Rình xem mặt trời

Sáng mát mẹ phơi áo
Chiếu xế mẹ lấy vào:
Bé sờ áo, hỏi mẹ:
“Nước trên áo đi đâu?”

Mẹ cười chỉ mặt trời:
“Ông Mặt trời uống đấy!”
Bé tin mẹ, hỏi thêm:
“Uống lúc nào không thấy?”

Mẹ cười: “Thấy sao được!
Ông ấy rất khôn nhanh
Vắng người bay xuống uống
Thoáng người, vụt bay lên!”

Hôm sau múc bát nước
Bé để chỗ vắng người
Vào nhà, nấp khe cửa:
Bé rình xem mặt trời!

*

Sự tò mò trong ánh mắt trẻ thơ

Bài thơ Rình xem mặt trời của Phạm Hổ mang một vẻ đẹp hồn nhiên và đầy chất thơ của tuổi thơ. Trong những vần thơ nhẹ nhàng, tác giả đã khắc họa sự tò mò đáng yêu của bé trước thế giới xung quanh, đồng thời gửi gắm một thông điệp sâu sắc về nhận thức và khám phá.

Thế giới trong mắt trẻ thơ

Bài thơ mở đầu bằng một hình ảnh rất quen thuộc trong đời sống:

“Sáng mát mẹ phơi áo
Chiếu xế mẹ lấy vào:
Bé sờ áo, hỏi mẹ:
“Nước trên áo đi đâu?”

Sự tò mò của trẻ nhỏ luôn bắt đầu từ những điều bình dị nhất. Một chiếc áo ướt lúc sáng, đến chiều lại khô ráo – đối với bé, đó là một điều kỳ lạ. Trong mắt người lớn, đó chỉ là hiện tượng nước bay hơi, nhưng với trẻ thơ, đó là một câu đố thú vị cần được giải đáp.

Câu hỏi hồn nhiên của bé chính là cách trẻ em khám phá thế giới. Từ một chiếc áo phơi ngoài nắng, bé bắt đầu hành trình tìm hiểu về những điều tưởng như hiển nhiên nhưng lại chứa đựng bao điều kỳ diệu.

Lời giải thích đầy chất thơ của mẹ

Trước câu hỏi của bé, mẹ không vội giảng giải bằng những lý thuyết khô khan, mà lại kể một câu chuyện đầy màu sắc:

“Mẹ cười chỉ mặt trời:
“Ông Mặt trời uống đấy!”

Câu trả lời của mẹ mang một vẻ đẹp đầy thi vị. Không phải nước bay hơi, mà là “ông Mặt trời uống mất”. Trong thế giới của trẻ thơ, mặt trời không chỉ là một khối lửa trên cao, mà còn là một nhân vật có suy nghĩ, có hành động, có những bí mật cần khám phá.

Nhưng bé vẫn chưa thỏa mãn, bé lại thắc mắc:

“Bé tin mẹ, hỏi thêm:
“Uống lúc nào không thấy?”

Sự tò mò ấy thật đáng yêu! Bé không phủ nhận lời mẹ, nhưng bé vẫn muốn tận mắt chứng kiến “ông Mặt trời” uống nước. Và rồi mẹ lại tiếp tục nuôi dưỡng trí tưởng tượng ấy bằng một câu trả lời thật thú vị:

“Mẹ cười: “Thấy sao được!
Ông ấy rất khôn nhanh
Vắng người bay xuống uống
Thoáng người, vụt bay lên!”

Hóa ra, mặt trời cũng tinh ranh lắm! Chỉ khi không ai nhìn thấy, ông mới len lén xuống uống nước, và khi có người, ông lại nhanh chóng bay đi.

Lời giải thích này tuy mang tính chất ngụ ngôn nhưng lại rất hợp với tâm lý trẻ thơ. Nó nuôi dưỡng trong bé niềm tin vào một thế giới sống động, nơi mọi vật đều có linh hồn, nơi sự tò mò luôn dẫn dắt ta đến những điều kỳ diệu.

Hành động đáng yêu của bé

Sau khi nghe mẹ nói, bé không chỉ dừng lại ở việc tin hay không tin, mà bé còn muốn kiểm chứng:

“Hôm sau múc bát nước
Bé để chỗ vắng người
Vào nhà, nấp khe cửa:
Bé rình xem mặt trời!”

Hình ảnh bé nấp sau khe cửa, kiên nhẫn chờ xem mặt trời “uống nước” là một hình ảnh thật đẹp và sống động. Nó cho thấy một điều rất đặc biệt ở trẻ em: không chỉ tin vào điều người lớn nói, mà còn muốn tự mình kiểm chứng, tự mình khám phá.

Thông điệp sâu sắc từ bài thơ

Bài thơ Rình xem mặt trời không chỉ kể về một câu chuyện ngây thơ, mà còn gửi gắm một bài học về cách trẻ em học hỏi và khám phá thế giới.

Trẻ em luôn tò mò về những điều diễn ra xung quanh, và cách chúng ta trả lời những câu hỏi ấy sẽ ảnh hưởng đến cách chúng nhìn nhận thế giới. Thay vì đưa ra những lời giải thích khô khan, người lớn có thể kể cho trẻ những câu chuyện đầy màu sắc, để trí tưởng tượng của các em được bay xa, để các em học hỏi một cách tự nhiên và hứng thú.

Hành trình trưởng thành không chỉ là tiếp thu kiến thức, mà còn là quá trình nuôi dưỡng sự tò mò, sự sáng tạo. Như bé trong bài thơ, có thể bé sẽ không bao giờ nhìn thấy “ông Mặt trời” uống nước, nhưng chính sự tò mò ấy sẽ giúp bé lớn lên với một tâm hồn đầy khao khát khám phá.

Và biết đâu, một ngày nào đó, khi bé đã hiểu về hiện tượng bay hơi, bé vẫn sẽ nhớ về câu chuyện của mẹ – câu chuyện về một ông Mặt trời tinh nghịch, len lén uống nước mỗi khi không ai nhìn thấy. Bởi vì đôi khi, những điều đẹp đẽ nhất không nằm ở câu trả lời chính xác, mà nằm ở hành trình ta đi tìm câu trả lời ấy!

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý