Vòng chuỗi ngọc

Đây ánh sáng lạnh giữa bàn tay
Còn sót lại của ngôi sao mờ đã tắt
Và còn đây những hạt nước mắt
Của thế kỷ vừa qua
Của bao đêm tối lạnh u mờ
Còn ứ lại trong hồn em
Như hạt mưa còn ứ đọng trên thềm.

Nếu cuộc sống, em ơi
Còn rơi đây
Những hạt buồn dĩ vãng
Hãy lau khô và chuốt thành ngọc sáng
Em xâu thành chuỗi thành vòng
Em đeo lên cổ, lên hồn
Em quấn giữa mình em sáng chói.

Em không phải như Tố Tâm ngày ấy
Chết trên nệm trắng của tình yêu
Em không phải như Thuý Kiều
Thẹn với trời xanh mang điều bội ước…
Em không phải như Trác Văn Quân thuở trước
Nửa đêm nghe tiếng phượng cầu
Lẻn mình cất bước…

Đường em nay ánh sáng chan hoà
Đường em nay ngọt trái thơm hoa
Chỉ đợi bàn tay em nâng hái.
Mười ngón tay em mềm mại
Mười ngón tay như mười ngọc nữ Nghê Thường.

Hái đi em! Trái vừa chín tới vị yêu đương
Nồng thơm trên cành xuân mơ ước…

*

Biến Khổ Đau Thành Ngọc Sáng

Trong thi ca của Lưu Trọng Lư, những vần thơ luôn chứa đựng chiều sâu triết lý, sự chiêm nghiệm về đời người và cả những lời nhắn nhủ đầy thiết tha. Vòng chuỗi ngọc là một bài thơ như thế nó không chỉ gợi lên vẻ đẹp của quá khứ, của tình yêu và sự mất mát, mà còn là một lời khuyên dịu dàng về cách đối diện với những đắng cay trong đời: hãy biến đau thương thành sức mạnh, biến giọt lệ thành ngọc sáng để tô điểm cho chính mình.

Những giọt nước mắt còn vương lại

“Đây ánh sáng lạnh giữa bàn tay
Còn sót lại của ngôi sao mờ đã tắt.”

Ánh sáng ấy không còn rực rỡ, nó chỉ còn lại chút le lói, như tàn dư của một ngôi sao đã lụi. Những gì còn lại không phải là vinh quang hay lộng lẫy, mà là sự phai nhạt, là nỗi buồn từ quá khứ.

“Và còn đây những hạt nước mắt
Của thế kỷ vừa qua
Của bao đêm tối lạnh u mờ
Còn ứ lại trong hồn em
Như hạt mưa còn ứ đọng trên thềm.”

Hình ảnh nước mắt, hạt mưa đọng trên thềm, gợi lên sự luyến tiếc, những vết thương chưa khô, những nỗi buồn còn mãi vương vấn trong tâm hồn. Những gì đã qua tưởng như đã khép lại, nhưng thực ra vẫn đọng lại đâu đó, như những giọt nước chưa kịp bốc hơi, như những vết thương dù lành da nhưng vẫn để lại sẹo.

Hãy biến đau thương thành sức mạnh

Nhưng Lưu Trọng Lư không để nỗi buồn ấy chìm vào tuyệt vọng. Ông khuyên nhủ:

“Nếu cuộc sống, em ơi
Còn rơi đây
Những hạt buồn dĩ vãng
Hãy lau khô và chuốt thành ngọc sáng.”

Nỗi buồn không phải để dằn vặt hay giam cầm bản thân trong quá khứ, mà phải được mài giũa, được biến đổi thành thứ đẹp đẽ hơn như những hạt ngọc sáng. Không ai có thể xóa sạch những đau thương trong đời, nhưng chúng ta có thể học cách chuyển hóa chúng thành động lực, thành sự trưởng thành, thành vẻ đẹp của tâm hồn.

