Vô biên

Tặng Hoàng Đạo

Như kẻ hành nhân quáng nắng thiêu,
Ta cẫn uống ở suối thương yêu;
Hãy tuôn âu yếm, lùa mơn trớn,
Sóng mắt, lời môi, nhiều – thật nhiều!

Chớ nên tiết kiệm, hỡi nàng tiên!
Ta được em chăng, lại mất liền:
Với bạn ân tình hay với cảnh,
Nơi nào ta cũng kiếm Vô biên.

Những phen reo hót, những cơn say,
Những lúc mây đen ám mặt mày,
Là lúc lời xa muôn thế giới
Đến vờn trong dạ cánh chim bay…

Trời cao trêu nhử chén xanh êm;
Biển đắng không nguôi nỗi khát thèm;
Nên lúc môi ta kề miệng thắm,
Trời ơi, ta muốn uống hồn em!

*

“Vô Biên” – Khát Vọng Yêu Thương Không Giới Hạn

Trong thơ Xuân Diệu, tình yêu và khát vọng sống chưa bao giờ chỉ dừng lại ở những xúc cảm đơn thuần. Đó là cơn khát không bao giờ nguôi, là sự kiếm tìm mãi mãi không điểm dừng, là nỗi đam mê cuồng nhiệt đến tận cùng. Vô Biên chính là một khúc ca tràn đầy khao khát ấy một cuộc truy đuổi không ngừng nghỉ để lấp đầy khoảng trống cô đơn bằng tình yêu, sự âu yếm và những rung động thiết tha nhất của đời người.

Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã khắc họa hình ảnh một con người cháy bỏng trong khát vọng yêu thương:

“Như kẻ hành nhân quáng nắng thiêu,
Ta cẫn uống ở suối thương yêu;”

Tác giả ví mình như một kẻ lữ hành lang thang giữa sa mạc cuộc đời, nơi khát khao yêu thương giống như suối nước mát duy nhất có thể cứu rỗi tâm hồn. Với Xuân Diệu, tình yêu không thể chỉ là chút ít, không thể dè sẻn hay chừng mực, mà phải là những đợt sóng cuồng nhiệt, những lời môi nồng nàn, những ánh mắt mơn trớn:

“Hãy tuôn âu yếm, lùa mơn trớn,
Sóng mắt, lời môi, nhiều – thật nhiều!”

Chẳng thế mà ông tha thiết kêu gọi:

“Chớ nên tiết kiệm, hỡi nàng tiên!”

Bởi lẽ, cuộc đời trôi qua quá nhanh, yêu thương hôm nay có thể đã vuột mất vào ngày mai. Cảm giác được yêu, được say đắm trong những ân tình, dù là với người hay với cảnh vật, đều không đủ để làm dịu đi niềm khát khao vô tận trong lòng thi nhân:

“Với bạn ân tình hay với cảnh,
Nơi nào ta cũng kiếm Vô biên.”

Bài thơ như một điệp khúc của khát vọng vô tận, một bản hòa tấu của những cơn say bất tận, lúc thăng hoa, lúc trầm lắng, nhưng chưa bao giờ ngừng lại. Thi nhân kiếm tìm trong từng hơi thở cuộc sống, từng cơn gió thoảng qua, từng cánh chim bay giữa bầu trời rộng lớn. Nhưng càng kiếm tìm, càng cảm thấy nỗi khát khao ấy không bao giờ nguôi ngoai:

“Trời cao trêu nhử chén xanh êm;
Biển đắng không nguôi nỗi khát thèm;”

Hình ảnh “chén xanh” và “biển đắng” đặt cạnh nhau như một nghịch lý của khao khát. Trời xanh êm đềm, tưởng như trong tầm với, nhưng lại chỉ là ảo ảnh xa vời. Biển rộng lớn, tưởng có thể vỗ về, lại chỉ càng làm tăng thêm nỗi khát khao vô hạn.

Và rồi, trong câu thơ cuối cùng, Xuân Diệu vỡ òa trong nỗi cuồng si mãnh liệt nhất:

“Nên lúc môi ta kề miệng thắm,
Trời ơi, ta muốn uống hồn em!”

Đây chính là đỉnh điểm của khát vọng yêu thương trong thơ Xuân Diệu. Không chỉ là một nụ hôn đơn thuần, mà là sự hòa quyện tuyệt đối, muốn uống trọn linh hồn của người mình yêu, như thể chỉ khi đó, cơn khát trong lòng mới được nguôi ngoai.

“Vô Biên” không chỉ là một bài thơ về tình yêu mà còn là tiếng lòng của Xuân Diệu với cuộc đời. Đó là niềm say mê không biên giới, là sự dâng hiến trọn vẹn cho những xúc cảm nồng nhiệt nhất, không ngại ngần, không dè dặt. Tình yêu với Xuân Diệu không phải là một cơn gió thoảng qua, mà là một ngọn lửa, một đại dương vô tận mà ông mãi mãi kiếm tìm, đắm chìm và khát khao đến tận cùng.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý