Thanh niên

Thanh Niên ơi, ngươi đang ở cùng ta,
Rộn tiếng mùa, và thay đổi cười hoa.
Ngươi ríu rít như một rừng chim núi,
Ngươi xôn xao như một vạn cây rừng;
Nao lòng ta bằng muôn cánh yêu đương,
Làm rợn ngợp như phất cờ trẻ mạnh.
Ở trong máu thắm vì xuân trộn ánh,
Suối ngươi đi, róc rách giọng hồng vàng,
Xui chân vồng thành những bước nghênh ngang
Và gót nhịp theo một lời hứa hẹn.
Miệng thổi sáo, mày nghiêng đưa mắt bén,
Ta liếc đời bằng những khoé ham mê;
Ngươi treo đèn, ngươi mở nhạc, tung huê,
Và ta đóng những vòng tay thật chặt.

Thế mà cũng có một ngày khe khắt
Ta ở đây mà ngươi bỏ ngươi đi.
Ôi Thanh Niên! ngươi mang hết xuân thì,
Hình ngực nở, nụ cười tươi, màu tóc láng.
Già sẽ đến, giơ tay xua ánh sáng,
Đuổi bướm chim, làm sợ cả hoa hương;
Và dần dà càng rõ rệt bộ xương
Mà bạn hữu sẽ đặt nằm dưới đất.
Không còn ngươi, thôi cái gì cũng mất:
Tài năng chi, Danh vọng kể làm chi,
Kể chi Tiền với một kẻ mê si
Chỉ thấy nghĩa trong Ái tình vĩnh viễn!
Chèo năm tháng vội đưa ta tới bến,
Thuyền mộng hoa không chở kẻ tàn xuân,
Hồ thần tiên rầu rĩ bóng tà huân,
Ta đau đớn bước lên bờ thực sự,
Cô đơn quá, bởi không còn ngươi nữa!
Ngươi đi rồi, thôi khổ sở bao nhiêu!
Thấy sao đành sắc lợt với hình xiêu,
Chịu sao nổi những ngày giờ lạnh lẽo
Thời gian rót từng giọt buồn tê héo,
Sự sống đi như hương bỏ hoa chiều;
Ngục đời người không có mặt trời yêu,
Và anh yến chẳng thăm vườn nhạt tẻ…
Nhìn tuổi trẻ cười ta xưa đã trẻ,
Họ được yêu, mà ta chỉ được thương;
Ta, nòi tình, mà giá ngắt vì sương
Của lãnh đạm, thôi khác nào đã chết?
Ngươi đã mất, thôi cái gì cũng hết…

Người đương ở cùng ta, ôi Thanh Niên!
Ta ôm choàng, ôm riết bánh thần tiên,
Ta ôm bó, cánh tay ta làm rắn,
Làm giây da quấn quít cả mình xuân;
Không muốn đi, mãi mãi ở vườn trần,
Chân hoá rễ để hút mùa dưới đất.
Thanh Niên hỡi! lòng ngươi thơm quá mất!
Ta uống mê vào hơi thở của ngươi;
Ta bấu răng vào da thịt của đời,
Ngoàm sự sống để làm êm đói khát.
Muôn nỗi ấm, với ngàn muôn nỗi mát,
Ta đều ăn, nhắm nhía rất ngon lành;
Ngực thở trời, mình hút nắng tươi xanh,
Ta góp kết những vòng hoa mới lạ.

Ngươi đang ở! ta vội vàng dữ quá!
Sống toàn tim! toàn trí! sống toàn hồn!
Sống toàn thân! và thức nhọn giác quan,
Và thức cả trong giấc nồng phải ngủ;
Sống, tất cả sống, chẳng bao giờ đủ,
Chất chen kho mộng chắc với tình bền,
Để đến ngày Thanh Niên vội lên yên,
Nghe nhạc hoà, tưởng còn mãi Thanh Niên!

1938

*

Thanh Niên – Hãy Sống Hết Mình Trước Khi Tuổi Trẻ Ra Đi

Trong thơ Xuân Diệu, thanh xuân không chỉ là một giai đoạn của đời người, mà còn là một dòng chảy mãnh liệt, một cơn lốc rộn ràng của sự sống. Bài thơ Thanh Niên như một tiếng gọi khẩn thiết, một lời nhắc nhở đầy nhiệt huyết về giá trị của tuổi trẻ, về sự mong manh của thời gian, và trên hết là một khao khát sống trọn vẹn, không hối tiếc.

