Ba ngày nữa
Suiwo, đệ tử của Hakuin, là một vị thầy rất giỏi. Vào một kỳ mở lớp riêng một thầy một trò (zazen) trong mùa hè, một đệ tử từ một hải đảo miền nam nước Nhật đến gặp thầy.
Suiwo cho cậu một công án: “Nghe tiếng vỗ của một bàn tay.”
Người đệ tử ở đó 3 năm nhưng không giải được. Một đêm nọ, nước mắt dàn dụa, cậu vào gặp Suiwo. “Con phải về nam, nhục nhã và xấu hổ” cậu nói, “Con không giải được công án này.”
“Đợi một tuần nữa và thiền liên tục,” Suiwo khuyên. Nhưng giác ngộ vẫn không đến được với cậu đệ tử. “Thử thêm một tuần nữa,” Suiwo nói. Người đệ tử vâng lời, nhưng cũng chỉ hoài công.
“Thêm một tuần nữa.” Nhưng lại cũng vô ích. Tuyệt vọng, người đệ tử năn nỉ xin về, nhưng Suiwo yêu cầu cậu thiền năm ngày nữa. Cũng chẳng có kết quả gì. Rồi Suiwo nói: “Thiền thêm 3 ngày nữa, nếu con không đạt được giác ngộ, thì con nên tự tử là hơn.”
Vào ngày thứ hai, cậu đệ tử giác ngộ.
(Trần Đình Hoành dịch)
*
Lời bình:
Câu chuyện này nhấn mạnh một điều quan trọng trong Thiền: sự kiên trì và tinh tấn trong tu tập.
Người đệ tử đã bỏ ra ba năm để thiền nhưng vẫn không đạt giác ngộ. Điều này cho thấy con đường Thiền không dễ dàng, không chỉ dựa vào trí thông minh hay thời gian, mà còn cần sự nhẫn nại và nỗ lực không ngừng.
Suiwo đã liên tục khích lệ cậu ta tiếp tục thiền, nhưng chỉ đến khi bị đẩy vào tình thế “ba ngày cuối cùng, nếu không giác ngộ thì chết đi” thì sự bám chấp, do dự, và lười biếng trong tâm cậu mới bị dẹp bỏ hoàn toàn. Chính áp lực đó khiến cậu thiền với tất cả tâm trí, không còn vướng bận gì nữa – và chính trong trạng thái ấy, cậu đạt giác ngộ.
Câu chuyện này giống như một lời nhắc nhở: Đôi khi, con người chỉ bộc lộ hết khả năng khi bị đặt vào tình thế không còn đường lui. Khi ta buông bỏ tất cả sự sợ hãi, lo lắng, mong cầu – đó là lúc sự thật hiển lộ.
Viên Ngọc Quý.
