Trăng lên

Đủng đỉnh chiếc thuyền con
Trăng lên đầy ngọn núi
Đối cảnh với người yêu,
Cầm tay, tôi gạn hỏi:
“Vũ trụ ngõ bao la
Nên cười hay nên tủi?”
Lẳng lặng tựa Hằng Nga,
Nhìn tôi, nàng chẳng nói.

*

Trăng Lên – Lặng Im Và Nỗi Niềm Nhân Thế

Trăng đã lên, thuyền đã trôi, người và cảnh đối diện nhau trong một không gian lặng lẽ đến nao lòng. Lưu Trọng Lư, với hồn thơ mơ màng và đa cảm, đã khắc họa một khoảnh khắc vừa lãng mạn, vừa chất chứa suy tư về kiếp nhân sinh, về những điều không thể nói thành lời.

Trăng sáng, nhưng lòng người lại tối

“Đủng đỉnh chiếc thuyền con
Trăng lên đầy ngọn núi
Đối cảnh với người yêu,
Cầm tay, tôi gạn hỏi:”

Cảnh vật mở ra với hình ảnh chiếc thuyền con trôi lững lờ trên mặt nước, gợi nên sự trôi chảy của thời gian, của kiếp người. Trăng lên, sáng vằng vặc trên ngọn núi, phủ xuống không gian một vẻ đẹp yên bình nhưng cũng thấm đẫm nỗi buồn.

Giữa khung cảnh ấy, nhân vật trữ tình đối diện với người mình yêu, nhưng sự lãng mạn ấy không hoàn toàn ngập tràn hạnh phúc. Chàng trai nắm tay nàng, cố gạn hỏi điều sâu kín trong lòng. Đây không phải là câu hỏi hời hợt, mà là một trăn trở sâu xa về sự mênh mông của vũ trụ, của kiếp người.

Vũ trụ bao la – niềm vui hay nỗi buồn?

“Vũ trụ ngõ bao la
Nên cười hay nên tủi?”

Câu hỏi bật lên đầy trăn trở. Con người đứng trước sự vô tận của vũ trụ, của thời gian, bỗng thấy mình nhỏ bé và mong manh đến lạ. Giữa biển đời rộng lớn này, ta nên vui vì còn được yêu, còn được sống, hay nên buồn vì tất cả rồi cũng sẽ phai nhạt, trôi qua như ánh trăng trên ngọn núi kia?

Đây không chỉ là nỗi niềm của riêng nhân vật trữ tình, mà còn là tiếng lòng của bao thế hệ con người trước những chuyển động vô hình của tạo hóa. Tình yêu có thể đẹp, nhưng có thể nào thắng được thời gian? Đời người có thể rực rỡ, nhưng rốt cuộc cũng chỉ như chiếc thuyền nhỏ trôi trên dòng nước bất tận.

Câu trả lời nằm trong lặng im

“Lẳng lặng tựa Hằng Nga,
Nhìn tôi, nàng chẳng nói.”

Nàng không trả lời. Nàng chỉ im lặng, chỉ nhìn. Nhưng chính sự im lặng ấy lại là câu trả lời sâu sắc nhất. Không phải mọi câu hỏi đều cần một lời đáp, và có những điều chỉ có thể cảm nhận chứ không thể nói thành lời.

Nàng tựa Hằng Nga – biểu tượng của sự xa cách, của nỗi buồn vĩnh hằng. Phải chăng, nàng cũng đang trăn trở như chàng trai? Hay nàng đã hiểu, nhưng không muốn nói ra một sự thật rằng tất cả đều mong manh, rằng tình yêu, dù đẹp đến đâu, cũng không thể thoát khỏi quy luật vô thường?

Lời kết – Vẻ đẹp của những điều không nói

Bài thơ Trăng Lên của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bức tranh trữ tình về thiên nhiên và tình yêu, mà còn là một triết lý sâu sắc về nhân sinh. Đôi khi, con người đối diện với những câu hỏi lớn lao của cuộc đời, nhưng không phải lúc nào cũng có câu trả lời rõ ràng. Và có lẽ, chính sự lặng im lại là cách hồi đáp chân thật nhất.

Giữa dòng đời trôi chảy, giữa những tháng ngày còn yêu thương hay cách biệt, trăng vẫn cứ lên, thuyền vẫn cứ trôi. Điều quan trọng không phải là ta có câu trả lời hay không, mà là ta đã từng hỏi, đã từng yêu, đã từng sống hết lòng với những xúc cảm chân thực nhất của đời mình.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.