Vắng chàng

Dặn rồi, chàng lại ra đi
Gượng cười gượng nói lúc phân kì,
Buồng không, về nuốt lệ
Âm thầm em nén khúc tương ti.

Bên khóm mai gầy, một sớm thu
Lòng sao thắc mắc mối sầu u,
Vắng chàng, quên cả lời chàng dặn:
Dạ buồn lại thổi tiếng vi vu.

*

Vắng Chàng – Lặng Thầm Nỗi Tương Tư

Có những cuộc chia ly đã được báo trước, nhưng nỗi buồn của kẻ ở lại vẫn chẳng thể nào vơi. Trong Vắng Chàng, Lưu Trọng Lư đã khắc họa một nỗi nhớ nhung lặng lẽ, một tình yêu thổn thức nhưng không thể bày tỏ, để rồi tất cả đọng lại trong không gian trống vắng, trong tiếng gió vi vu, trong lòng người mang nặng một chữ “chờ”.

Chia ly – nụ cười gượng gạo và giọt lệ âm thầm

“Dặn rồi, chàng lại ra đi
Gượng cười gượng nói lúc phân kỳ,
Buồng không, về nuốt lệ
Âm thầm em nén khúc tương ti.”

Cuộc chia ly diễn ra trong sự kiềm nén. Người con gái không khóc, không níu kéo, chỉ “gượng cười gượng nói”, như muốn giấu đi những xúc cảm dâng trào trong lòng. Nhưng khi cánh cửa đóng lại, khi bóng dáng người thương đã khuất xa, thì căn buồng trống trở thành nơi duy nhất chứng kiến giọt lệ lặng lẽ rơi, chứng kiến nỗi nhớ nhung chẳng thể giãi bày.

Lưu Trọng Lư không dùng những hình ảnh dữ dội để diễn tả nỗi đau, mà chỉ nhẹ nhàng nói về sự im lặng, sự nuốt lệ vào trong. Nhưng chính sự im lặng ấy lại khiến nỗi buồn trở nên sâu thẳm hơn bao giờ hết.

Vắng chàng – nỗi nhớ lặng lẽ trong một sớm thu

“Bên khóm mai gầy, một sớm thu
Lòng sao thắc mắc mối sầu u,”

Mùa thu – mùa của chia ly, của những nỗi niềm man mác – lại trở thành bối cảnh cho sự cô đơn. Hình ảnh “khóm mai gầy” dường như cũng mang theo sự héo úa của lòng người. Khi vắng chàng, ngay cả khung cảnh thiên nhiên cũng nhuốm màu u buồn, một cành mai cũng trở thành nhân chứng cho tâm sự của người con gái.

Nàng không thể lý giải nỗi lòng mình, chỉ biết rằng lòng nặng trĩu một nỗi “sầu u”, một cảm giác trống trải mà ngay cả lời dặn dò của chàng trước lúc đi cũng không thể lấp đầy.

Nỗi buồn hóa thành gió – tiếng lòng không thể nguôi ngoai

“Vắng chàng, quên cả lời chàng dặn:
Dạ buồn lại thổi tiếng vi vu.”

Lời dặn dò trước lúc đi – có lẽ là lời an ủi, lời hẹn ước, hay đơn giản là mong nàng hãy kiên cường – nhưng tất cả đã bị nỗi nhớ nhấn chìm. Người con gái chẳng thể nhớ chàng đã nói gì, chỉ biết rằng lòng buồn thì tiếng gió cũng não nề theo.

Tiếng gió “vi vu” không còn là tiếng gió vô tri vô giác, mà đã trở thành tiếng lòng, là sự giãi bày không lời của người ở lại. Nó không oán trách, không than van, chỉ lặng lẽ len lỏi trong từng khoảng không gian, mang theo tất cả những nhớ mong gửi đến người phương xa.

Lời kết – Nỗi nhớ nhẹ nhàng mà day dứt

Lưu Trọng Lư đã vẽ nên một bức tranh nỗi nhớ bằng những gam màu trầm lặng nhưng ám ảnh. Không có tiếng khóc, không có những lời ai oán, nhưng chính sự im lặng ấy lại càng làm cho nỗi đau trở nên sâu sắc hơn.

Người con gái trong bài thơ không chỉ đơn thuần nhớ thương, mà còn cảm thấy trống trải đến mức mất đi cả ý niệm về thời gian, về lời hẹn ước. Chỉ còn lại một mình nàng giữa mùa thu, bên khóm mai gầy, lặng lẽ nghe gió thổi mà lòng chẳng thể nào nguôi.

Và có lẽ, gió vẫn cứ thổi, nỗi nhớ vẫn cứ dài, còn chàng – có khi nào nghe thấy?

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.