Viết từ Đà Nẵng
Cần phải cười đi, đùa đi, nếu không muốn rưng nước mắt
Ngoài kia Sơn Trà đã phủ sương…
Biết bao tin cậy giữa lòng mình
Khi mình giữa lòng Đà Nẵng
Ở đây anh không dễ trôi ra biển
Cũng không chịu dạt lên ngàn
Cùng một lúc anh có thể sinh tụ với muối
Khoác cẩm thạch lên mình và vẫy bàn tay hải âu
Trước cửa biển, đôi mắt mở lớn…
Đà Nẵng
Đà Nẵng của những con tàu nặng hàng ra đi
Lân tinh nhập nhoè hơi đèn thuỷ ngân
Tiếng động nghề nghiệp trong mỗi căn nhà
Sức lực em tràn ra như một trái dưa hấu
Những bông lúa lại rực vàng trên cánh đồng kỷ lục
Tiếng sóng đằm nền, tiếng xe ben đổ đất
Điện lực, điện lực
Nồng cháy hơi thở biển
Đà Nẵng tự đẻ ra mình từ khơi xa…
Dẫu sau những bức tường kia còn nhộn nhạo mưu mô những tên kẻ cắp
Tôi tin giấc mơ lành trong đêm có thể lấy lại được
Miễn là dám bước qua giới hạn của mình
Theo cách Đà Nẵng
Trước thềm biển
Ấy thế, mà em
Ơi cây rong xanh của biển chiều nay
Tôi làm sao bắt gặp em bên kia ngưỡng cửa đời mình
Khi ngoài kia, Sơn Trà phủ sương…
7-1984
*
Đà Nẵng – Thành phố của những giấc mơ và hy vọng
Bài thơ Viết từ Đà Nẵng của Nguyễn Khoa Điềm là một khúc ca vừa trầm lắng, vừa mạnh mẽ về thành phố biển miền Trung. Ở đó, có những con sóng không ngừng vỗ, có những con người lao động với bầu nhiệt huyết rực cháy, và có cả những tâm tư của một người lữ khách đứng giữa phố biển, vừa tin yêu, vừa day dứt.
Đà Nẵng – nơi của tin cậy và sức sống mạnh mẽ
“Biết bao tin cậy giữa lòng mình
Khi mình giữa lòng Đà Nẵng”
Nguyễn Khoa Điềm không đơn thuần nhắc đến Đà Nẵng như một điểm đến mà ông nhấn mạnh vào cảm giác được tin cậy, được bao bọc trong hơi thở mạnh mẽ của thành phố này. Đà Nẵng không khiến con người lạc lõng, cũng không để ai bị cuốn trôi ra biển lớn hay bị đẩy lên miền núi xa xôi. Nó là nơi con người có thể sinh tụ, gắn bó, vừa mang trong mình vẻ đẹp kiên cường như đá cẩm thạch, vừa có sự phóng khoáng tự do như cánh hải âu vẫy vùng trước cửa biển.
Sự sống ở Đà Nẵng không chỉ là sự tồn tại, mà là sự vươn lên mạnh mẽ. Những con tàu nặng hàng ra đi, những bông lúa rực vàng trên cánh đồng kỷ lục, và những thanh âm rộn rã của nghề nghiệp len lỏi trong từng ngôi nhà tất cả tạo nên một thành phố không ngủ, một thành phố tự “đẻ ra mình từ khơi xa” bằng chính sức lao động của con người.
Đà Nẵng – những giấc mơ và niềm tin giữa thực tại xô bồ
Không phải Đà Nẵng chỉ toàn ánh sáng. Thành phố này vẫn còn những “bức tường nhộn nhạo mưu mô những tên kẻ cắp”, vẫn còn những góc khuất và sự bon chen của đời sống thường nhật. Nhưng Nguyễn Khoa Điềm vẫn giữ một niềm tin mãnh liệt:
“Tôi tin giấc mơ lành trong đêm có thể lấy lại được
Miễn là dám bước qua giới hạn của mình
Theo cách Đà Nẵng
Trước thềm biển”
Đà Nẵng hiện lên như một biểu tượng của sự vươn lên, của tinh thần không ngừng đổi mới, không ngừng lao động để làm chủ vận mệnh. Chỉ cần con người dám bước qua giới hạn của mình, dám đối diện với thử thách, thì giấc mơ lành sẽ lại trở về.
Cây rong xanh và nỗi day dứt của người lữ khách
Giữa thành phố sôi động ấy, vẫn có một nỗi cô đơn lặng thầm len lỏi:
“Ấy thế, mà em
Ơi cây rong xanh của biển chiều nay
Tôi làm sao bắt gặp em bên kia ngưỡng cửa đời mình
Khi ngoài kia, Sơn Trà phủ sương…”
Nhà thơ đứng trước biển Đà Nẵng mà lòng dậy sóng. Biển rộng lớn, phố xá đông đúc, nhưng có những điều vẫn mãi xa vời. Hình ảnh “cây rong xanh của biển” mang một nét đẹp mong manh, như một ẩn dụ về những mộng tưởng, những con người hay những kỷ niệm xa xăm mà tác giả không thể chạm tới.
Và rồi, Sơn Trà lại phủ sương. Sương trắng mờ trên đỉnh núi, như một sự cách ngăn, như một lời nhắc nhở về những điều chưa thể thành toàn. Đó có thể là một mối tình dang dở, một ký ức chưa thể khép lại, hoặc đơn giản là nỗi lòng của một người xa xứ, đang kiếm tìm một thứ gì đó giữa thành phố biển ồn ào nhưng cũng đầy cô đơn.
Lời kết – Đà Nẵng, một biểu tượng của sức sống và hy vọng
Bài thơ Viết từ Đà Nẵng không chỉ là một bức tranh về thành phố biển, mà còn là một triết lý về cuộc sống. Ở đó, có những con người đang lao động miệt mài, có những giấc mơ đang dần thành hình, nhưng cũng có những nỗi niềm lặng thầm dưới lớp sóng vỗ.
Đà Nẵng không chỉ là một địa danh, mà còn là một tinh thần – một tinh thần dám vươn lên, dám tin tưởng, dám bước qua giới hạn của mình để xây dựng tương lai. Và dù có những khoảnh khắc chùng lòng, những nỗi buồn len lỏi như sương phủ Sơn Trà, thì Đà Nẵng vẫn vững vàng trước thềm biển, để rồi mỗi ngày mới lại bắt đầu với những con tàu ra khơi, với những ánh đèn thắp sáng hy vọng của con người.
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