“Em xâu thành chuỗi thành vòng
Em đeo lên cổ, lên hồn
Em quấn giữa mình em sáng chói.”

Khi ta đón nhận nỗi đau một cách mạnh mẽ, ta có thể biến nó thành một phần của mình mà không còn bị nó chế ngự. Như một chiếc vòng ngọc quý giá, những gì ta từng chịu đựng có thể trở thành biểu tượng của sức mạnh và sự tỏa sáng.

Người phụ nữ không còn bi lụy như xưa

Lưu Trọng Lư nhắc đến những hình tượng phụ nữ trong văn học xưa Tố Tâm, Thúy Kiều, Trác Văn Quân những người phụ nữ đẹp nhưng bạc mệnh, bị số phận xô đẩy, sống trong những bi kịch tình yêu và cuộc đời. Nhưng nhân vật trong bài thơ này không phải như họ:

“Em không phải như Tố Tâm ngày ấy
Chết trên nệm trắng của tình yêu.
Em không phải như Thuý Kiều
Thẹn với trời xanh mang điều bội ước…
Em không phải như Trác Văn Quân thuở trước
Nửa đêm nghe tiếng phượng cầu
Lẻn mình cất bước…”

Những người phụ nữ ấy đã chịu nhiều đau khổ vì tình yêu, vì số phận, vì xã hội. Nhưng nhân vật “em” trong bài thơ của Lưu Trọng Lư là một hình mẫu mới một người phụ nữ không bị cuốn vào bi kịch, mà có thể đứng lên, mạnh mẽ và chủ động với chính cuộc đời mình.

Tận hưởng cuộc sống với đôi tay rộng mở

Không còn bị ám ảnh bởi những mất mát, nhân vật “em” của bài thơ hướng đến một tương lai tràn đầy ánh sáng:

“Đường em nay ánh sáng chan hoà
Đường em nay ngọt trái thơm hoa
Chỉ đợi bàn tay em nâng hái.”

Quá khứ có thể đau đớn, nhưng hiện tại và tương lai luôn rộng mở. Người phụ nữ này không còn là nạn nhân của số phận, mà trở thành người chủ động lựa chọn hạnh phúc cho mình.

“Mười ngón tay em mềm mại
Mười ngón tay như mười ngọc nữ Nghê Thường.”

Hình ảnh mười ngón tay mềm mại, đẹp như những ngọc nữ Nghê Thường, tượng trưng cho sự thanh cao, sự khéo léo và quyền năng của người phụ nữ. Đôi bàn tay ấy không chỉ để lau đi nước mắt, mà còn để nâng niu những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc đời.

“Hái đi em! Trái vừa chín tới vị yêu đương
Nồng thơm trên cành xuân mơ ước…”

Bài thơ khép lại với một lời thúc giục dịu dàng nhưng mạnh mẽ: hãy đón nhận hạnh phúc khi nó đến. Đừng để quá khứ níu giữ ta mãi, đừng để những giọt nước mắt trở thành gánh nặng hãy biến chúng thành những hạt ngọc, và sống với trái tim rộng mở.

Lời kết: Một bài thơ của niềm tin và hy vọng

Vòng chuỗi ngọc là một bài thơ chứa đầy triết lý nhân sinh. Nó không chỉ nói về nỗi buồn, mà còn nói về cách con người đối diện với nỗi buồn. Những gì ta đã trải qua, những giọt nước mắt ta từng rơi, không nên là điều kéo ta xuống mà phải là điều giúp ta trưởng thành.

Lưu Trọng Lư đã vẽ nên hình ảnh một người phụ nữ không bị bó buộc bởi những bi kịch xưa cũ, mà là một người dám yêu, dám sống, dám hạnh phúc. Và đó cũng là một thông điệp dành cho tất cả chúng ta: hãy lau khô những giọt lệ cũ, hãy mài giũa những vết thương xưa, để mỗi nỗi buồn đều có thể hóa thành một hạt ngọc sáng trong hành trình của cuộc đời.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.