Tàu dài

Một toa
hai toa
ba toa
bốn toa
bé đếm
đếm mãi
tàu con
trôi qua
bé đếm
còn đếm
đầu tàu
đã xa
đuôi dài
rồng rắn
toan còn
níu toa

Kìa đạn
kìa gạo
nghé mắt
nhìn ra
qua khe
vải bạt
kìa đạn
kìa gạo
đang chào
chúng ta
ra đi
đánh giặc

Tạm biệt!
tạm biệt!
tàu đi
rồi về
tàu nói
bộ nghe:
bé chào
bác lái
dẫn tàu
chạy mãi
trong bom
trong đạn
ban ngày
ban đêm
cầu gãy
tàu cháy
lại lành
lại nguyên
mỗi lần
đứng ngắm
yêu tàu
yêu thêm…

*

Con Tàu Chở Nặng Ước Mơ

Những con tàu lao đi trong tiếng bánh xe nghiến trên đường ray, mang theo cả những giấc mơ tuổi thơ và khát vọng hòa bình của một dân tộc. Bài thơ Tàu dài của Phạm Hổ không chỉ là hình ảnh một đoàn tàu lướt qua tầm mắt trẻ thơ, mà còn là một biểu tượng của ý chí kiên cường, của lòng yêu nước và khát vọng chiến thắng.

Đoàn tàu trong đôi mắt trẻ thơ

“Một toa
hai toa
ba toa
bốn toa
bé đếm
đếm mãi
tàu con
trôi qua…”

Tiếng đếm ngây thơ của bé như một trò chơi, nhưng lại chất chứa niềm háo hức, sự say mê của tuổi nhỏ trước thế giới rộng lớn. Đoàn tàu kéo dài mãi, từng toa, từng toa, như một con rồng khổng lồ lướt qua miền ký ức trẻ thơ. Hình ảnh ấy vừa cụ thể, gần gũi, vừa gợi lên một điều gì đó xa xôi, vững chãi và mạnh mẽ.

Tàu cứ đi, nhưng bé vẫn đếm, như không muốn để mất bất kỳ khoảnh khắc nào. Đó là sự tò mò tự nhiên của trẻ nhỏ, nhưng cũng là biểu tượng của lòng gắn bó, của niềm tự hào trước những chuyến tàu không chỉ chở hàng hóa, mà còn chở theo những điều lớn lao hơn.

Tàu của thời chiến – Chuyến hành trình không lặng lẽ

“Kìa đạn
kìa gạo
nghé mắt
nhìn ra”

Tàu không chỉ chở những món hàng thông thường mà còn mang theo cả sức mạnh của dân tộc. Những toa tàu đầy gạo nuôi quân, những thùng đạn sẵn sàng cho chiến trường – tất cả đều đang “chào chúng ta”, như những người lính ra trận, như những chiến sĩ thầm lặng góp sức cho cuộc đấu tranh giành độc lập.

Con tàu trong bài thơ không phải là tàu của những chuyến du hành thong dong, mà là tàu của chiến tranh, của những ngày bom rơi đạn nổ. Nó lao đi giữa lửa đạn, len lỏi qua những con đường bị tàn phá, để rồi vẫn kiên cường tiếp tục hành trình.

Con tàu của lòng yêu nước

“Tạm biệt!
tạm biệt!
tàu đi
rồi về”

Con tàu mang theo những hy vọng, những ước mơ và cả những nhiệm vụ lớn lao. Nó không chỉ đơn thuần là một phương tiện, mà còn là biểu tượng của tinh thần chiến đấu, của ý chí không lùi bước.

“Cầu gãy
tàu cháy
lại lành
lại nguyên”

Bất chấp khó khăn, bất chấp bom đạn tàn phá, đoàn tàu vẫn hồi sinh, vẫn tiếp tục cuộc hành trình. Như một đất nước không bao giờ khuất phục, như một dân tộc luôn vươn lên từ những đổ nát để xây dựng lại tương lai.

Thông điệp từ bài thơ

Phạm Hổ đã dùng hình ảnh một đoàn tàu để nói về một hành trình lớn hơn – hành trình của cả một dân tộc trong những năm tháng chiến tranh. Đối với một đứa trẻ, tàu là niềm vui, là điều kỳ diệu đáng để đếm mãi không thôi. Nhưng khi nhìn sâu hơn, con tàu ấy là niềm tự hào, là sự hy sinh và là lòng yêu nước.

Bài thơ không chỉ kể về một chuyến tàu, mà còn là bài ca về những con người âm thầm cống hiến, về sức mạnh của tinh thần dân tộc. Và cuối cùng, con tàu ấy không chỉ chở hàng, mà còn chở cả những giấc mơ – giấc mơ về một ngày mai hòa bình, khi nó không còn phải lao đi giữa bom đạn, mà chỉ chở những niềm vui tuổi thơ trên hành trình đến những miền đất bình yên.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý