Cách đâm hổ
Ý bài này cũng giống câu nói của Mạnh Tử: “Tuy hữu trí tuệ; bất như thừa thế; tuy hữu ti cơ, bất như đãi thời”. Nghĩa là tuy có khôn ngoan sáng suốt, chẳng bằng thừa được cái thế, lại dễ làm hơn; tuy có điều khí sẵn sàng, chẳng bằng đợi đến thời đáng làm mới làm thì lại được việc.
Hai con hổ đang ăn thịt một con trâu. Biện Trang muốn ra đâm hổ. Có thằng trẻ con bảo rằng: “Hãy hượm, ông ạ. Hổ là giống tàn bạo, trâu bò là mồi ngon ngọt. Bây giờ hai con hổ đang cùng ăn một con trâu, thấy thịt trâu rất ngon, tất tranh nhau đánh nhau. Đánh nhau thì hổ nhỏ chết mà hổ lớn cũng bị thương. Ông đợi đến bấy giờ hãy ra, thì có phải chỉ đâm một con, mà rồi được cả hai con không? Như thế thì chẳng là công dùng ít mà lợi được nhiều ư?
Biện Trang cho lời nói là phải, làm theo y như thế, quả nhiên bắt được cả hai con hổ.
(Theo “Cổ học tinh hoa” – Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân)
*
Lời bình:
Không phải cứ có sức mạnh là có thể hành động ngay, mà cần biết chờ thời cơ, biết lợi dụng thế cục để đạt kết quả tối ưu. Biện Trang nếu xông vào ngay, có thể mất sức mà không thắng được hổ, nhưng nhẫn nại đợi thời, để hổ tự hại nhau, thì vừa ít tốn công, vừa đạt lợi ích lớn. Trong cuộc đời, có những việc không cần vội vã, mà cần biết quan sát, biết đợi đúng lúc, đúng thời, mới có thể giành được thắng lợi trọn vẹn.
Viên Ngọc Quý.
