Thơ sầu rụng
Tặng Hoài Thanh, người bạn đầu tiên đã đưa lại cho ta cái hương vị say nồng của cuộc đời và của văn chương.
Vừng trăng từ độ lên ngôi,
Năm năm bến cũ em ngồi quay tơ.
Để tóc vướng vần thơ sầu rụng,
Mái tóc buồn thơ cũng buồn theo.
Năm năm tiếng lụa se đều…
Những ngày lạnh rớt, gió vèo trong cây.
Nhẹ bàn tay, nhẹ bàn tay,
Mùi hương hàng xóm bay đầy mái đông.
Nghiêng nghiêng mái tóc hương nồng,
Thời gian lặng rót một dòng buồn tênh.
*
Thơ Sầu Rụng – Dòng Buồn Lặng Lẽ Chảy Qua Năm Tháng
Bài thơ Thơ sầu rụng của Lưu Trọng Lư như một nốt trầm lặng lẽ ngân vang giữa dòng chảy thời gian, mang theo những nỗi buồn man mác về ký ức, về tuổi trẻ, về những điều đã xa mà ta chẳng thể nào níu giữ. Đọc bài thơ, ta như nghe thấy tiếng thời gian nhỏ giọt, rót vào lòng người một nỗi cô đơn mơ hồ, một niềm tiếc nuối không gọi tên.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, hình ảnh vầng trăng hiện lên như một biểu tượng của sự miên viễn, của dòng thời gian không ngừng trôi:
“Vừng trăng từ độ lên ngôi,
Năm năm bến cũ em ngồi quay tơ.”
Năm năm – khoảng thời gian không quá dài nhưng cũng đủ để những ký ức cũ trở thành hoài niệm. Hình ảnh “bến cũ” gợi lên sự chờ đợi, sự thủy chung, nhưng đồng thời cũng chất chứa một nỗi buồn mênh mang. Người con gái năm nào vẫn ngồi quay tơ, như thể thời gian không hề chạm đến nàng. Nhưng có thật thế không?
Sợi tơ se đều, nhưng lòng người đâu còn nguyên vẹn. Mái tóc từng buông dài giờ đã vướng đầy vần thơ, mà thơ ấy lại là thơ sầu rụng. Thơ vốn là tiếng lòng, và khi thơ đã sầu, nghĩa là lòng cũng chẳng thể nào vui. Một câu thơ buông nhẹ mà thấm đẫm nỗi buồn nhân thế:
“Mái tóc buồn thơ cũng buồn theo.”
Tóc có thể dài thêm, nhưng kỷ niệm thì dần lùi xa, chỉ còn những ngày lạnh rơi xuống, chỉ còn tiếng gió vèo qua cây, như tiếng thời gian trôi qua một cách vô tình. Không gian ấy lặng lẽ nhưng cũng thật u uẩn, như thể mọi thứ đều chìm trong một lớp sương mỏng của quá khứ.
Rồi đột nhiên, một khoảnh khắc thoảng qua:
“Nhẹ bàn tay, nhẹ bàn tay,
Mùi hương hàng xóm bay đầy mái đông.”
Bàn tay nhẹ, gió cũng nhẹ, cả mùi hương cũng chỉ là thoảng qua, nhưng tất cả những gì mong manh nhất ấy lại có thể khiến lòng người chấn động. Đó là cảm giác bâng khuâng khi nhận ra rằng mọi thứ vẫn tiếp tục, nhưng những điều ta trân quý đã không còn nữa.
Và rồi, bài thơ khép lại trong một tiếng thở dài khe khẽ:
“Thời gian lặng rót một dòng buồn tênh.”
Thời gian không cần quá vội vã, nó chỉ cần lặng lẽ trôi cũng đủ để mang theo bao kỷ niệm, bao nỗi buồn, bao yêu thương của con người. Đọc câu thơ này, ta có thể hình dung một ly rượu buồn đang rót chầm chậm xuống cõi lòng, hay một giọt sầu cứ nhỏ mãi không dừng.
Bài thơ Thơ sầu rụng không đơn thuần là một bài thơ về hoài niệm, mà còn là một lời nhắc nhở về sự vô thường của đời người. Những gì ta từng trân quý có thể đã rơi rụng theo năm tháng, nhưng dư âm của chúng vẫn còn mãi trong lòng, như mái tóc buồn vẫn còn thơ, như thời gian lặng lẽ rót vào đời một dòng buồn không dứt.
Và có lẽ, điều đẹp đẽ nhất không phải là níu giữ được thời gian, mà là biết trân trọng những khoảnh khắc dù ngắn ngủi nhưng từng rực rỡ trong đời.
*
Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới
Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.
Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.
Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.
Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
