Từ ấy
Tố Hữu
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…
(Tố Hữu – SGK Ngữ văn 11 – tập 2)
*
Cảm nhận về bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu
Bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của thơ ca cách mạng Việt Nam, đánh dấu sự giác ngộ lý tưởng cộng sản của nhà thơ trẻ tuổi. Với những vần thơ rực rỡ như ánh mặt trời, bài thơ thể hiện niềm hạnh phúc lớn lao khi nhà thơ tìm thấy con đường sống đúng đắn, đồng thời khẳng định tinh thần gắn bó máu thịt với nhân dân lao khổ.
Ngay từ khổ thơ đầu, Tố Hữu đã mở ra một không gian tràn đầy ánh sáng và sức sống, tượng trưng cho sự thức tỉnh về mặt tư tưởng và lý tưởng cách mạng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…”
Hình ảnh “nắng hạ” và “mặt trời chân lý” không chỉ là những biểu tượng của ánh sáng, mà còn gợi lên sức mạnh của sự soi đường, dẫn lối. “Từ ấy” chính là khoảnh khắc thiêng liêng khi nhà thơ gia nhập hàng ngũ cách mạng, được lý tưởng cộng sản chiếu rọi, làm bừng sáng tâm hồn vốn ấp ủ khát vọng sống đẹp và ý nghĩa. Niềm vui ấy như lan tỏa khắp không gian, biến hồn người thành một “vườn hoa lá” tràn đầy sắc hương và tiếng chim ca, tượng trưng cho sự đổi mới và phong phú trong tư tưởng.
Ở khổ thơ thứ hai, Tố Hữu bày tỏ ý thức trách nhiệm và sự gắn bó của mình với cuộc đời và con người. Nhà thơ không còn sống cho riêng mình mà tự nguyện “buộc lòng” với mọi người. Tình yêu thương không chỉ dừng lại ở sự đồng cảm, mà còn là sự sẻ chia sâu sắc, ý thức xây dựng một khối đoàn kết lớn lao:
“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
Động từ “buộc” mang sắc thái tự nguyện mạnh mẽ, thể hiện sự chủ động trong việc hòa mình vào cộng đồng. Tình yêu thương của nhà thơ không giới hạn, mà trải dài khắp muôn nơi, đặc biệt là với những “hồn khổ” – những người lao động nghèo khổ, bị áp bức. Tình cảm ấy không chỉ là sự đồng điệu tâm hồn mà còn là quyết tâm xây dựng “khối đời” – một xã hội đoàn kết và vững mạnh.
Khổ thơ cuối cùng là lời khẳng định mạnh mẽ về sự hóa thân của nhà thơ vào nhân dân. Tố Hữu xem mình là “con của vạn nhà”, “em của vạn kiếp phôi pha” và “anh của vạn đầu em nhỏ”. Những hình ảnh ấy vừa gần gũi vừa sâu sắc, khẳng định mối quan hệ máu thịt giữa nhà thơ và nhân dân lao khổ:
“Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…”
Nhà thơ tự nhận mình là thành viên trong gia đình lớn của những con người nghèo đói, bất hạnh, không nơi nương tựa. Cách xưng hô “con”, “em”, “anh” cho thấy sự đồng cảm chân thành, yêu thương và tinh thần trách nhiệm. Tố Hữu không chỉ thấu hiểu nỗi đau của họ mà còn đồng hành, sẵn sàng chiến đấu vì họ.
Bài thơ “Từ ấy” không chỉ là một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời cách mạng của Tố Hữu, mà còn là tiếng lòng của một thế hệ thanh niên Việt Nam đi theo lý tưởng cách mạng. Với ngôn từ giản dị, giàu hình ảnh và cảm xúc, bài thơ tỏa sáng như một ngọn đuốc dẫn đường, khơi dậy niềm tin yêu cuộc sống và tinh thần đoàn kết trong lòng mỗi người. Đây chính là giá trị bền vững mà bài thơ để lại trong dòng chảy của văn học cách mạng Việt Nam.
*
Về nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu (1920–2002), tên thật là Nguyễn Kim Thành, là một nhà thơ lớn và nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của Việt Nam. Ông quê ở Thừa Thiên Huế, từ nhỏ đã sớm tham gia phong trào cách mạng và gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1938.
Thơ Tố Hữu mang đậm chất trữ tình chính trị, kết hợp hài hòa giữa cảm xúc cá nhân và lý tưởng cách mạng. Các tác phẩm tiêu biểu như “Từ ấy”, “Việt Bắc“, “Gió lộng” đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi và tinh thần lạc quan, yêu nước.
Ngoài sự nghiệp văn chương, Tố Hữu còn giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính quyền cách mạng. Ông được vinh danh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của văn học cách mạng Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
