Trăng lên
Vừng trăng lên mái tóc mây,
Một hồn thu tạnh, mơ say hương nồng.
Mắt em là một dòng sông,
Thuyền ta bơi lặng trong dòng mắt em.
*
Trăng Lên – Ánh Trăng Tình Yêu Và Mộng Mơ
Lưu Trọng Lư – người thi sĩ của những nỗi niềm mơ màng và sâu lắng, luôn để lại trong lòng người đọc những xúc cảm dịu dàng mà thấm thía. Trăng lên là một bài thơ ngắn, nhưng không vì thế mà mất đi vẻ đẹp trữ tình và chất nhạc bay bổng. Chỉ với bốn câu thơ, tác giả đã vẽ nên một khung cảnh huyền diệu, nơi ánh trăng soi chiếu lên những rung động tinh tế của trái tim đang đắm chìm trong tình yêu.
Bài thơ mở ra bằng hình ảnh “Vừng trăng lên mái tóc mây” – một câu thơ dịu dàng như ánh trăng đầu thu, mang đến cảm giác thanh khiết và lãng mạn. “Tóc mây” không chỉ gợi tả vẻ đẹp mềm mại, bay bổng của người con gái, mà còn khiến ta liên tưởng đến một cõi mơ huyền ảo, nơi mà ánh trăng không chỉ là ánh sáng của thiên nhiên mà còn là biểu tượng của tình yêu và khát khao. Dưới vầng trăng ấy, tâm hồn con người cũng trở nên tinh khôi, lắng đọng: “Một hồn thu tạnh, mơ say hương nồng”. “Thu tạnh” – không chỉ là mùa thu đã đến hồi lặng lẽ, mà còn là sự bình yên trong tâm hồn, một khoảnh khắc mà lòng người như trôi theo men say của hương tình, của ánh trăng dịu vợi.
Hình ảnh đẹp nhất trong bài thơ có lẽ chính là đôi mắt người con gái: “Mắt em là một dòng sông”. Đôi mắt ấy không chỉ phản chiếu ánh trăng, mà còn là cả một dòng sông dịu dàng, mênh mang, ẩn chứa biết bao nỗi niềm sâu thẳm. Và rồi, con thuyền của chàng trai lặng lẽ trôi trong đôi mắt ấy: “Thuyền ta bơi lặng trong dòng mắt em”. Một hình ảnh ẩn dụ đầy chất thơ – thuyền và sông, một mối giao hòa tuyệt đẹp giữa hai tâm hồn. Trong ánh trăng, trong đôi mắt người thương, chàng trai lặng yên, say đắm, như muốn để mặc lòng mình trôi theo dòng nước dịu êm, để tình yêu được dẫn lối đến những miền mộng tưởng.
Chỉ bốn câu thơ ngắn ngủi nhưng Trăng lên đã gói trọn một khoảnh khắc đẹp của tình yêu – một tình yêu dịu dàng, thanh khiết mà sâu thẳm, giống như ánh trăng đêm thu vừa huyền ảo vừa đầy xúc cảm. Lưu Trọng Lư không dùng những ngôn từ hoa mỹ hay những lời lẽ nồng nhiệt, mà chỉ bằng một vài hình ảnh ẩn dụ đã vẽ nên một bức tranh tuyệt mỹ về tình yêu, nơi ánh trăng, dòng sông và đôi mắt người thương hòa quyện vào nhau trong một điệu nhạc trữ tình bất tận.
Vầng trăng ấy vẫn còn đó, soi sáng mái tóc, ánh mắt, và cả những mộng mơ chưa bao giờ phai nhạt trong lòng người thi sĩ đa cảm.
*
Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới
Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.
Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.
Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.
Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
