Tôi giàu đôi mắt
Kính tặng Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà
Giàu đôi con mắt của ta,
Nhìn trăng, trăng nở, nhìn hoa, hoa cười.
Hai con ngươi của cuộc đời
Là tìm ngay thẳng như trời thanh cao;
Là hồn chân lý sáng sao,
Mặc bao dông tố, dù bao tháng ngày.
Giàu đôi con mắt, đôi tay,
Tay siêng làm lụng, mắt hay kiếm tìm.
Hai con mắt mở, ta nhìn
Cho sâu, cho sáng mà tin cuộc đời;
Rộng như lòng mẹ đưa nôi,
Lại say đắm mãi như người tình nhân…
Trời sinh con mắt là gương,
Chiếu tan ma quỷ, nhìn xuyên quân thù;
Hãy còn ngàn kiếp âm u
Muốn bao trùm, đặng dìm sâu cuộc đời!
Giàu đôi con mắt, ta ơi!
Đêm canh không mỏi, ngày soi chẳng tà.
*
Giàu đôi con mắt – đôi ta
Mến yêu vô hạn, lặng mà nhìn nhau.
19-8, 2-9-1967
*
Giàu Đôi Con Mắt – Khi Ánh Nhìn Là Cửa Sổ Của Tâm Hồn
Xuân Diệu, nhà thơ của tình yêu và khát vọng, không chỉ đắm say trước vẻ đẹp thiên nhiên mà còn luôn hướng ánh mắt về cuộc đời, về con người với niềm tin mãnh liệt. Tôi giàu đôi mắt không chỉ là một bài thơ tôn vinh vẻ đẹp của đôi mắt mà còn là một triết lý sống sâu sắc: Đôi mắt không chỉ để nhìn, mà còn để hiểu, để yêu thương, để đấu tranh và soi sáng con đường đi tới.
Đôi Mắt – Nguồn Giàu Có Vô Tận
Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu tuyên bố đầy kiêu hãnh:
Giàu đôi con mắt của ta,
Nhìn trăng, trăng nở, nhìn hoa, hoa cười.
Đôi mắt không chỉ là công cụ để nhìn ngắm thế giới, mà nó còn là nguồn cảm hứng, là kho báu không thể đong đếm. Nhìn trăng, trăng trở nên sống động, nhìn hoa, hoa cũng nở nụ cười. Ánh nhìn của con người không chỉ tiếp nhận mà còn truyền sức sống cho cảnh vật, làm đẹp thêm thế gian.
Nhưng Xuân Diệu không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp thiên nhiên, mà ông còn đi sâu vào bản chất của đôi mắt:
Hai con ngươi của cuộc đời
Là tìm ngay thẳng như trời thanh cao;
Đôi mắt không chỉ để nhìn, mà còn để kiếm tìm lẽ phải, sự công bằng. Trong đôi mắt ấy, chân lý luôn sáng như sao, bất chấp thời gian, bất chấp những dông tố bão bùng của cuộc đời:
Mặc bao dông tố, dù bao tháng ngày.
Đó là lời khẳng định mạnh mẽ về một tâm hồn kiên định, một ánh nhìn không bao giờ cúi xuống trước nghịch cảnh.
Đôi Mắt Và Đôi Tay – Sự Kết Hợp Giữa Nhận Thức Và Hành Động
Không chỉ ca ngợi đôi mắt, Xuân Diệu còn nhắc đến đôi tay:
Giàu đôi con mắt, đôi tay,
Tay siêng làm lụng, mắt hay kiếm tìm.
Đôi mắt không chỉ để ngắm nhìn mà còn để soi sáng con đường lao động, để tìm kiếm tri thức và hành động. Đôi mắt là ánh sáng dẫn đường, còn đôi tay là công cụ biến những điều tốt đẹp thành hiện thực.
Hai con mắt mở, ta nhìn
Cho sâu, cho sáng mà tin cuộc đời;
Không phải một cái nhìn hời hợt, mà là một ánh nhìn sâu sắc, thấu đáo, để tin yêu vào cuộc sống, để mở rộng lòng mình như tình yêu của người mẹ, và để đắm say như người tình nhân.
Rộng như lòng mẹ đưa nôi,
Lại say đắm mãi như người tình nhân…
Trong ánh nhìn ấy, có cả sự bao dung, ấm áp và cũng có cả đam mê, khát vọng. Đôi mắt không chỉ là cửa sổ của tâm hồn mà còn là cầu nối để con người hòa vào cuộc sống.
Đôi Mắt – Công Cụ Của Nhận Thức Và Đấu Tranh
Nhưng không chỉ có vẻ đẹp, đôi mắt còn là vũ khí:
Trời sinh con mắt là gương,
Chiếu tan ma quỷ, nhìn xuyên quân thù;
Đôi mắt không chỉ để ngắm nhìn cái đẹp, mà còn để nhận diện cái xấu, để chống lại bóng tối và sự giả dối. Nó là ánh sáng xua tan những thế lực đen tối đang tìm cách vùi dập cuộc đời.
Hãy còn ngàn kiếp âm u
Muốn bao trùm, đặng dìm sâu cuộc đời!
Thế gian vẫn còn đó những bất công, những thế lực muốn dìm con người vào tăm tối. Nhưng chỉ cần ta giữ vững đôi mắt sáng, ta sẽ không bao giờ bị khuất phục:
Giàu đôi con mắt, ta ơi!
Đêm canh không mỏi, ngày soi chẳng tà.
Đôi mắt không biết mệt mỏi, không chỉ soi sáng ban ngày mà còn thức tỉnh trong đêm tối. Đó là đôi mắt của những con người luôn cảnh giác, luôn giữ vững niềm tin để bảo vệ chân lý.
Lời Kết – Khi Đôi Mắt Là Cầu Nối Của Yêu Thương
Xuân Diệu khép lại bài thơ bằng một câu thơ nhẹ nhàng nhưng sâu lắng:
Giàu đôi con mắt – đôi ta
Mến yêu vô hạn, lặng mà nhìn nhau.
Sau tất cả, đôi mắt không chỉ để nhìn cuộc đời, mà còn để nhìn nhau, để trao gửi yêu thương. Đó là ánh mắt của sự thấu hiểu, của tình yêu vô hạn mà không cần phải nói thành lời.
Tôi giàu đôi mắt không chỉ là một bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của đôi mắt mà còn là một triết lý nhân sinh sâu sắc. Đôi mắt là tài sản quý giá nhất của con người, không chỉ để ngắm nhìn mà còn để suy ngẫm, để yêu thương, để đấu tranh cho lẽ phải. Trong mỗi ánh nhìn, Xuân Diệu gửi gắm niềm tin vào cuộc sống, vào con người, và vào một tương lai rạng rỡ mà những đôi mắt chân chính sẽ soi sáng.
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
