Thiên địa gian

Ôi, trót sanh làm người
Sống giữa khoảng Đất Trời.
Mênh mông biển Vũ trụ,
Hạt bụi lửng lơ trôi.

Ôi, trót sanh làm người
Giữa thế giới tôi đòi.
Mênh mông biển Nước mắt,
Góp một dòng lệ rơi.

Đem tấm lòng hạt bụi
Gói ghém cho Đất Trời.
Ngưng một giọt nước mắt,
Cho Biển đời lệ vơi.

Đất Trời to rộng quá,
Một tấm lòng lẻ loi.
Goí ghém mãi không kín,
Gió mưa lòng tả tơi.

Biển lệ sầu vô tận.
Nước mắt ngừng, không vơi,
Tháng ngày ngưng đọng lại:
Suối sông dòng láng lai.

*

Giữa Khoảng Đất Trời – Kiếp Nhân Sinh Lẻ Loi

Có những bài thơ không chỉ là vần điệu, mà là tiếng lòng của con người trước vũ trụ bao la. Thiên địa gian của Đông Hồ là một bài thơ như thế một lời tự vấn, một tiếng thở dài, một nỗi băn khoăn không có lời giải đáp về kiếp người giữa trời đất rộng lớn.

Kiếp người – Một hạt bụi giữa vô tận

“Ôi, trót sanh làm người
Sống giữa khoảng Đất Trời.
Mênh mông biển Vũ trụ,
Hạt bụi lửng lơ trôi.”

Lời thơ mở đầu là một tiếng than nhẹ nhàng nhưng mang nặng nỗi niềm. Giữa vũ trụ vô biên, kiếp người chỉ như một hạt bụi nhỏ bé, trôi lửng lơ trong dòng chảy vô tận của thời gian. Cái cảm giác mong manh, phù du ấy không chỉ là nỗi buồn của riêng thi nhân, mà là suy tư chung của bao người. Ta từ đâu đến? Ta đi về đâu? Giữa khoảng trời đất mênh mông này, liệu sự tồn tại của ta có mang ý nghĩa gì chăng?

Thế gian – Một biển nước mắt

“Ôi, trót sanh làm người
Giữa thế giới tôi đòi.
Mênh mông biển Nước mắt,
Góp một dòng lệ rơi.”

Nhân gian không chỉ rộng lớn mà còn chất chứa muôn vàn khổ đau. Cuộc đời không chỉ là những ngày vui, mà là một biển nước mắt mênh mông. Con người, dù nhỏ bé đến đâu, cũng đều góp vào biển đời một giọt lệ. Đó có thể là nỗi buồn của chia ly, của mất mát, của những ước mơ không thành, hay đơn giản là nỗi cô đơn giữa dòng đời xô bồ.

Tấm lòng bé nhỏ – Mong muốn vơi bớt đau thương

“Đem tấm lòng hạt bụi
Gói ghém cho Đất Trời.
Ngưng một giọt nước mắt,
Cho Biển đời lệ vơi.”

Trước sự vô tận của khổ đau, con người không thể làm gì khác ngoài việc đem lòng mình mà gói ghém, dâng hiến cho đời. Dù bé nhỏ, mong manh, nhưng lòng trắc ẩn của con người vẫn muốn xoa dịu đi một phần nào đó nỗi buồn của thế gian. Một giọt nước mắt ngừng rơi cũng là một phần nào giảm nhẹ khổ đau của đời người.

Cô đơn giữa vũ trụ rộng lớn

“Đất Trời to rộng quá,
Một tấm lòng lẻ loi.
Gói ghém mãi không kín,
Gió mưa lòng tả tơi.”

Nhưng liệu tấm lòng bé nhỏ ấy có đủ để lấp đầy sự rộng lớn của đất trời? Dẫu cố gắng bao nhiêu, con người vẫn chỉ là một cá thể cô đơn trong vũ trụ vô tận. Lòng trắc ẩn của một người có thể là lớn, nhưng không thể ôm trọn những đau thương của nhân thế. Gió mưa của cuộc đời vẫn không ngừng quật mạnh, và con tim nhân hậu cũng chẳng thể nào chống chọi mãi được.

Thời gian – Dòng chảy vô tận của bi thương

“Biển lệ sầu vô tận.
Nước mắt ngừng, không vơi,
Tháng ngày ngưng đọng lại:
Suối sông dòng láng lai.”

Cuối cùng, Đông Hồ để lại một suy tư sâu sắc về thời gian. Dù nước mắt có ngừng rơi, thì nỗi đau vẫn còn đó. Những nỗi buồn, những tiếc nuối, những chuyện đã qua… tất cả đều lắng đọng lại trong dòng chảy thời gian, như những dòng sông mãi mãi chảy về một nơi vô định.

Thông điệp: Chấp nhận và yêu thương giữa vô thường

Bài thơ Thiên địa gian không chỉ là một nỗi buồn về kiếp người nhỏ bé giữa vũ trụ, mà còn là một lời nhắc nhở: dù thế gian có là biển nước mắt, dù con người có mong manh như hạt bụi trôi, nhưng tấm lòng yêu thương, sự đồng cảm, và khát khao xoa dịu nỗi đau vẫn là điều đáng trân quý nhất.

Dù không thể thay đổi được cuộc đời, nhưng mỗi người có thể làm dịu đi một phần nào nỗi đau của nó. Dù cô đơn giữa đất trời, nhưng nếu có một tấm lòng chân thành, có một tình yêu thương, thì đời người vẫn còn chút ý nghĩa giữa khoảng không vô tận này.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý