Quanh quẩn

Quanh quẩn vào ra những quẩn quanh
Từ căn nhà nhỏ, mảnh vườn xanh
Làm sao quên được ngày chung sống?
Tất cả còn lưu giữ dáng hình

Em muốn xa nhà thay cảnh sống
Muốn tìm nước biếc, rừng xanh xa
Đưa tình anh thoát lên Cao Rộng
Để hồn tươi mát với nàng Thơ

Nhưng chả thể nào xa chốn yêu
Bóng anh quanh quất sáng sang chiều
Trong căn nhà cũ đầy lưu niệm
Lại muốn thu mình giữa quạnh hiu

Ngày 1-5-1995

*

“Quanh quẩn – Nỗi đau không thể rời xa”

Bài thơ Quanh quẩn của nhà thơ Anh Thơ không chỉ là lời than thở về nỗi cô đơn sau sự ra đi của người chồng, mà còn là một cuộc giằng co giữa lý trí và trái tim, giữa khao khát thoát ly và sự níu kéo của ký ức.

Quanh quẩn trong miền ký ức

“Quanh quẩn vào ra những quẩn quanh
Từ căn nhà nhỏ, mảnh vườn xanh
Làm sao quên được ngày chung sống?
Tất cả còn lưu giữ dáng hình”

Căn nhà nhỏ, mảnh vườn xanh – những điều tưởng như bình dị nay lại trở thành miền ký ức không thể thoát ra. Bóng dáng của người chồng quá cố vẫn hiển hiện khắp nơi, trong từng đồ vật, từng lối đi, từng góc nhà thân thuộc. Mọi thứ đều in dấu kỷ niệm, khiến lòng người ở lại chẳng thể nguôi ngoai.

Những bước chân loanh quanh trong căn nhà cũng chính là những bước chân của tâm hồn đang mắc kẹt giữa quá khứ và hiện tại. Nỗi đau không chỉ là sự mất mát, mà còn là sự bế tắc trong chính cảm xúc của mình.

Muốn rời đi, nhưng có thể nào đi được?

“Em muốn xa nhà thay cảnh sống
Muốn tìm nước biếc, rừng xanh xa
Đưa tình anh thoát lên Cao Rộng
Để hồn tươi mát với nàng Thơ”

Có những lúc, lý trí muốn kéo ta ra khỏi nỗi đau. Muốn rời xa căn nhà cũ, muốn tìm đến những chân trời mới – nơi không có những ký ức day dứt, nơi có nước biếc, rừng xanh, có không gian rộng lớn để lòng mình có thể nhẹ nhõm hơn.

Nhưng liệu khoảng cách có thể xóa nhòa đi mất mát? Liệu thiên nhiên có đủ rộng lớn để ôm lấy nỗi cô đơn của một trái tim từng gắn bó sâu sắc với một người?

Không thể rời đi, vì nỗi nhớ vẫn còn đó

“Nhưng chả thể nào xa chốn yêu
Bóng anh quanh quất sáng sang chiều
Trong căn nhà cũ đầy lưu niệm
Lại muốn thu mình giữa quạnh hiu”

Dù có muốn đi, nhưng lòng vẫn không nỡ. Những kỷ niệm cứ vương vấn, bóng dáng người xưa vẫn hiện hữu trong từng khoảnh khắc của ngày.

Có lẽ, rời đi sẽ khiến nỗi đau vơi bớt. Nhưng cũng có lẽ, khi xa rồi, người ta mới càng cảm nhận sâu sắc hơn sự mất mát. Vậy nên, dù lòng có giằng xé, cuối cùng, người ở lại vẫn chọn “thu mình giữa quạnh hiu”, chọn sống với nỗi nhớ, với quá khứ, bởi đó là nơi duy nhất còn lưu giữ hình bóng người thương.

Thông điệp của bài thơ

Quanh quẩn không chỉ là lời bày tỏ nỗi buồn của một người phụ nữ mất chồng, mà còn là tiếng nói chung của những trái tim từng trải qua mất mát. Người ta có thể muốn chạy trốn khỏi ký ức đau thương, nhưng đến cuối cùng, vẫn quay về nơi chốn cũ, nơi những kỷ niệm vẫn còn nguyên vẹn.

Bài thơ nhắc nhở ta rằng, đôi khi, nỗi đau không thể xóa nhòa mà chỉ có thể học cách sống cùng nó. Và có lẽ, tình yêu thật sự chưa bao giờ mất đi – nó vẫn quanh quẩn đâu đây, trong từng góc nhà, trong những nhịp thở của không gian, và trong trái tim của người ở lại.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.