Tuổi xuân
Kể từ khi quen nhau
Vừa mười ba tuổi đầu
Tuổi xuân, tuổi vui sướng
Nào có biết chi sầu
Quen nhau thì yêu nhau
Yêu nhau quấn quít nhau
Quây quần trong một tổ
Như đôi chim bồ câu
Ngày tháng chỉ mong cầu
Bên nhau được dài lâu
Sum vầy lòng những ước
Ly biệt có ngờ đâu
Muốn thế, vẫn được thế
Ai khéo chiều nhau tệ
Bao những cuộc vui cười
Cùng nhau cùng chia sẻ
– Anh ơi, em muốn học
Anh hãy dạy em đọc
Dạy em không? Hở anh?
Không dạy em, em khóc
– Em đừng làm nũng chứ!
Hãy nói anh nghe thử
Em muốn học chữ gì?
– Em muốn học Quốc ngữ!
Quốc ngữ chữ Việt Nam
Này thơ em, anh xem
– Anh nghe, em cứ đọc!
– Thơ rằng: “Anh yêu em!…”
“Em muốn dạy anh theo
– Yêu em, anh phải chiều,
– Chỉ kim, anh thử lựa,
Nghe lời em, em yêu
Này! Anh thêu khéo chán,
Ngàn mây đôi chiếc nhạn
Chắp cánh tung trời bay,
Trăm năm cùng kết bạn
– Tươi thắm bức lụa là,
Đôi chim nhạn kông già
Đời mình âu cũng thế
Ngày xuân ở với ta…
– Này anh, buổi thư nhàn
Em dạy anh học đàn
– Học đàn khó! – Đâu khó!
Chỉ đôi tiếng nhặt khoan!…
Khoan nhặt đôi đường tơ
Lay động đôi lòng thơ
Gảy nên khúc tình ái
Khúc dứt, lòng ngẩn ngơ…
Buông bắt bên tơ trúc,
Nhìn em, năm ngón ngọc,
Năm búp măng nõn nà,
Mải nhìn đàn chửa thuộc…
“Anh ơi! Em muốn chơi,
Non nước chốn này vui…”
Âu yếm, cầm tay dắt
Cùng nhau hưởng cảnh trời
Ngày lặng, màu hoa cỏ,
Đêm thanh, thú trăng gió
Cảnh trời với lòng người
Biết bao lần gặp gỡ.
“Anh! Em muốn chơi thuyền
Một ngày ta làm tiên…”
Buông buồm theo ngọn gió,
Sóng nước những triền miên
Trời biển cảnh lồng lộng,
Đôi tấm lòng rung động.
Kề vai sẽ tựa nhau,
Chập chờn trong giấc mộng.
Bên rừng chiếc là rơi,
Mặt nước, cánh hoa trôi
Chòm mây bay tản mác,
Đôi nhạn rẽ phương trời
Trông cảnh, em ngậm ngùi
Nhìn anh, em thở dài,
Cảm nghĩ chuyện dời đổi
Giọt lệ bắt đầu rơi!…
Biết đời từ hôm ấy
Tuổi lớn, ngày dần thấy:
Chuyện buồn đưa đến thường,
Ngày vui không có mấy
Đôi lứa cũng xa nhau
Tuổi xuân còn mãi đâu
Biệt ly nay mới biết,
Chi xiết nỗi thuơng đau
Giọt lệ một lần ứa,
Biết bao lần chan chứa;
Một lần khi bắt đầu,
Biết bao lần sau nữa!
Chốc, mười mấy năm trời,
Trăm nghìn cảnh đổi dời,
Nói đến chuyện gặp gỡ
Sóng ngược lại bèo xuôi!
Cuộc đời những lăn lóc.
Tiếng cười đổi tiếng khóc
Nào đâu bạn trẻ thơ
Cùng ta kề mái tóc?
Buồn nhớ cảnh năm xưa
Lòng riêng những thẫn thờ
Tóc xanh hồ đã bạc,
Luống tiếc tuổi ngây thơ!
*
Tuổi Xuân – Dòng Sông Không Trở Lại
Có những ngày tháng mà ta cứ ngỡ sẽ mãi mãi ở bên nhau, cứ ngỡ niềm vui sẽ kéo dài vô tận. Nhưng rồi thời gian trôi đi, tuổi xuân chỉ như một giấc mộng đẹp, để khi ngoảnh đầu nhìn lại, ta chỉ còn biết tiếc nuối một quãng đời đã xa. Đông Hồ, bằng những vần thơ dịu dàng mà thấm đẫm nỗi buồn, đã viết nên bài thơ Tuổi xuân, kể lại một câu chuyện tình tuổi trẻ, một tình yêu hồn nhiên rồi lặng lẽ phai nhạt theo dòng chảy của thời gian.
