Thơ viết cho con – 3
– Ngày còn bé tí
Bố sợ “Ngáo ộp” không?
– “Ngáo” ư? Bố rất sợ!
– Sao bố không gọi con
Để con đánh nó…
– Nếu cạo râu đi nhé
Bố sẽ thành con ngay!
Lấy râu bố cắm vào
Con sẽ thành ngay bố…
– Qua đường nhiều xe cộ
Bố phải nhớ lời cơ
Kẻo nó đè bố ra
Nó cắn chân bố đấy…
– Con đi “tàu tu” nhé!
– Ừ, con đi “tàu tu”
– Nhưng bố phải khóc kia
– Tại sao bố phải khóc?
– Bố không được đi mà…
Tối đông đủ cả nhà
Bố đem thơ ra đọc
Tưởng thơ gì, bố chép
Toàn những lời của con…
*
Những Câu Thơ Con Trẻ – Tấm Gương Phản Chiếu Tình Cha
Có những khoảnh khắc nhỏ nhoi trong đời sống gia đình nhưng lại trở thành những kỷ niệm khó phai, đọng lại trong tâm hồn như một bài thơ không tuổi. “Thơ viết cho con – 3” của Tô Hà là một bài thơ như thế đầy ắp sự ngây thơ của con trẻ, nhưng đồng thời cũng ẩn chứa một thông điệp sâu sắc về tình cha con, về cách mà những câu nói hồn nhiên của con trở thành một phần trong ký ức của bố.
Ngây thơ nhưng không hề vô nghĩa
Mở đầu bài thơ là một câu hỏi ngây ngô của con:
“Ngày còn bé tí
Bố sợ ‘Ngáo ộp’ không?
– ‘Ngáo’ ư? Bố rất sợ!
– Sao bố không gọi con
Để con đánh nó…”
Trong mắt con, bố dường như cũng chỉ là một đứa trẻ cũng từng sợ hãi, cũng từng lo âu. Nhưng điều đáng yêu nhất ở đây chính là lòng dũng cảm của con: con muốn bảo vệ bố, muốn “đánh Ngáo ộp” để bố không còn sợ nữa.
Những lời nói tưởng như đơn giản ấy lại gợi lên một tình cảm ấm áp tình yêu thương của con dành cho bố, dù con vẫn còn nhỏ bé nhưng đã có một tấm lòng che chở.
Trò chuyện với con – tấm gương phản chiếu của tình yêu thương
Bài thơ tiếp tục với những suy nghĩ đáng yêu của con, khi con tưởng tượng về một thế giới đơn giản nhưng tràn đầy logic trẻ thơ:
“Nếu cạo râu đi nhé
Bố sẽ thành con ngay!
Lấy râu bố cắm vào
Con sẽ thành ngay bố…”
Ở độ tuổi non nớt, con chưa thể hiểu được ranh giới giữa trẻ con và người lớn. Với con, một bộ râu có thể là ranh giới duy nhất giữa bố và con. Hình ảnh ấy không chỉ hài hước mà còn thể hiện sự tò mò và trí tưởng tượng phong phú của con trẻ.
Những câu thơ tiếp theo càng làm sáng rõ hơn tình yêu con dành cho bố. Con lo lắng khi bố sang đường:
“Qua đường nhiều xe cộ
Bố phải nhớ lời cơ
Kẻo nó đè bố ra
Nó cắn chân bố đấy…”
Một lời dặn dò tưởng chừng như ngây thơ, nhưng lại chất chứa bao nhiêu sự quan tâm. Trong mắt con, xe cộ như những con quái vật có thể làm đau bố. Sự lo lắng ấy là một trong những biểu hiện tự nhiên và chân thành nhất của tình yêu thương.
Trẻ con yêu thương theo cách của riêng mình
Những đứa trẻ có cách thể hiện cảm xúc rất riêng. Chúng có thể cười, có thể nũng nịu, có thể đòi hỏi sự quan tâm từ người lớn, nhưng trong thẳm sâu, tình yêu thương của chúng luôn hiện diện. Đoạn thơ về trò chơi “tàu tu” là một minh chứng rõ ràng nhất:
“Con đi ‘tàu tu’ nhé!
– Ừ, con đi ‘tàu tu’
– Nhưng bố phải khóc kia
– Tại sao bố phải khóc?
