Vườn dừa
Vườn dừa có trái dừa xinh,
Có cô con gái hiền lành dễ thương.
Có nhiều gió dịu vương vương,
Xanh xanh bóng lá, rờn rờn tình quê.
Có ai về miệt Bến Tre
Hỏi thăm nàng ấy vườn kia vài lời.
Vườn em gây tự bao đời
Mà cao bóng rợp che trời trong xanh.
Dừa bao nhiêu gốc, cô mình?
Cây bao nhiêu đốt? Trái lành bao nhiêu?
Hanh về cỏ rạc nắng thiêu,
Vườn dừa xanh mướt, hiu hiu gió cười.
Êm êm luôn ngỡ chiều rơi,
Đường thuôn bóng đổ, rạch ngòi quanh co.
Nước dừa mát rượi thơm tho,
Cùi dừa dịu ngọt… kẻ cho người mời.
Ở đây quên cả nắng lười,
Quên tình tráo trở, quên đời bạc đen.
Ở đây dừa mọc liền chen
Đổ muôn bóng rợp đầu hiên cuối hè.
Chân thành một tấm tình quê
Sớm chiều đon đả đi về đón đưa…
Xa xôi nhớ mãi vườn dừa,
Thương về nàng ấy bây giờ thương ai?
Miền Nam, tháng sáu 1954
*
Vườn Dừa – Bóng Mát Của Quê Hương Và Tình Người
Những hàng dừa xanh tỏa bóng, những cơn gió dịu dàng đong đưa trong nắng, và đâu đó là hình bóng của một cô gái dịu hiền, đôn hậu – tất cả tạo nên một bức tranh quê thanh bình trong bài thơ Vườn dừa của Bàng Bá Lân. Đây không chỉ là bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên miền Nam mà còn là lời nhắn nhủ đầy yêu thương về sự gắn bó với quê hương và những tình cảm chân thành, bình dị của con người nơi đây.
Hồn quê trong bóng dừa xanh
Từ những câu thơ đầu tiên, hình ảnh khu vườn dừa hiện lên với những nét đẹp rất đặc trưng của vùng sông nước:
“Vườn dừa có trái dừa xinh,
Có cô con gái hiền lành dễ thương.
Có nhiều gió dịu vương vương,
Xanh xanh bóng lá, rờn rờn tình quê.”
Dừa không chỉ là một loại cây đặc trưng của miền Nam mà còn là biểu tượng cho sức sống mạnh mẽ, bền bỉ. Dưới những tán lá dừa xanh ấy là hình ảnh một cô gái hiền lành, đằm thắm – một nét đẹp giản dị nhưng đầy sức hút của người con gái quê hương.
Hình ảnh thiên nhiên và con người hòa quyện vào nhau, tạo nên một không gian tràn đầy hơi thở của tình quê. Tác giả nhắn nhủ người khách phương xa rằng nếu có dịp về miệt Bến Tre, hãy ghé thăm khu vườn ấy, hãy hỏi thăm cô gái ấy – bởi đó không chỉ là một khu vườn, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị đẹp đẽ của quê hương.
Sự trù phú và bao dung của vườn dừa
Những hàng dừa không chỉ che bóng mát mà còn là nơi mang đến sự bình yên, sự ấm áp cho con người. Cây dừa được miêu tả như một chứng nhân lặng lẽ của bao thế hệ:
“Vườn em gây tự bao đời
Mà cao bóng rợp che trời trong xanh.”
Đó là một khu vườn đã gắn bó với con người qua bao thế hệ, một biểu tượng của sự trường tồn, bền vững. Những câu hỏi đầy tính hình tượng mà tác giả đặt ra khiến ta cảm nhận được sự gắn bó sâu sắc giữa con người với thiên nhiên:
“Dừa bao nhiêu gốc, cô mình?
Cây bao nhiêu đốt? Trái lành bao nhiêu?”
Những hàng dừa ấy không chỉ đơn thuần là cây cối mà còn mang trong mình tình quê, sự che chở, bao bọc con người qua bao mùa nắng gió.
Vườn dừa – nơi quên đi mọi muộn phiền
Dưới bóng dừa xanh, mọi mệt mỏi dường như tan biến, nhường chỗ cho sự thư thái và an yên:
“Ở đây quên cả nắng lười,
Quên tình tráo trở, quên đời bạc đen.”
Không chỉ là nơi tránh nắng, vườn dừa còn là nơi con người tìm về để gột rửa những muộn phiền, những bon chen của cuộc sống. Đây là nơi mà con người có thể tìm thấy sự bình yên, nơi tình cảm chân thành luôn hiện hữu:
“Chân thành một tấm tình quê
Sớm chiều đon đả đi về đón đưa…”
Cây dừa gắn liền với tình cảm của con người miền Nam – chân thành, hiếu khách, sẵn sàng đón tiếp những người ghé thăm bằng tất cả sự ấm áp của mình.
Nỗi nhớ khắc khoải khi rời xa
Nhưng rồi, khi bước chân rời xa khu vườn ấy, lòng người không khỏi bâng khuâng:
“Xa xôi nhớ mãi vườn dừa,
Thương về nàng ấy bây giờ thương ai?”
Hình ảnh khu vườn và cô gái hái dừa cứ vương vấn mãi trong lòng tác giả, như một mảnh ký ức đẹp đẽ không thể phai nhòa. Câu hỏi cuối cùng của bài thơ chất chứa bao nhiêu nỗi niềm: cô gái hiền lành năm ấy giờ ra sao? Liệu có còn ai đến thăm vườn dừa, còn ai sẻ chia những câu chuyện dưới bóng dừa xanh?
Lời kết – Bài ca của quê hương và tình người
Vườn dừa không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ mà còn là lời ca ngợi chân thành về tình yêu quê hương, về sự hiền hòa, bao dung của con người miền Nam. Những hàng dừa ấy không chỉ che bóng mát mà còn là biểu tượng cho sự gắn bó, cho những giá trị truyền thống bền vững không bao giờ phai nhạt.
Dù thời gian có trôi đi, dù con người có đi xa, nhưng những hình ảnh ấy vẫn luôn in sâu trong tâm trí, nhắc nhớ ta về một chốn bình yên để trở về. Và trong lòng mỗi người, chắc hẳn cũng có một “vườn dừa” của riêng mình – một nơi chốn thân thương luôn chờ đợi ta quay lại, nơi mà tình quê mãi mãi xanh tươi như những tán dừa đong đưa trong gió.
*
Bàng Bá Lân – Nhà thơ của hồn quê Việt
Bàng Bá Lân (1912–1988) là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với những vần thơ mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình quê hương và nhân sinh. Ông là một trong những gương mặt chủ chốt của phong trào Thơ Mới, với phong cách trữ tình, nhẹ nhàng và giàu hình ảnh.
Thơ Bàng Bá Lân phản ánh vẻ đẹp của làng quê Việt Nam, từ những buổi trưa hè, xóm chợ chiều đông đến hình ảnh mái trường làng, vườn dừa xanh mướt. Bên cạnh đó, ông còn có những vần thơ sâu sắc về tình yêu, hoài niệm và triết lý nhân sinh. Các tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Trưa hè, Xóm chợ chiều đông, Vườn dừa, Giai nhân…
Không chỉ là nhà thơ, Bàng Bá Lân còn là nhà giáo và nhiếp ảnh gia, để lại dấu ấn sâu đậm trong văn hóa Việt Nam. Thơ ông như một bức tranh làng quê yên bình, là tiếng lòng của những tâm hồn yêu thương vẻ đẹp dung dị mà vĩnh hằng của đất nước.
Viên Ngọc Quý.
