Chính danh
Vua Cảnh Công nước Tề hỏi đức Khổng Tử về việc chính sự.
Đức Khổng Tử thưa rằng:
– Cội rễ việc chính sự là cốt nhất phải làm cho sáng rõ luân thường đạo lý. Ở chốn triều đình vua hết đạo làm vua, tôi hết đạo làm tôi; ở trong gia đình, cha hết đạo làm cha, con hết đạo làm con. Vua tôi, cha con ai nấy đều hết đạo của mình, thì chính sự mới có thể làm hay được.
Vua Cảnh Công nói:
– Phải lắm! Câu nói ấy thật là thiết yếu. Mà quả như thế, nếu vua chẳng ra vua, tôi chẳng ra tôi, cha chẳng ra cha, con chẳng ra con, thì cương kỷ rối loạn mà nước phải diệt vong. Thóc gạo tuy có nhiều, liệu có ở yên mà ăn được chăng.
Luận Ngữ
(Theo “Cổ học tinh hoa” – Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân)
*
Lời bình:
Mọi trật tự xã hội đều bắt đầu từ việc mỗi người làm tròn bổn phận của mình. Khi vua xứng bậc minh quân, tôi trung thành tận tụy, cha từ con hiếu, thì nước yên, nhà vững. Nếu ai nấy đều lơ là trách nhiệm, đạo lý suy đồi, xã tắc tất loạn. Chính danh không chỉ là danh xưng, mà còn là trách nhiệm và đạo nghĩa mà danh ấy gánh vác.
Viên Ngọc Quý.