– Bố không được đi mà…”
Chỉ một trò chơi con trẻ, nhưng lại chứa đựng cả một triết lý đơn giản mà sâu sắc: muốn có sự công bằng, muốn bố cũng phải trải qua cảm giác “bị bỏ lại” giống như con. Con không muốn chỉ một mình trải nghiệm mà muốn bố cũng có chung một cảm xúc. Đó không chỉ là sự hồn nhiên, mà còn là một cách con thể hiện mong muốn kết nối với bố.
Lời con trẻ – thành thơ trong lòng cha
Câu kết bài thơ đầy bất ngờ nhưng cũng rất hợp lý:
“Tối đông đủ cả nhà
Bố đem thơ ra đọc
Tưởng thơ gì, bố chép
Toàn những lời của con…”
Những câu nói vu vơ, tưởng như chỉ là những lời trẻ con nghịch ngợm, bỗng trở thành thơ trong lòng bố. Bố không cần phải viết ra những dòng thơ cầu kỳ, bởi chính con với sự ngây thơ, trong sáng của mình đã vô tình tạo nên những vần thơ đẹp nhất.
Cái hay của bài thơ nằm ở chính cách mà tác giả xây dựng nên một cuộc trò chuyện hồn nhiên giữa cha và con, để rồi từ đó hé lộ một sự thật đầy cảm động: chính con là nguồn cảm hứng, là hơi thở của thơ ca trong lòng bố.
Lời kết – những khoảnh khắc đáng giá của tình cha con
Bài thơ “Thơ viết cho con – 3” của Tô Hà không chỉ là một bức tranh về sự hồn nhiên của con trẻ, mà còn là một bản nhạc về tình cha con đầy cảm xúc. Những lời nói ngây thơ, tưởng như vụn vặt, nhưng lại là những điều bố khắc ghi sâu trong tim.
Có lẽ, khi con lớn lên, con sẽ không còn nhớ những điều mình từng nói. Nhưng bố thì khác. Bố sẽ nhớ mãi, sẽ nâng niu từng câu chữ, sẽ lưu giữ từng khoảnh khắc ấy trong lòng như một kho báu quý giá.
Và biết đâu, một ngày nào đó, khi con cũng trở thành cha, con sẽ đọc lại những dòng thơ này và nhận ra: tình yêu thương không chỉ đến từ những điều lớn lao, mà còn hiện diện trong từng câu nói vu vơ của một đứa trẻ với cha mình…
*
Nhà thơ Tô Hà – Người gửi hồn vào những vần thơ Hà Nội
Tô Hà (1939 – 1991), tên thật là Lê Duy Chiểu, sinh ra tại Thường Tín, Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là một cây bút gắn bó sâu sắc với mảnh đất nghìn năm văn hiến. Trong suốt cuộc đời sáng tác, Tô Hà đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nền thơ ca Việt Nam, đặc biệt với những tác phẩm mang hơi thở của Hà Nội và cuộc sống đô thị.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông từng đảm nhiệm vị trí Trưởng ban Biên tập Báo Người Hà Nội, góp phần đưa tờ báo trở thành một diễn đàn văn chương, nghệ thuật có giá trị. Sự nghiệp thơ ca của Tô Hà gắn liền với những tập thơ giàu hình ảnh và cảm xúc như Hương cỏ mặt trời (1978), Sóng nắng (1981), Hoa vừa đi vừa nở (1981), Thành phố có ngôi nhà của mình (1988), Sóng giữa lòng tay (1990), cùng tác phẩm văn xuôi Chuyện không có trong thư.
Thơ Tô Hà mang phong cách trữ tình, giàu nhạc điệu, thể hiện cái nhìn tinh tế trước những đổi thay của thời cuộc. Ông viết về Hà Nội không chỉ bằng những hoài niệm mà còn bằng tình yêu của một người đã chứng kiến sự trưởng thành và chuyển mình của thành phố. Những bài thơ của ông thường chất chứa sự giản dị nhưng sâu lắng, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và rung động.
Cuộc đời Tô Hà tuy ngắn ngủi, ông qua đời năm 1991 do bệnh suy thận, nhưng những tác phẩm ông để lại vẫn còn vang vọng trong lòng độc giả yêu thơ. Với sự nghiệp gắn bó cùng Hà Nội và thơ ca, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
