Gửi mẹ
Lưu Quang Vũ
Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ
Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta
Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ
Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học
Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh
Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.
Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha
Ước con được sống suốt đời bên mẹ
Mẹ muốn ăn cá thu con chẳng nề xuống bể
Chẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng mai
Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi
Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc.
Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc
Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà
Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ
Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.
Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh
Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi?
Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi
Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi.
Lo trước mọi điều mẹ thường ít nói
Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa
Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù
Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.
Dẫu cuộc đời là con đường dài thế
Con sẽ đi qua mọi đèo dốc trông gai
Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.
*
“Gửi Mẹ” – Khúc Ca Tình Mẫu Tử Ngọt Ngào Và Xúc Động
Bài thơ “Gửi mẹ” của Lưu Quang Vũ là một bức thư tình đầy cảm xúc, viết dành riêng cho người mẹ, là lời tri ân sâu sắc của người con đối với người đã suốt đời hy sinh, cống hiến và yêu thương vô bờ bến. Qua từng câu thơ, tác giả không chỉ thể hiện sự tôn kính, ngưỡng mộ mà còn bộc lộ nỗi niềm tiếc nuối, sự khắc khoải về những gì đã qua và chưa kịp nói.
Mẹ – Người Thương Ta Một Cách Vô Điều Kiện
Mở đầu bài thơ, tác giả viết: “Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ / Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta.” Những câu thơ này thể hiện một sự thật hiển nhiên mà mỗi người đều có thể cảm nhận: mẹ là người luôn lo lắng, chăm sóc và hy sinh cho con cái một cách vô điều kiện. Tuy nhiên, con cái đôi khi lại là nguồn gốc của nỗi buồn, là những lỗi lầm khiến mẹ phải lo lắng, xót xa. Dù vậy, mẹ vẫn yêu thương con hết lòng, một tình yêu không có bất kỳ điều kiện hay giới hạn nào.
Chính trong sự yêu thương vô bờ bến ấy, người con cảm nhận được một nỗi đau khôn nguôi: ước ao được trở lại tuổi thơ, ước ao được sửa chữa những lỗi lầm, ước ao được sống gần mẹ, được đền đáp tình yêu mà mẹ dành cho mình. “Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ / Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học / Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh / Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.” Những câu thơ này đầy tiếc nuối, là nỗi ân hận của người con khi nghĩ về quá khứ, khi những hành động vô ý, những lời nói hững hờ đã làm mẹ phải đau lòng.
Mẹ – Hình Mẫu Của Sự Hy Sinh Và Kiên Cường
Lưu Quang Vũ không chỉ viết về tình yêu của mẹ dành cho con, mà còn viết về những hy sinh thầm lặng của mẹ trong cuộc sống. Mẹ không chỉ chăm lo cho gia đình mà còn tham gia vào những công việc khó nhọc của đất nước. “Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc / Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà / Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ / Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.” Những câu thơ này khắc họa một người mẹ kiên cường, chịu đựng mọi gian khổ, vất vả để lo toan cho mọi việc. Mẹ không chỉ là người chăm sóc gia đình, mà còn là người chiến đấu trong những cuộc chiến lớn lao, gánh vác cả trách nhiệm với đất nước.
Mẹ, trong mắt người con, là hình mẫu của sự hy sinh, của sự mạnh mẽ và kiên cường. Dù có vất vả, gian nan đến đâu, mẹ vẫn luôn cười tươi, vẫn là chỗ dựa vững chãi cho những đứa con, cho gia đình. Mẹ không bao giờ than vãn, không bao giờ kêu ca, chỉ âm thầm gánh vác tất cả, dù cuộc sống có khó khăn, chiến tranh có tàn khốc.
Mẹ – Vị Thánh Lặng Lẽ Và Tình Mẫu Tử Vĩnh Cửu
Cuối bài thơ, tác giả thể hiện một nỗi lo âu khôn nguôi: “Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh / Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi?” Đây là những câu thơ đầy xúc cảm, là sự nhớ nhung, lo lắng của người con khi không thể ở bên mẹ trong những giờ phút khó khăn. Dù xa cách, dù chiến tranh có cướp đi những phút giây gần gũi, nhưng trong tâm trí của người con, hình ảnh mẹ vẫn luôn hiện diện, vẫn luôn là người đón nhận mọi buồn vui của con.
Mẹ, trong suy nghĩ của tác giả, là người không chỉ hy sinh cho gia đình, mà còn là người có khả năng nhìn thấu mọi sự giả dối, mọi tàn bạo, mọi hận thù. “Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa / Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù / Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.” Mẹ là người có sức mạnh siêu nhiên, sức mạnh của tình yêu và sự hiền hậu, có thể phá tan mọi xấu xa, tiêu diệt mọi điều ác.