Tuổi thơ hồn nhiên – Khi yêu thương chỉ là niềm vui giản dị
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh một đôi bạn trẻ gắn bó từ thuở mười ba, một tình bạn trong sáng như bầu trời mùa xuân, chưa vướng bụi trần, chưa hiểu thế nào là sầu muộn:
“Tuổi xuân, tuổi vui sướng
Nào có biết chi sầu.”
Họ yêu thương nhau, quấn quýt bên nhau như đôi chim bồ câu. Tình cảm ấy không cầu kỳ, không phức tạp, mà đơn giản chỉ là những ngày tháng kề cận, cùng nhau học chữ, cùng nhau đàn hát, cùng nhau dệt nên những ước mơ:
“Anh ơi, em muốn học
Anh hãy dạy em đọc
Dạy em không? Hở anh?
Không dạy em, em khóc.”
Chẳng cần những lời hứa hẹn xa xôi, họ dành trọn cho nhau những khoảnh khắc vui vẻ, cùng học chữ, cùng thêu thùa, cùng chơi đàn, cùng tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên. Hạnh phúc của họ lúc ấy, là được bên nhau, không cần lo nghĩ về ngày mai.
Những đổi thay – Khi nhận ra cuộc đời không mãi êm đềm
Nhưng rồi, thời gian chẳng bao giờ dừng lại. Giữa những giây phút hạnh phúc, cô gái chợt cảm nhận một nỗi bất an khi thấy chiếc lá rơi, khi nhìn hoa trôi trên mặt nước:
“Bên rừng chiếc lá rơi,
Mặt nước, cánh hoa trôi
Chòm mây bay tản mác,
Đôi nhạn rẽ phương trời.”
Cảnh vật vốn vẫn đẹp như thế, nhưng lòng người đã đổi khác. Cô gái bỗng thấy ngậm ngùi, bỗng thở dài. Một giọt nước mắt rơi xuống, báo hiệu rằng tuổi thơ đang dần lùi xa, rằng những ngày tháng vui vẻ ấy sẽ không thể kéo dài mãi mãi.
Và rồi, điều gì đến cũng đến – đôi lứa chia xa. Từ ngày ấy, cô mới hiểu rằng ly biệt không chỉ là một khái niệm xa lạ, mà là một nỗi đau khắc sâu vào lòng.
“Biệt ly nay mới biết,
Chi xiết nỗi thương đau.”
Giọt nước mắt ngày đầu tiên rơi xuống, nhưng không phải là giọt cuối cùng. Bởi một khi đã biết đau, thì trong đời còn biết bao lần phải khóc.
Nhìn lại – Khi tất cả chỉ còn là ký ức
Thời gian trôi qua, mười mấy năm trời, bao nhiêu đổi thay đã cuốn họ về những hướng khác nhau. Bây giờ khi nhắc lại chuyện xưa, cũng chỉ như một cánh bèo trôi trên dòng nước, vô vọng mà không thể quay lại.
“Trăm nghìn cảnh đổi dời,
Nói đến chuyện gặp gỡ
Sóng ngược lại bèo xuôi!”
Người bạn thuở nào giờ đã không còn bên cạnh, mái tóc xanh cũng dần pha sương. Cái thuở hồn nhiên ấy, những ngày vô tư bên nhau ấy, giờ đây chỉ còn trong ký ức:
“Buồn nhớ cảnh năm xưa
Lòng riêng những thẫn thờ
Tóc xanh hồ đã bạc,
Luống tiếc tuổi ngây thơ!”
Một tiếng thở dài, một nỗi tiếc nuối không thể nói thành lời. Tình cảm năm nào, tưởng sẽ mãi mãi không đổi thay, nhưng rồi cũng nhạt nhòa theo năm tháng.
Thông điệp của bài thơ – Trân trọng từng khoảnh khắc của tuổi trẻ
Qua bài thơ Tuổi xuân, Đông Hồ đã gửi gắm một thông điệp sâu sắc: tuổi trẻ là quãng thời gian tươi đẹp nhất của đời người, nhưng cũng là khoảng thời gian trôi qua nhanh nhất. Có những niềm vui ngỡ sẽ kéo dài mãi mãi, nhưng chỉ cần quay đầu lại, ta đã thấy mình đứng trên một con đường hoàn toàn khác.
Tình yêu tuổi trẻ, những người bạn năm xưa, những kỷ niệm tưởng chừng không thể phai nhạt, rồi cũng sẽ trở thành những ký ức xa xôi mà ta chỉ có thể hồi tưởng trong tiếc nuối. Vì vậy, khi còn trẻ, hãy yêu hết mình, hãy trân trọng từng phút giây, để sau này dù có ngoảnh lại, ta cũng không phải nói lời “giá như”.
*
Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc
Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.
Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.
Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.
Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.
Viên Ngọc Quý
