Nỗi mừng nghe tin lúa

Các báo tháng Chín 1958 đăng tin những ruộng thí nghiệm ở Trung Hoa đã đạt những năng suất lúa cao chưa hề có từ xưa đến nay.

… Lúa, ôi lúa! ngươi toả mừng tha thiết,
Ngươi lùa vào tâm trí của ta; ngươi
Chứng tỏ đời mới chỉ bắt đầu thôi:
Đến cây lúa cũng chưa dùng hết sức!
Thôi, từ giã những buồn rầu quanh quất,
Vứt bi quan, xây dựng lấy thần kỳ!
Tư tưởng người cũng như khóm lúa kia,
Xưa chỉ mới như than đun, củi đốt,
Từ nay sẽ phát ra nguyên tử lực;
Đời sẽ bay, theo tư tưởng cao xa!

Ngươi nói tin mừng, ôi cây lúa Trung Hoa!

7-9-1958

*

Nỗi mừng nghe tin lúa – Khi sự sống bừng lên từ những bông lúa

Có những niềm vui nhỏ bé nhưng lại chạm đến tận sâu thẳm lòng người, như ánh mặt trời sưởi ấm những ngày đông giá lạnh, như dòng nước mát lành chảy qua những vùng đất khô cằn. Với Xuân Diệu, niềm vui ấy đến từ một tin tức tưởng như đơn giản: những cánh đồng thí nghiệm ở Trung Hoa đã đạt năng suất lúa chưa từng có. Nhưng ẩn sau đó là một niềm hy vọng lớn lao, một niềm tin vào sự đổi thay của thời đại và con người.

Hạt lúa – biểu tượng của sự sống và niềm tin

Mở đầu bài thơ, nhà thơ không giấu được sự xúc động khi đón nhận tin vui ấy:

“Lúa, ôi lúa! ngươi toả mừng tha thiết,
Ngươi lùa vào tâm trí của ta;”

Lúa không chỉ là hạt ngọc của đất trời, là nguồn sống của bao thế hệ, mà còn là biểu tượng cho sự phồn vinh, cho niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng. Hình ảnh “ngươi lùa vào tâm trí của ta” cho thấy lúa không chỉ hiện diện trong đồng ruộng mà còn len lỏi vào từng suy nghĩ, từng xúc cảm của con người.

Nếu từ xưa, hạt lúa chỉ mang ý nghĩa đơn thuần của một thức ăn nuôi sống con người, thì giờ đây, nó trở thành minh chứng cho sự phát triển, cho tiềm năng chưa khai phá hết của cuộc sống.

Tư tưởng con người cũng như hạt lúa

Xuân Diệu không dừng lại ở niềm vui với một vụ mùa bội thu. Ông nhìn thấy một chân lý lớn hơn:

“Chứng tỏ đời mới chỉ bắt đầu thôi:
Đến cây lúa cũng chưa dùng hết sức!”

Câu thơ không chỉ nói về lúa, mà còn nhắc đến tiềm năng vô hạn của con người. Nếu một cây lúa nhỏ bé còn có thể vươn tới những giới hạn mới, thì con người với trí tuệ của mình, sẽ còn có thể làm được những điều phi thường.

Nhà thơ kêu gọi từ bỏ sự bi quan, từ bỏ những suy nghĩ nhỏ hẹp, để hướng về những điều kỳ diệu:

“Thôi, từ giã những buồn rầu quanh quất,
Vứt bi quan, xây dựng lấy thần kỳ!”

Lúa không chỉ mang đến no đủ, mà còn mang đến niềm tin vào những điều lớn lao. Con người cũng như hạt lúa, nếu biết bồi đắp và phát huy sức mạnh của mình, sẽ có thể làm nên những kỳ tích không tưởng.

Tư tưởng – nguồn sức mạnh đưa nhân loại tiến xa

Xuân Diệu đã có một so sánh đầy táo bạo:

“Tư tưởng người cũng như khóm lúa kia,
Xưa chỉ mới như than đun, củi đốt,
Từ nay sẽ phát ra nguyên tử lực;”

Nếu trước đây, tư tưởng con người chỉ giới hạn trong những điều bình thường như “than đun, củi đốt”, thì giờ đây, nó có thể bùng lên mạnh mẽ như “nguyên tử lực”, trở thành nguồn sức mạnh to lớn đưa nhân loại tiến xa hơn nữa.

Hạt lúa nảy mầm từ đất, nhưng tư tưởng con người lại bay lên, vượt qua những giới hạn cũ, mở ra những chân trời mới.

Lời chào đến một thời đại mới

Kết thúc bài thơ, Xuân Diệu không chỉ tỏ lòng vui mừng trước sự phát triển của cây lúa mà còn gửi gắm một niềm tin mạnh mẽ vào tương lai:

“Đời sẽ bay, theo tư tưởng cao xa!
Ngươi nói tin mừng, ôi cây lúa Trung Hoa!”

Sự phát triển của một hạt lúa không chỉ đơn thuần là thành tựu nông nghiệp, mà còn là dấu hiệu của một thời đại mới, nơi con người có thể làm chủ thiên nhiên, biến những điều tưởng chừng không thể thành có thể.

Lời kết

Bài thơ Nỗi mừng nghe tin lúa không chỉ là một lời ca ngợi sự phát triển của nền nông nghiệp, mà còn là một bản tuyên ngôn đầy cảm hứng về tiềm năng vô hạn của con người. Hạt lúa vươn lên mạnh mẽ, cũng như con người vươn tới những chân trời mới.

Xuân Diệu không chỉ thấy một vụ mùa bội thu, mà ông thấy cả một thời đại tràn đầy sức sống, nơi con người có thể phá bỏ mọi giới hạn để bay cao, bay xa hơn bao giờ hết.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý