Trước khi đánh người phải biết giữ mình
Phàm cái gì mình thích, tất người ta cũng thích. Nếu cứ theo lòng dục mà vơ năm gấp mười không phòng bị thì có khi xôi hỏng bỏng không…
Văn Công nước Tấn đem quân sang đánh nước Vệ. Giữa đường gặp một ông lão đang bừa ruộng, cứ ngẩng mặt lên trời cười khanh khách mãi. Văn Công cho đòi lại hỏi: “Ngươi cười cái gì thế?”.
Ông lão thưa rằng: “Tôi cười người láng giềng nhà tôi. Anh ta đưa vợ đi chơi nhà bà con. Giữa đường gặp người con gái hái dâu, anh ta thích quá, lén vợ rẽ xuống ruộng dâu nói chuyện với người con gái. Một chốc ngoảnh lên xem vợ đi đến đâu thì thấy một chàng đang vẫy vợ anh ta đi. Ấy câu chuyện chỉ có thế, tôi nghĩ mà tôi không nhịn cười được”.
Văn Công nghe nói, tỉnh ngộ kéo quân về. Về chưa đến nơi, thì đã thấy báo có giặc ngoài vào xâm phạm trên mạn bắc trong nước.
Liệt Tử
(Theo “Cổ học tinh hoa” – Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân)
*
Lời bình:
Ham lợi trước mắt, dễ mất cả về sau. Văn Công ham đánh nước Vệ, không ngờ nước mình cũng bị kẻ khác dòm ngó. Ông lão bừa ruộng dùng câu chuyện khéo léo để nhắc nhở: trước khi ra tay với người khác, phải lo giữ vững chính mình. Nếu chỉ mải mê với lòng tham mà không đề phòng hậu họa, thì chẳng khác nào “thả mồi bắt bóng”, rốt cuộc mất cả chì lẫn chài.
Viên Ngọc Quý.