Lời Tri Ân Đầy Nghĩa Tình
Cuối bài thơ, tác giả thể hiện lòng biết ơn sâu sắc và nỗi niềm nhớ nhung vô tận khi nói: “Dẫu cuộc đời là con đường dài thế / Con sẽ đi qua mọi đèo dốc trông gai / Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.” Người con nguyện đi tiếp con đường đời với tất cả sự mạnh mẽ và kiên cường như mẹ đã từng đi. Những khó khăn, thử thách không thể làm nhụt chí người con, bởi vì mẹ đã luôn là chỗ dựa vững chắc, là nguồn động viên mạnh mẽ nhất.
Lời Kết: Tình Mẫu Tử Là Một Tình Yêu Vĩnh Cửu
“Gửi mẹ” là bài thơ đượm buồn, nhưng cũng tràn ngập tình yêu và sự tôn kính sâu sắc đối với người mẹ. Lưu Quang Vũ không chỉ ca ngợi tình yêu vô bờ bến của mẹ dành cho con, mà còn thể hiện sự hy sinh và kiên cường của mẹ trong những thời khắc gian khó. Bài thơ là lời tri ân của người con đối với mẹ, là lời nhắn nhủ rằng tình mẹ luôn vĩnh cửu, không gì có thể thay thế được. Tình mẫu tử là một tình yêu vượt qua mọi thời gian, không gian, và dù con có đi đâu, làm gì, mẹ vẫn là người gắn bó, là chỗ dựa vững chắc nhất trong đời.
*
Lưu Quang Vũ – Tài Năng Kiệt Xuất của Văn Học và Sân Khấu Việt Nam
Lưu Quang Vũ (17/4/1948 – 29/8/1988) là một trong những tên tuổi lớn của văn học, sân khấu và thi ca Việt Nam. Cuộc đời ông tuy ngắn ngủi nhưng những đóng góp của ông cho nghệ thuật nước nhà đã để lại dấu ấn sâu đậm, trở thành tượng đài bất hủ trong lòng người yêu văn chương và sân khấu.
Tiểu sử và hành trình nghệ thuật
Lưu Quang Vũ sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, nhưng quê gốc ở quận Hải Châu, Đà Nẵng. Ông là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh. Từ nhỏ, thiên hướng nghệ thuật của Lưu Quang Vũ đã sớm bộc lộ. Tuổi thơ gắn bó với vùng quê trung du Bắc Bộ đã trở thành nguồn cảm hứng sâu sắc trong nhiều sáng tác của ông sau này.
Ông gia nhập quân ngũ năm 1965 và trong thời gian này, thơ ca của ông bắt đầu nở rộ. Sau khi xuất ngũ, ông trải qua nhiều công việc khác nhau để mưu sinh trước khi thực sự tỏa sáng với vai trò nhà soạn kịch. Giai đoạn từ 1978 đến 1988 là thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của ông, khi ông sáng tác hàng loạt vở kịch để đời, góp phần làm rạng danh sân khấu Việt Nam thời kỳ đổi mới.
Những tác phẩm nổi bật
Dù chỉ sống 40 năm, Lưu Quang Vũ đã để lại một di sản đồ sộ với gần 50 vở kịch, hàng trăm bài thơ, truyện ngắn và các tác phẩm chèo. Những vở kịch như Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lời thề thứ 9, Bệnh sĩ, Khoảnh khắc và vô tận, và Tôi và chúng ta đã làm sôi động sân khấu Việt Nam trong thập niên 80.
Thơ của Lưu Quang Vũ không chỉ giàu cảm xúc mà còn ẩn chứa những trăn trở sâu sắc về cuộc sống và tình yêu. Các tác phẩm như Và anh tồn tại, Tiếng Việt, và Bầy ong trong đêm sâu đã chiếm trọn trái tim của nhiều thế hệ bạn đọc.
Phong cách nghệ thuật
Tác phẩm của Lưu Quang Vũ nổi bật bởi tính hiện thực và chiều sâu nhân văn. Ông viết bằng cả trái tim, khắc họa chân thực những vấn đề xã hội, những khát vọng, và mâu thuẫn của con người. Thơ ca và kịch của ông là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ, cảm xúc, và sự sáng tạo độc đáo, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng công chúng.
Bi kịch và sự ra đi
Năm 1988, giữa lúc tài năng đang ở độ chín, Lưu Quang Vũ qua đời trong một tai nạn giao thông thảm khốc cùng vợ, nhà thơ Xuân Quỳnh, và con trai Lưu Quỳnh Thơ. Sự ra đi đột ngột của ông là mất mát to lớn cho nền nghệ thuật Việt Nam, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng công chúng.
Di sản và vinh danh
Dù cuộc đời ngắn ngủi, Lưu Quang Vũ đã tạo nên một di sản nghệ thuật vĩ đại. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Những tác phẩm của ông vẫn tiếp tục được yêu mến, biểu diễn và nghiên cứu, minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một tài năng hiếm có.
Lưu Quang Vũ – Tượng đài bất hủ
Lưu Quang Vũ không chỉ là một nhà văn, nhà thơ, nhà soạn kịch xuất sắc mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo và cống hiến không ngừng nghỉ. Cuộc đời và sự nghiệp của ông mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu văn học Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
