Vào hạ
Anh giã từ hết thảy
Những đá đã làm đau, những gió đã làm buồn
Nỗi sợ hãi làm héo hon
Chiếc bàn nhẫn nhục
Đây ban mai với mong ước ngàn lời
Mùa hạ sáng trong về
Em đứng nghiêng…
*
Vào Hạ – Khi Lòng Người Cũng Rực Rỡ Như Mùa
Mùa hạ – mùa của nắng vàng cháy bỏng, của bầu trời xanh biếc, của những cơn mưa bất chợt tưới mát cỏ cây. Nhưng trong bài thơ Vào hạ của Nguyễn Khoa Điềm, mùa hạ không chỉ là một khung cảnh thiên nhiên mà còn là một khoảnh khắc chuyển mình trong tâm hồn con người. Đó là sự buông bỏ, là sự tái sinh, là ánh sáng của hy vọng len vào sau những ngày tháng nặng trĩu lo âu.
Từ giã những u buồn, tìm lại chính mình
“Anh giã từ hết thảy
Những đá đã làm đau, những gió đã làm buồn
Nỗi sợ hãi làm héo hon
Chiếc bàn nhẫn nhục”
Mở đầu bài thơ là hình ảnh của sự từ bỏ. Nhưng không phải là sự bỏ cuộc, mà là một hành động chủ động buông đi những gì từng làm tổn thương, từng khiến lòng người mỏi mệt.
Đá – vốn cứng rắn, nhưng cũng có thể làm đau bàn chân kẻ bước qua. Gió – vốn tự do, nhưng đôi khi lại mang theo nỗi buồn trĩu nặng. Nỗi sợ hãi – một thứ vô hình nhưng có sức mạnh ghê gớm, làm con người héo hon, làm lòng người co rút lại trước những thử thách của cuộc đời.
Và cả “chiếc bàn nhẫn nhục” – một hình ảnh đầy ẩn dụ, có thể là những ngày tháng chôn mình trong sự lặng lẽ, chịu đựng những điều không muốn. Nhưng giờ đây, tất cả những điều đó sẽ chỉ còn là quá khứ.
Mùa hạ – mùa của hy vọng, của khởi đầu mới
“Đây ban mai với mong ước ngàn lời
Mùa hạ sáng trong về”
Sau đêm tối, mặt trời luôn mọc. Sau những ngày dài nặng nề, luôn có một mùa hạ để lòng người được hồi sinh. Ánh ban mai trong thơ Nguyễn Khoa Điềm không chỉ là ánh sáng của tự nhiên mà còn là ánh sáng trong tâm hồn – nơi những mong ước, những khát khao được cất lên.
Mùa hạ hiện lên như một biểu tượng của sự trẻ trung, của những điều mới mẻ. Không còn những nỗi đau quá khứ, không còn những u hoài lẩn khuất, chỉ còn một tinh thần phơi phới, một trái tim rộng mở trước cuộc đời.
Em – bóng dáng của tình yêu và sự sống
“Em đứng nghiêng…”
Câu thơ khép lại bài thơ ngắn ngủi nhưng mang một sức gợi lớn lao. Em – có thể là người con gái, cũng có thể là hình tượng của tuổi trẻ, của tình yêu, của sự sống tươi đẹp mà con người hướng về.
Hình ảnh “đứng nghiêng” gợi lên nét duyên dáng, mong manh mà cũng đầy sức hút. Trong ánh sáng mùa hạ, bóng dáng ấy như một biểu tượng của những gì tươi sáng nhất, đẹp đẽ nhất mà con người khao khát được nắm giữ.
Lời kết
Bài thơ Vào hạ không chỉ đơn thuần tả cảnh mùa hạ, mà còn là một hành trình nội tâm, một sự chuyển biến trong tâm thức. Đó là sự giải thoát khỏi những tổn thương, là khát vọng tìm lại niềm vui sống, là niềm tin vào một ngày mai tươi sáng hơn.
Mùa hạ của thiên nhiên là một chu kỳ của đất trời, nhưng mùa hạ trong tâm hồn là một lựa chọn. Chỉ khi con người đủ dũng cảm để buông bỏ những nỗi đau, những lo âu, mới có thể đón nhận trọn vẹn ánh sáng của ngày mới, của tình yêu và của những điều đẹp đẽ phía trước.
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.