Ứng đối danh lợi
Thiệu là con vua Nguyên đế nhà Tần, lúc nhỏ đã cực kỳ thông tuệ.
Một hôm, có sứ thần ở Trường An đến, vua Nguyên đế hỏi thử rằng: “Trường An gần hay mặt trời gần hơn?”
Thiệu đáp: “Trường An gần hơn”.
– Tại làm sao?
– Tôi chỉ thấy nói có người ở Trường An lại, chớ chưa từng thấy nói có người ở mặt trời lại đây bao giờ”.
Vua nghe câu nói lấy làm lạ.
Cách mấy hôm sau, vua đem câu chuyện kể lại cho quần thần nghe. Nhân Thiệu đứng hầu bên lại hỏi đùa: “Trường An gần hay mặt trời gần hơn?”
Thiệu đáp: “Mặt trời gần hơn”.
Vua ngạc nhiên hỏi: “Sao hôm nay lại trả lời khác hôm nọ như thế?”
– Tôi ngửng đầu lên, trông thấy ngay mặt trời chớ không thấy Trường An đâu cả.
Vua nghe, lại càng lấy làm lạ.
Tấn Sử
(Theo “Cổ học tinh hoa” – Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân)
*
Lời bình:
Linh hoạt trong ứng đối là một dạng trí tuệ. Thiệu không cố chấp vào một câu trả lời cứng nhắc, mà tùy vào hoàn cảnh để đưa ra đáp án hợp lý. Danh lợi trong đời cũng như vậy, không nên bám víu vào một cách nhìn cố định, mà phải biết uyển chuyển, thích ứng với tình thế.
Viên Ngọc Quý.
