Xuân bất tận

Không quá khứ, không vị lai,
Thời gian xuân giữ thắm tươi hoài.

Từ lâu xanh vẫn mơn cành liễu,
Và mãi vàng luôn đượm cánh mai.
Cuộc thế mị thường cơn mộng lớn,
Nguồn xuân bất tận suối thơ dài.

Làm chi năm một lần khai bút,
Bút đã khai từ thiên địa khai.

*

Xuân Bất Tận – Mùa Xuân Không Bao Giờ Tàn

Mùa xuân thường gắn liền với sự khởi đầu, với niềm vui mới, với những điều tươi đẹp đang chờ đón phía trước. Nhưng trong thơ Đông Hồ, xuân không còn bị bó buộc trong vòng quay hữu hạn của thời gian, không chỉ đến rồi đi theo quy luật bốn mùa, mà trở thành một dòng chảy bất tận, một ý niệm vượt qua mọi giới hạn của quá khứ hay tương lai.

Xuân – Không bị ràng buộc bởi thời gian

“Không quá khứ, không vị lai,
Thời gian xuân giữ thắm tươi hoài.”

Ngay từ những câu thơ đầu, Đông Hồ đã đưa ra một quan niệm về xuân đầy triết lý. Xuân trong bài thơ không bị chi phối bởi thời gian, không thuộc về quá khứ, cũng không thuộc về tương lai, mà là một thực tại vĩnh hằng. Đó không còn là mùa xuân của tự nhiên, mà là mùa xuân trong tâm hồn, mùa xuân của sự tươi trẻ, của nguồn sống miên viễn.

Xuân là sức sống bất diệt của thiên nhiên

“Từ lâu xanh vẫn mơn cành liễu,
Và mãi vàng luôn đượm cánh mai.”

Hình ảnh cành liễu xanh mềm mại, cánh mai vàng rực rỡ không chỉ gợi lên vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là biểu tượng của sự trường tồn. Cành liễu vẫn xanh, cánh mai vẫn vàng, xuân vẫn tràn đầy trong từng nhịp sống. Mùa xuân ấy không chỉ tồn tại một lần trong năm, mà luôn hiện hữu, luôn chảy trong mạch nguồn của đất trời và lòng người.

Cuộc đời – Một giấc mộng lớn giữa dòng xuân vô tận

“Cuộc thế mị thường cơn mộng lớn,
Nguồn xuân bất tận suối thơ dài.”

Cuộc đời tựa như một giấc mộng lớn, những buồn vui, được mất, hợp tan rồi cũng sẽ trôi đi như sương khói. Nhưng có một điều không bao giờ phai nhạt – đó là nguồn xuân bất tận, là dòng suối thơ dài miên man chảy mãi. Đông Hồ dường như muốn nhắn nhủ rằng: khi ta biết nắm giữ mùa xuân trong tâm hồn, thì dẫu cho thời gian có trôi qua, tuổi tác có đổi thay, ta vẫn luôn trẻ, vẫn luôn tràn đầy sức sống như những câu thơ chưa bao giờ cạn dòng.

Khai bút – Không phải là một nghi thức, mà là sự tiếp nối của tạo hóa

“Làm chi năm một lần khai bút,
Bút đã khai từ thiên địa khai.”

Mỗi độ xuân về, người ta có tục lệ khai bút đầu năm như một dấu hiệu khởi đầu cho trí tuệ và sáng tạo. Nhưng Đông Hồ lại cho rằng: không cần đợi đến năm mới để khai bút, bởi bút đã khai từ khi trời đất sinh ra. Sự sáng tạo, sự khởi nguồn của cái đẹp không gắn với một thời điểm nhất định, mà là một dòng chảy không ngừng, luôn tiếp diễn cùng sự vận hành của vũ trụ.

Thông điệp: Giữ mùa xuân trong tâm hồn để sống mãi với tuổi trẻ

Với Xuân bất tận, Đông Hồ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn gửi gắm một triết lý sống: nếu tâm hồn luôn giữ được sự tươi trẻ, yêu đời, sáng tạo, thì mùa xuân sẽ không bao giờ mất đi. Xuân không chỉ là một khoảnh khắc, mà là một trạng thái của tâm hồn, là nguồn năng lượng nuôi dưỡng đời sống tinh thần của con người. Và khi hiểu được điều ấy, ta sẽ thấy rằng, không có sự chia ly nào thực sự tồn tại, không có sự tàn phai nào là vĩnh viễn – bởi xuân vẫn mãi bất tận trong lòng những ai biết trân quý từng khoảnh khắc của cuộc đời.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý