Hai câu thơ Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu, Thoại bất đầu cơ bán cú đa. được trích từ bài “Xuân nhật Tây hồ ký” của Âu Dương Tu.
Nguyên văn của bài thơ
Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu,
Thoại bất đầu cơ bán cú đa.
Dao tri hồ thượng nhất tôn tửu,
Năng ức thiên nhai vạn lý nhân.
Dịch nghĩa:
Nhớ ngày xuân bên Tây Hồ
Uống rượu cùng tri kỷ, ngàn chén cũng không đủ,
Nếu lời không hợp ý, nửa câu cũng là nhiều.
Từ xa nghĩ đến một chén rượu bên hồ,
Nhớ người nơi chân trời vạn dặm.
Dịch thơ Ngọc Anh Vũ
Nâng ngàn chén gặp người tri kỷ
Nói nửa câu biết kẻ không ưa
Trên mặt hồ một chung tiễn bạn
Nhớ tới người nơi vạn dặm xa.
Bài thơ của Âu Dương Tu chứa đựng những tâm tình sâu sắc về tình bạn, sự đồng điệu tâm hồn và nỗi hoài niệm. Cùng phân tích từng câu để hiểu rõ ý nghĩa bài thơ:
1. Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu
(酒逢知己千杯少)
“Uống rượu cùng tri kỷ, ngàn chén cũng không đủ.”
- Câu thơ này nói lên giá trị của tri kỷ, người hiểu và đồng cảm sâu sắc với mình. Trong bối cảnh uống rượu, hành động “ngàn chén” không chỉ là sự phóng khoáng mà còn tượng trưng cho sự thoải mái, tận hưởng khi có bạn đồng hành thực sự hiểu mình. Tri kỷ không phải ai cũng tìm thấy, nên khi gặp được, niềm vui ấy không bao giờ cạn.
2. Thoại bất đầu cơ bán cú đa
(話不投機半句多)
“Nếu lời không hợp ý, nửa câu cũng là nhiều.”
- Câu này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tương đồng trong giao tiếp. Khi không có sự đồng điệu về tư tưởng hay cảm xúc, mỗi lời nói ra đều trở thành gánh nặng. Nó ám chỉ một thực tế trong các mối quan hệ: không phải ai cũng có thể trở thành bạn tâm giao, và sự giao tiếp chỉ ý nghĩa khi có sự đồng cảm.
3. Dao tri hồ thượng nhất tôn tửu
(遙知湖上一樽酒)
“Từ xa nghĩ đến một chén rượu bên hồ.”
- Hình ảnh “hồ thượng” (bên hồ) mang một nét thanh bình, tĩnh lặng, và có phần hoài cổ. Câu thơ gợi lên nỗi nhớ về những khoảnh khắc đẹp, khi cùng bạn tâm giao uống rượu trong một không gian lý tưởng. Từ “dao tri” (từ xa biết) cũng bộc lộ cảm giác luyến tiếc và hoài niệm về những ngày đã qua.
4. Năng ức thiên nhai vạn lý nhân
(能憶天涯萬里人)
“Nhớ người nơi chân trời vạn dặm”
- Đây là câu thơ bộc lộ rõ nhất cảm giác cô đơn và nhớ nhung. “Thiên nhai vạn lý nhân” ám chỉ người bạn tri kỷ đã cách xa, khiến lòng người cảm thấy trống trải. Nỗi nhớ không chỉ là hoài niệm quá khứ mà còn là khao khát về một sự đoàn tụ.
Tổng thể ý nghĩa bài thơ:
Bài thơ nhắc nhở chúng ta về giá trị của tình bạn và sự quan trọng của những khoảnh khắc đồng điệu. Trong cuộc sống bận rộn, việc trân trọng và duy trì các mối quan hệ ý nghĩa chính là cách để làm phong phú thêm đời sống tinh thần.
Âu Dương Tu (1007 – 1072) tự là Vĩnh Thúc, hiệu “Tuý Ông” là một nhà văn nổi tiếng, một nhà thơ lớn, một nhà sử học, chính trị gia và đồng thời là một nhà làm từ xuất sắc đời Tống ở Trung Quốc.
Ông quê ở Lư Lăng (nay thuộc tỉnh Giang Tây). Năm Thiên Thánh thứ 7 (1030), ông đỗ đầu khoa thi tiến sĩ; từng giữ các chức quan Hàn lâm học sĩ, Xu mật viện phó sứ, Tham tri chính sự… Dưới thời vua Tống Thần Tông làm Binh bộ Thượng thư, khi mất được đặt tên thụy là Văn Trung.
Ông là người khai sáng ra thể loại “thi thoại” (bình luận và ghi chép lại các cuộc bàn luận của các thi nhân,…), cuốn “Lục Nhất thi thoại” là cuốn thi thoại đầu tiên của Trung Quốc. Ông còn viết những bài rất nổi tiếng như Túy Ông đình ký, Mai Thánh Du thi tập sự, Thu Thanh phú, Bằng đảng luận. Vì thế, Âu Dương Tu tự xưng mình là “Lục nhất cư sĩ” (cư sĩ với sáu cái “một”: một vạn quyển sách, một ngàn thạch văn, một cây đàn, một bàn cờ, một bầu rượu và một thân già).
St.
Âu Dương Tu: Thành tài trong một đêm nhờ khiêm tốn và nỗ lực
