Thơ tặng cháu ngoại
Cháu vừa ra đời
Ta được làm ông ngoại
Sự kiện long trọng này không theo một tuyên bố nào cả
Mà bằng một tràng khóc ré
Của thằng bé ba cân tư
Việc đời nhẹ nhàng vậy đấy
Thế là mẹ cháu được ngủ ngon
Mà trẻ con thì cựa quậy
Vậy là trẻ con ngủ ngoan
Mà người lớn chạy lon xon
Nào sữa, nào tã lót
Thế giới quá rộn ràng
Khi trẻ nhỏ có mặt.
Từ nơi xa mỗi ngày ông ngoại lại thăm hỏi
Cháu ngủ ngon không
Bằng fax, bằng phone, email, mobile
Nghĩa là mọi phương tiện có được
Để nghe vũ trụ nhắn rằng:
– Cháu ngủ ngoan!
Nguyên Anh, cháu là đứa trẻ thời đại mới
Hãy ăn no, chóng lớn
Ngày 24-12-2006
*
Niềm vui giản dị trong tiếng khóc chào đời
Khi một đứa trẻ ra đời, vũ trụ bỗng như chuyển mình, không phải bằng những biến cố lớn lao hay tuyên ngôn vĩ đại, mà đơn giản chỉ là một tiếng khóc – tràng khóc ré đầu tiên của một sinh linh bé nhỏ. Bài thơ Thơ tặng cháu ngoại của Nguyễn Khoa Điềm mở đầu bằng khoảnh khắc thiêng liêng ấy, một khoảnh khắc không cần ai xác nhận nhưng vẫn đủ sức làm rung động cả một gia đình.
Sự kiện long trọng của những điều bình dị
“Cháu vừa ra đời
Ta được làm ông ngoại
Sự kiện long trọng này không theo một tuyên bố nào cả
Mà bằng một tràng khóc ré
Của thằng bé ba cân tư
Việc đời nhẹ nhàng vậy đấy”
Không có lời tuyên bố nào cần thiết, không có nghi thức phô trương, chỉ có một tiếng khóc vỡ òa của đứa trẻ sơ sinh. Nhưng với tác giả – một người ông ngoại vừa nhận lấy niềm vui mới – khoảnh khắc ấy lại là một sự kiện long trọng. Đứa trẻ chỉ mới ba cân tư, nhưng sự xuất hiện của nó đã làm cả thế giới của gia đình thay đổi.
Điều đáng trân trọng là cách Nguyễn Khoa Điềm thể hiện niềm vui bằng sự giản dị, hóm hỉnh. “Việc đời nhẹ nhàng vậy đấy” – một câu thơ nhẹ bẫng nhưng lại chứa đựng sự chiêm nghiệm sâu sắc. Đôi khi, những điều ý nghĩa nhất lại đến từ những khoảnh khắc đơn sơ nhất.
Khi một đứa trẻ làm cả thế giới chuyển động
“Thế là mẹ cháu được ngủ ngon
Mà trẻ con thì cựa quậy
Vậy là trẻ con ngủ ngoan
Mà người lớn chạy lon xon”
Hình ảnh đời thường được Nguyễn Khoa Điềm khắc họa bằng những câu thơ gần gũi, đầy ấm áp. Đứa trẻ ra đời không chỉ là niềm vui mà còn là sự bắt đầu của một guồng quay mới. Khi con ngủ, mẹ được nghỉ ngơi, nhưng thế giới xung quanh lại bận rộn hơn bao giờ hết.
“Nào sữa, nào tã lót
Thế giới quá rộn ràng
Khi trẻ nhỏ có mặt.”
Thế giới của gia đình nhỏ giờ đây xoay quanh một sinh linh bé bỏng. Những điều tưởng chừng nhỏ nhặt như tã lót, bình sữa bỗng trở thành trung tâm của mọi sự chú ý. Đứa trẻ chưa thể làm gì nhiều, nhưng chính sự có mặt của nó đã làm nên một bức tranh đầy sinh động về tình yêu thương.
Khoảng cách không thể làm nhạt phai tình cảm
“Từ nơi xa mỗi ngày ông ngoại lại thăm hỏi
Cháu ngủ ngon không
Bằng fax, bằng phone, email, mobile
Nghĩa là mọi phương tiện có được”
Những câu thơ này mang đến một sắc thái mới – tình cảm gia đình trong thời đại công nghệ. Người ông ngoại không ở gần cháu, nhưng khoảng cách không thể ngăn cách tình yêu thương. Ông vẫn dõi theo từng giấc ngủ, từng hơi thở của cháu qua mọi phương tiện hiện đại nhất mà con người có thể có.
Ở đây, Nguyễn Khoa Điềm không chỉ nói về tình cảm gia đình, mà còn phản ánh một thực tế của thời đại mới: con người có thể xa nhau về mặt địa lý, nhưng nhờ công nghệ, họ vẫn có thể kết nối, vẫn có thể cảm nhận nhau qua từng dòng tin nhắn, từng cuộc gọi.
Niềm tin vào thế hệ mới
“Nguyên Anh, cháu là đứa trẻ thời đại mới
Hãy ăn no, chóng lớn”
Câu kết của bài thơ là một lời nhắn nhủ đầy yêu thương nhưng cũng rất thực tế. Không có những lời lẽ cao siêu, không có những kỳ vọng quá lớn, chỉ đơn giản là mong cháu “ăn no, chóng lớn”. Đó là niềm vui giản dị nhưng cũng là điều quan trọng nhất đối với một đứa trẻ.
Lời kết
Bài thơ Thơ tặng cháu ngoại của Nguyễn Khoa Điềm mang một vẻ đẹp ấm áp, chân thành. Nó không nói về những điều to lớn, mà chỉ kể lại những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa trong cuộc sống. Tiếng khóc chào đời của một đứa trẻ có thể không phải là một sự kiện trọng đại với thế giới, nhưng với một gia đình, đó là cả một niềm hạnh phúc.
Bằng những câu thơ gần gũi, hóm hỉnh mà vẫn sâu sắc, Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa được niềm vui giản dị của một người ông khi đón chào cháu ngoại. Qua đó, ông cũng truyền tải một thông điệp về tình yêu thương – một tình cảm không bị giới hạn bởi khoảng cách, không cần những điều to tát, mà chỉ cần sự quan tâm chân thành mỗi ngày.
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
