Tiếng gió

Có nhiều lúc gió kêu thê thiết quá;
Như gió đau một nỗi khổ vô hình,
Như bao điều ảo não của nhân sinh
Đã in vết ở nơi hồn của gió.
Gió vừa chạy, vừa rên, vừa tắt thở,
Đem trái tim làm uất cả không gian,
Gợi bóng hình những thân thể cơ hàn,
Với môi tím, với cảnh nghèo vạc mặt.

Trong khung xám của mùa đông bằng sắt,
Gió qua rồi còn lưu lại tiếng ngân:
Cây bên đường trụi lá, đứng tần ngần,
Khắp xương nhánh chuyển một luồng tê tái;
Và giữa vườn im, hoa run sợ hãi
Bao nỗi pha phôi, khô héo, rụng rời;
Và mưa kia là nước mắt gió rơi,
Và sương ấy là mồ hôi gió rớt
Trong lúc vội vàng, trên cành thưa thớt.

Ấy nỗi buồn kêu xé của ngày qua,
Hay lời tham rền rĩ của đêm xa;
Ấy là tiếng những âm binh tan tác,
Hay là giọng những âm hồn lưu lạc?
– Hỡi gió mờ! người chứa cả mùa đông
Trong phổi của người u uất vô cùng.

*

Tiếng Gió – Khúc Ai Oán Của Nỗi Buồn Nhân Thế

Trong thi ca Xuân Diệu, gió không chỉ là hiện tượng thiên nhiên vô tri, mà còn là một thực thể mang tâm hồn, biết đau, biết khóc, biết thở than cho kiếp người. Bài thơ Tiếng gió là một bức tranh ảm đạm, nhuốm màu bi thương, nơi gió hóa thân thành tiếng vọng của những nỗi đau vô hình, những nỗi buồn không tên mà nhân gian phải gánh chịu.

Gió – Nỗi đau vô hình nhưng hiện hữu khắp không gian

“Có nhiều lúc gió kêu thê thiết quá;
Như gió đau một nỗi khổ vô hình,
Như bao điều ảo não của nhân sinh
Đã in vết ở nơi hồn của gió.”

Gió trong thơ Xuân Diệu không phải cơn gió vô tri, mà mang trong mình linh hồn của nhân loại. Tiếng gió kêu như tiếng khóc của những kiếp đời khốn khổ, những số phận long đong. Gió không chỉ thổi qua cảnh vật, mà còn len lỏi vào lòng người, vẽ nên bức tranh nhân sinh đầy bi ai.

Sự ảo não của gió chính là nỗi thống khổ của con người – những nỗi đau không thể gọi tên, không thể thấy rõ nhưng lại ám ảnh mãi không thôi. Phải chăng, trong từng cơn gió thổi qua, có cả những lời thở than của những kẻ bơ vơ, lạc lõng giữa cuộc đời?

Gió – Âm thanh của những kiếp người nghèo khổ

“Gió vừa chạy, vừa rên, vừa tắt thở,
Đem trái tim làm uất cả không gian,
Gợi bóng hình những thân thể cơ hàn,
Với môi tím, với cảnh nghèo vạc mặt.”

Hình ảnh gió không còn là cơn gió tự nhiên, mà đã hóa thành tiếng rên xiết, nghẹn ngào của những con người khốn khó. “Môi tím”, “cảnh nghèo vạc mặt” – những hình ảnh chân thực đến xót xa, gợi lên những phận đời nghèo khổ, lạnh lẽo, vật lộn với cuộc sống mà chẳng ai đoái hoài.

Cái hay của Xuân Diệu là đã nhân hóa gió, để gió trở thành tiếng nói cho những mảnh đời bất hạnh. Gió mang theo tâm trạng, gió biết đau, gió biết tủi. Gió không còn là kẻ đứng ngoài quan sát, mà chính là chứng nhân của những bi thương trong cuộc đời.

Mùa đông – Sự trống trải và nỗi buồn ám ảnh

“Trong khung xám của mùa đông bằng sắt,
Gió qua rồi còn lưu lại tiếng ngân:
Cây bên đường trụi lá, đứng tần ngần,
Khắp xương nhánh chuyển một luồng tê tái;”

Không gian mùa đông trong thơ Xuân Diệu không chỉ là cái lạnh của thời tiết, mà còn là sự lạnh lẽo của tâm hồn. Cái “khung xám” như một nhà tù giam hãm mọi cảm xúc, nơi gió không thể thoát ra khỏi nỗi buồn của chính mình.

Hình ảnh “cây trụi lá, đứng tần ngần” như một nhân chứng của thời gian, chứng kiến nỗi buồn của gió, của trời đất và của cả con người. Trong cái lạnh tê tái ấy, vạn vật dường như cũng co ro, run rẩy trước sự khắc nghiệt của cuộc đời.

Gió – Linh hồn của những nỗi buồn xa xưa

“Ấy nỗi buồn kêu xé của ngày qua,
Hay lời tham rền rĩ của đêm xa;
Ấy là tiếng những âm binh tan tác,
Hay là giọng những âm hồn lưu lạc?”

Ở đoạn thơ này, gió không còn chỉ là một hình ảnh hữu hình, mà đã trở thành linh hồn của những nỗi buồn từ quá khứ, từ những giấc mơ tan vỡ, những con người lầm lũi bị lãng quên. Gió mang theo âm thanh của những gì đã qua, gió trở thành tiếng gọi của những linh hồn vất vưởng, những âm binh đã lạc mất đường về.

Gió không chỉ khóc cho nhân gian, mà còn khóc cho chính mình. Trong nỗi cô đơn vô tận, gió lắng nghe tiếng thở dài của tạo hóa, tiếng vọng từ quá khứ xa xăm, nơi những điều đẹp đẽ đã chìm vào quên lãng.

Lời kết – Gió và nỗi buồn không bao giờ nguôi

“Hỡi gió mờ! người chứa cả mùa đông
Trong phổi của người u uất vô cùng.”

Kết thúc bài thơ, Xuân Diệu thốt lên một câu đầy ám ảnh: gió chính là hiện thân của mùa đông, là nơi cất giữ tất cả những nỗi u uất của cuộc đời.

Tiếng gió không chỉ đơn thuần là một bài thơ về thiên nhiên, mà còn là một khúc ai oán cho những nỗi đau của nhân thế. Gió không còn là cơn gió vô hình, mà đã trở thành nhân chứng cho bao kiếp người, cho những phận đời long đong, cho những linh hồn lạc lối không tìm được bến bờ.

Và trong đêm lạnh, khi gió rít qua hiên nhà, ta có thể lắng nghe một điều gì đó rất xa xăm – tiếng vọng của những nỗi buồn, tiếng thở dài của những kẻ cô đơn, hay chính là tiếng lòng của mỗi người chúng ta…

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý