Quả sấu non trên cao
Chót trên cành cao vót
Mấy quả sấu con con
Như mấy chiếc khuy lục
Trên áo trời xanh non.
Trời rộng lớn muôn trùng
Đóng khung vào cửa sổ
Làm mấy quả sấu tơ
Càng nhỏ xinh hơn nữa.
Trái con chưa đủ nặng
Để đeo oằn nhánh cong.
Nhánh hãy giơ lên thẳng
Trông ngây thơ lạ lùng.
Cứ như thế trên trời
Giữa vô biên sáng nắng
Mấy chú quả sấu non
Giỡn cả cùng mây trắng.
Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt,
Thoáng như một nghi ngờ.
Trái đã liền có thật.
Ôi! Từ không đến có
Xảy ra như thế nào?
Nay má hây hây gió
Trên lá xanh rào rào.
Một ngày một lớn hơn
Nấn từng vòng nhựa một,
Một sắc nhựa chua giòn
Ôm đọng tròn quanh hột…
Trái con như thách thức
Trăm thứ giặc, thứ sâu
Thách kẻ thù sự sống,
Phá đời không dễ đâu!
Chao! Cái quả sấu non
Chưa ăn mà đã giòn.
Nó lớn như trời vậy,
Và sẽ thành ngọt ngon.
11-1967
*
Quả Sấu Non – Biểu Tượng Của Sự Sống Kiên Cường
Trong thế giới thiên nhiên giản dị, nhà thơ Xuân Diệu đã tìm thấy những điều kỳ diệu từ một hình ảnh rất đỗi quen thuộc: quả sấu non. Bài thơ Quả sấu non trên cao không chỉ ca ngợi vẻ đẹp hồn nhiên của thiên nhiên mà còn gợi lên triết lý sâu sắc về sự trưởng thành, sức sống bền bỉ và ý chí kiên cường của con người.
Những Quả Sấu Non – Những Chiếc Khuy Trên Áo Trời
Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu đã vẽ nên một hình ảnh thật tinh khôi, trong trẻo:
Chót trên cành cao vót
Mấy quả sấu con con
Như mấy chiếc khuy lục
Trên áo trời xanh non.
Những quả sấu nhỏ bé nằm trên cành cao như những “chiếc khuy lục” cài trên chiếc áo màu xanh của bầu trời. Một so sánh thật độc đáo và tinh tế! Ở đó, thiên nhiên không còn là một thực thể vô tri, mà trở thành một bức tranh sống động, nơi từng chi tiết nhỏ đều mang ý nghĩa riêng.
Trời rộng lớn muôn trùng
Đóng khung vào cửa sổ
Làm mấy quả sấu tơ
Càng nhỏ xinh hơn nữa.
Bầu trời rộng lớn tưởng chừng như vô hạn, nhưng khi nhìn qua khung cửa sổ, nó bỗng trở nên gần gũi hơn, giúp ta cảm nhận rõ ràng hơn vẻ đẹp mong manh mà tràn đầy sức sống của những quả sấu non.
Sự Hồn Nhiên Và Sức Sống Tiềm Ẩn
Trái con chưa đủ nặng
Để đeo oằn nhánh cong.
Nhánh hãy giơ lên thẳng
Trông ngây thơ lạ lùng.
Những quả sấu nhỏ bé vẫn còn non, chưa đủ sức nặng để làm cong cành cây. Chúng giống như những đứa trẻ vô tư, hồn nhiên, đầy sức sống. Nhưng trong cái nhỏ bé ấy lại ẩn chứa một tiềm năng lớn lao – một sự sống đang lớn lên từng ngày.
Cứ như thế trên trời
Giữa vô biên sáng nắng
Mấy chú quả sấu non
Giỡn cả cùng mây trắng.
Khung cảnh thiên nhiên hiện lên đầy thơ mộng. Những quả sấu bé nhỏ như đang nô đùa cùng ánh nắng và những đám mây. Ở đây, Xuân Diệu không chỉ miêu tả thiên nhiên, mà còn thể hiện một tâm hồn yêu đời, say mê cái đẹp, luôn trân trọng từng điều nhỏ nhặt trong cuộc sống.
Từ Không Đến Có – Hành Trình Của Sự Sống
Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt,
Thoáng như một nghi ngờ.
Trái đã liền có thật.
Sự sống là một điều kỳ diệu. Chỉ mới hôm nào, cây còn rực rỡ những bông hoa thơm ngát, vậy mà giờ đây, trái đã thành hình. Sự chuyển hóa từ hoa thành quả diễn ra nhanh đến mức khiến ta ngỡ ngàng, như một điều kỳ diệu của tạo hóa.
Ôi! Từ không đến có
Xảy ra như thế nào?
Nay má hây hây gió
Trên lá xanh rào rào.
Những câu thơ này không chỉ nói về sự phát triển của một quả sấu, mà còn gợi lên một triết lý sâu sắc: mọi thứ trên đời đều trải qua một quá trình hình thành và trưởng thành. Sự sống luôn vận động, luôn tiếp diễn, bất chấp thời gian và những thử thách phía trước.
Sự Kiên Cường Của Những Quả Sấu Non
Một ngày một lớn hơn
Nấn từng vòng nhựa một,
Một sắc nhựa chua giòn
Ôm đọng tròn quanh hột…
Những quả sấu non đang từng ngày lớn lên, tích tụ nhựa sống, chuẩn bị cho một hành trình dài phía trước. Sấu non mang vị chua giòn – một hương vị đặc trưng, cũng giống như con người, phải trải qua những thử thách để trưởng thành.
Trái con như thách thức
Trăm thứ giặc, thứ sâu
Thách kẻ thù sự sống,
Phá đời không dễ đâu!
Đây là đoạn thơ mang ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc. Những quả sấu nhỏ bé nhưng không hề yếu ớt. Chúng đối diện với những thử thách từ thiên nhiên – sâu bọ, gió bão – nhưng vẫn kiên cường tồn tại. Hình ảnh này cũng chính là biểu tượng của con người trong cuộc sống: dù có khó khăn, thử thách, nhưng nếu vững vàng và kiên trì, ta vẫn có thể vươn lên mạnh mẽ.
Chao! Cái quả sấu non
Chưa ăn mà đã giòn.
Nó lớn như trời vậy,
Và sẽ thành ngọt ngon.
Lời kết bài thơ đầy sức sống. Quả sấu non vẫn còn chua, nhưng chính vị chua ấy lại là biểu tượng của sức mạnh, của sự trưởng thành. Rồi đến một ngày, nó sẽ thành quả chín, mang đến hương vị ngọt lành. Cũng giống như con người, những khó khăn hôm nay chính là hành trang để ngày mai gặt hái thành công.
Lời Kết – Một Triết Lý Nhỏ Từ Quả Sấu Non
Bài thơ Quả sấu non trên cao không chỉ đơn thuần là một bức tranh thiên nhiên mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về sự sống và sự trưởng thành. Xuân Diệu đã khéo léo dùng hình ảnh quả sấu non để nói về hành trình của con người – từ nhỏ bé, mong manh đến khi kiên cường đối mặt với thử thách và cuối cùng là trưởng thành, vững vàng trước cuộc đời.
Bài thơ khiến ta nhận ra rằng: trong bất kỳ điều gì dù nhỏ bé nhất, vẫn luôn ẩn chứa những bài học lớn lao. Và chỉ khi biết trân trọng sự sống, ta mới có thể cảm nhận được hết vẻ đẹp của cuộc đời này.
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
