Nói với em
Vũ Quần Phương
Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió,
Sẽ được nghe thấy tiếng chim hay,
Tiếng lích chích chim sâu trong lá,
Con chìa vôi vừa hót vừa bay.
Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,
Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,
Thấy chú bé đi hài bảy dặm,
Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền.
Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ,
Đã nuôi em khôn lớn từng ngày,
Tay bồng bế, sớm khuya vất vả,
Mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay.
(Bài thơ này đã được nhạc sĩ Vũ Hoàng và nhạc sĩ Phan Bá Chức phổ nhạc thành các bài hát cùng tên.)
*
Đôi dòng cảm nhận về bài thơ Nói với em của Vũ Quần Phương
Bài thơ Nói với em của Vũ Quần Phương là một lời nhắn nhủ dịu dàng, ấm áp gửi đến những tâm hồn non nớt, trong trẻo. Tác giả dùng ngôn từ giản dị, gần gũi để dẫn dắt người đọc bước vào thế giới tưởng tượng đẹp đẽ, qua đó gửi gắm những bài học sâu sắc về tình yêu thiên nhiên, trí tưởng tượng và lòng biết ơn đối với cha mẹ.
Mở đầu bài thơ, tác giả đưa người đọc vào không gian vườn xanh rì, nơi gió thổi qua từng tán cây và tiếng chim lích chích vang lên như một bản nhạc trong trẻo. Hình ảnh những chú chim sâu, con chìa vôi “vừa hót vừa bay” sống động như hiện lên trước mắt. Chỉ bằng hành động nhỏ nhắm mắt lại, tác giả khơi gợi một thế giới đầy màu sắc trong tâm hồn trẻ thơ, nơi thiên nhiên không chỉ được cảm nhận bằng mắt, mà còn bằng cả trái tim và trí tưởng tượng.
Khổ thơ thứ hai mở ra một hành trình kỳ diệu vào thế giới cổ tích. Khi nhắm mắt lại, các em sẽ “nhìn thấy các bà tiên”, “chú bé đi hài bảy dặm” và “quả thị thơm, cô Tấm rất hiền”. Những hình ảnh gắn liền với tuổi thơ của bao thế hệ hiện lên vừa chân thực, vừa thần kỳ. Tác giả đã khéo léo gợi nhắc rằng trí tưởng tượng không chỉ là một phần của tuổi thơ mà còn là cánh cửa dẫn đến những giấc mơ đẹp đẽ và niềm tin vào điều tốt lành.
Khổ cuối cùng là lời nhắc nhở đầy yêu thương về lòng biết ơn dành cho cha mẹ. Những vất vả, hi sinh của đấng sinh thành được gợi lên qua hình ảnh “tay bồng bế, sớm khuya vất vả”. Tình cảm ấy thiêng liêng đến mức khiến “mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay” – như thể lòng biết ơn không thể bị kìm nén, buộc phải thể hiện bằng hành động. Đây là một lời nhắn gửi ý nghĩa đến các em nhỏ, rằng dù mơ mộng hay chìm đắm trong thế giới riêng, hãy luôn nhớ về tình yêu vô điều kiện của cha mẹ.
Bài thơ Nói với em mang vẻ đẹp dung dị mà sâu sắc, dễ dàng chạm đến trái tim người đọc. Qua những câu thơ êm đềm, tác giả không chỉ mở ra thế giới tươi đẹp mà còn gieo vào lòng người bài học về sự cảm nhận, lòng biết ơn và tình yêu cuộc sống. Khi được phổ nhạc bởi Vũ Hoàng và Phan Bá Chức, bài thơ như khoác lên mình giai điệu nhẹ nhàng, trở thành tiếng nói của trái tim, chạm đến tâm hồn của mọi lứa tuổi.
Bài thơ nhắc nhở chúng ta rằng, trong sự bận rộn của cuộc sống, đôi khi chỉ cần nhắm mắt lại, để lắng nghe và cảm nhận, ta sẽ nhận ra những điều đẹp đẽ đang hiện hữu quanh mình. Và trên hết, đó là tình yêu thương giản dị nhưng sâu sắc từ gia đình, từ những điều bình dị nhất trong cuộc sống.
*
Vũ Quần Phương – Nhà thơ của những rung động tinh tế
Vũ Quần Phương (sinh năm 1940) là một nhà thơ, nhà phê bình văn học nổi bật của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông quê ở Hà Nam, gắn bó lâu dài với Hà Nội, và từng là bác sĩ trước khi chuyển hướng hoàn toàn sang sáng tác văn chương.
Thơ Vũ Quần Phương mang phong cách giản dị, gần gũi nhưng sâu sắc, giàu cảm xúc và đầy tinh tế. Những tác phẩm của ông thường khai thác vẻ đẹp trong những điều bình dị, qua đó chạm đến những rung động sâu xa trong tâm hồn người đọc. Các bài thơ như “Áo đỏ“, “Gửi một người bạn“, “Đợi”, “Nói với em”, “Mùa xuân đi rất khẽ”, “Trước biển”, hay “Nhớ” là những ví dụ tiêu biểu cho tài năng sáng tác của ông.
Ngoài sáng tác, ông còn đóng góp lớn trong lĩnh vực lý luận, phê bình văn học, là một cây bút uy tín với những nhận định sâu sắc. Vũ Quần Phương đã khẳng định tên tuổi của mình không chỉ là một nhà thơ mà còn là người góp phần làm phong phú đời sống văn học Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