Tuổi trẻ – Ngọn lửa rực cháy

Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã vẽ lên một bức tranh đầy sức sống:

“Thanh Niên ơi, ngươi đang ở cùng ta,
Rộn tiếng mùa, và thay đổi cười hoa.
Ngươi ríu rít như một rừng chim núi,
Ngươi xôn xao như một vạn cây rừng;”

Thanh xuân hiện lên như một khu rừng tràn ngập tiếng chim, như một bản giao hưởng bất tận của sự sống. Nó mạnh mẽ, xôn xao, rạo rực và không ngừng chảy tràn trong huyết quản. Tuổi trẻ mang trong mình “suối đi róc rách giọng hồng vàng”, là những bước chân đầy hứng khởi, là cái nhìn “bằng những khóe ham mê”. Đó là những năm tháng của đam mê, của khát khao, của những vòng tay siết chặt, của những cuộc vui không dứt.

Nhưng, Xuân Diệu không chỉ ca ngợi, ông còn cảnh báo.

Nỗi ám ảnh về sự phai tàn

Bài thơ đột ngột chuyển sắc, từ rực rỡ sang u tối, từ rộn ràng sang hoang mang. Bởi lẽ, điều đáng sợ nhất không phải là tuổi trẻ nồng nhiệt, mà là một ngày nào đó, nó sẽ rời xa ta.

“Thế mà cũng có một ngày khe khắt
Ta ở đây mà ngươi bỏ ngươi đi.”

Khi thanh xuân ra đi, nó mang theo tất cả: nụ cười, sức sống, ánh sáng, tình yêu. Nó để lại phía sau một con người già cỗi, cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời.

“Không còn ngươi, thôi cái gì cũng mất:
Tài năng chi, Danh vọng kể làm chi,
Kể chi Tiền với một kẻ mê si
Chỉ thấy nghĩa trong Ái tình vĩnh viễn!”

Khi tuổi trẻ không còn, danh vọng, tiền tài trở nên vô nghĩa. Ngay cả tình yêu cũng nhạt nhòa, vì trái tim không còn đủ nhiệt huyết để rung động. Đời người lúc ấy chỉ còn là một chuỗi ngày lạnh lẽo, một dòng chảy chậm rãi và buồn tẻ.

Hãy sống mãnh liệt để không hối tiếc

Thế nhưng, Xuân Diệu không chấp nhận sự phai tàn ấy một cách cam chịu. Ông vùng vẫy, ông níu giữ tuổi trẻ, ông khát khao ôm trọn nó trong vòng tay mình:

“Ta ôm choàng, ôm riết bánh thần tiên,
Ta ôm bó, cánh tay ta làm rắn,
Làm giây da quấn quít cả mình xuân;”

Và rồi, ông đưa ra một lời nhắn gửi mạnh mẽ:

“Ngươi đang ở! ta vội vàng dữ quá!
Sống toàn tim! toàn trí! sống toàn hồn!
Sống toàn thân! và thức nhọn giác quan,
Và thức cả trong giấc nồng phải ngủ;”

Hãy sống hết mình! Hãy yêu bằng tất cả đam mê, hãy tận hưởng từng khoảnh khắc, hãy căng đầy lồng ngực để hít thở hơi thở của tuổi trẻ. Bởi vì một ngày nào đó, thanh xuân sẽ không còn nữa, nhưng nếu ta đã sống hết mình, ta sẽ không nuối tiếc.

Lời nhắc nhở không bao giờ cũ

Bài thơ Thanh Niên không chỉ dành cho thế hệ của Xuân Diệu, mà còn là thông điệp gửi đến tất cả chúng ta. Dù thời gian có trôi qua, dù cuộc sống có đổi thay, thì khát khao của con người về một tuổi trẻ sống trọn vẹn vẫn không bao giờ thay đổi.

Vậy nên, nếu bạn còn trẻ, đừng chần chừ, đừng do dự. Hãy yêu, hãy ước mơ, hãy hành động. Hãy sống để một ngày nào đó, khi tuổi trẻ rời xa, ta có thể mỉm cười mà không chút tiếc nuối.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý