêu thương ấy đã lấp đầy khoảng trống, khiến cho căn phòng không trở nên hoang lạnh.

Lời kết

Phòng vắng không chỉ là một bài thơ về sự cô đơn, mà còn là một bài thơ về tình yêu, về những điều giản dị nhưng thiêng liêng trong cuộc sống gia đình. Dù phải xa cách, dù căn phòng có lạnh lẽo đến đâu, thì tình yêu vẫn luôn ở lại, vẫn âm thầm sưởi ấm trái tim con người.

Bài thơ như một lời nhắc nhở: hạnh phúc không chỉ tồn tại trong những khoảnh khắc sum vầy, mà còn trong cả những nhớ thương, những ký ức, và những điều nhỏ bé mà ta vẫn nâng niu mỗi ngày.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.