Thị
Lá xanh quả xanh
Lặng im trên cành
Lá xanh quả vàng
Chim chuyền rung rinh
Người qua nhìn lên
Thị thơm nhìn xuống
Thị muốn theo về
Chơi cùng trẻ xóm
Túi thị lủng lẳng
Bé xách trong tay
Có thị cạnh má
Bé càng ngủ say
Bà kể: “Thị này
Ngày xưa cô Tấm
Chui vào đây trốn
Đợi ngày gặp vua…”
*
Hương Thị – Hương Ký Ức Tuổi Thơ
Có những mùi hương gắn bó với tuổi thơ đến nỗi chỉ cần thoảng qua một lần cũng khiến lòng ta bồi hồi. Mùi thơm của quả thị chính là một trong những hương thơm như thế – thanh nhẹ, thoang thoảng nhưng đầy quyến luyến, gợi nhớ về những ngày thơ bé.
Bài thơ Thị của Phạm Hổ mở ra một không gian rất đỗi thân thuộc của làng quê Việt Nam, nơi những trái thị lặng lẽ chuyển mình từ xanh sang vàng, chờ ngày rời cành, chờ những bàn tay bé thơ nâng niu.
“Lá xanh quả xanh
Lặng im trên cành
Lá xanh quả vàng
Chim chuyền rung rinh”
Quả thị cứ thế lớn lên trong yên bình, mặc cho thời gian trôi qua, đến khi vàng ươm, tỏa hương thơm dịu, chim chóc cũng ghé lại, người qua đường cũng ngước nhìn. Thị không chỉ là một loài quả, mà dường như mang trong mình một tâm hồn, một khao khát được gần gũi, được yêu thương.
“Người qua nhìn lên
Thị thơm nhìn xuống
Thị muốn theo về
Chơi cùng trẻ xóm”
Hình ảnh quả thị muốn “theo về” cùng trẻ nhỏ không chỉ là sự nhân hóa đầy đáng yêu mà còn thể hiện một sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa những điều bình dị và thế giới tuổi thơ hồn nhiên. Quả thị chẳng đơn thuần để ăn, mà còn để nâng niu, để hít hà hương thơm, để trở thành người bạn thân thiết của lũ trẻ quê.
“Túi thị lủng lẳng
Bé xách trong tay
Có thị cạnh má
Bé càng ngủ say”
Hình ảnh em bé ngủ ngon bên quả thị càng khiến người đọc cảm nhận sâu sắc hơn sự thân thuộc mà loài quả này mang lại. Đâu phải vì thị có giá trị vật chất gì cao sang, mà chính mùi thơm của nó đã trở thành một phần trong ký ức tuổi thơ, dịu dàng và bình yên đến lạ.
Và rồi, câu chuyện cổ tích hiện về:
“Bà kể: “Thị này
Ngày xưa cô Tấm
Chui vào đây trốn
Đợi ngày gặp vua…””
Quả thị không chỉ là một loài quả, mà còn là cánh cửa mở ra thế giới cổ tích, nơi có cô Tấm hiền lành, có những phép màu nhiệm, có niềm tin vào cái thiện. Hình ảnh bé nằm ôm quả thị, lắng nghe câu chuyện từ bà gợi lên biết bao cảm xúc ấm áp, gợi nhớ về những đêm trăng sáng, khi ta còn bé, nép mình bên bà, say sưa nghe kể chuyện.
Bài thơ Thị của Phạm Hổ không chỉ nói về một loài quả mà còn là bức tranh về tuổi thơ, về làng quê, về những điều bình dị mà thiêng liêng trong ký ức mỗi người. Đọc bài thơ, ta như được trở lại những ngày xưa, khi chỉ cần một quả thị thơm cũng đủ để làm ta vui suốt cả ngày dài.
*
Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi
Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.
Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.
Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.
Viên Ngọc Quý
