“Tiếng ru” của Tố Hữu
Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước; con chim ca, yêu trời.
Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.
Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.
Một người – đâu phải nhân gian?
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!
(Tố Hữu – SGK Tiếng Việt 2, tập 2, NXB Giáo dục)
*
Cảm nhận về bài thơ “Tiếng ru” của Tố Hữu
Bài thơ “Tiếng ru” Tố Hữu là một tác phẩm ngắn gọn nhưng hàm chứa ý nghĩa triết lý sâu sắc về cuộc sống và tình yêu thương. Qua từng câu thơ dung dị, tác giả gửi gắm thông điệp nhân văn rằng hạnh phúc và ý nghĩa cuộc đời chỉ có được khi con người biết gắn bó, yêu thương, và sống vì cộng đồng.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Tố Hữu khéo léo dùng hình ảnh thiên nhiên quen thuộc để nhấn mạnh sự hòa hợp và gắn bó trong cuộc sống. Con ong cần hoa để làm mật, con cá yêu nước để bơi lội, con chim ca vang dưới bầu trời xanh – tất cả đều biểu hiện một quy luật tự nhiên: sự sống chỉ thật sự ý nghĩa khi gắn bó với môi trường xung quanh:
“Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước; con chim ca, yêu trời.”
Tác giả mở ra một triết lý sống giản dị nhưng thấm thía. Con người muốn sống, không chỉ là sự tồn tại vật lý, mà còn là sống trọn vẹn với ý nghĩa. Điều này chỉ đạt được khi con người biết yêu thương đồng loại, biết đồng cảm và chia sẻ với những người xung quanh. Tình yêu thương là sợi dây kết nối, là yếu tố không thể thiếu để con người xây dựng một xã hội hạnh phúc:
“Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.”
Tố Hữu tiếp tục triển khai tư tưởng ấy bằng cách nhấn mạnh giá trị của sự đoàn kết. Một ngôi sao lẻ loi chẳng thể sáng cả bầu trời, một cây lúa đơn độc chẳng thể tạo thành mùa vàng. Những hình ảnh này gợi lên ý thức về sức mạnh của tập thể. Mỗi cá nhân chỉ thực sự tỏa sáng và có giá trị khi đứng chung trong một cộng đồng, khi cùng nhau xây dựng và cống hiến:
“Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.”
Câu thơ cuối cùng mang tính cảnh tỉnh sâu sắc. Một con người nếu sống cô lập, không kết nối với cộng đồng, sẽ chỉ như “một đốm lửa tàn” – tồn tại đơn điệu và lụi tàn trong vô nghĩa. Tố Hữu khéo léo nhắc nhở rằng, ý nghĩa cuộc đời không nằm ở sự ích kỷ hay cô đơn, mà ở tình yêu và trách nhiệm với những người xung quanh:
“Một người – đâu phải nhân gian?
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!”
Với ngôn ngữ dung dị, giàu nhạc điệu như lời ru, bài thơ gợi lên những giá trị nhân văn cao đẹp, đồng thời khơi dậy ý thức trách nhiệm trong mỗi con người. “Tiếng ru” không chỉ là lời nhắn nhủ của người đi trước dành cho thế hệ mai sau, mà còn là lời khẳng định về mối quan hệ gắn bó giữa cá nhân và cộng đồng.
“Tiếng ru“ Tố Hữu tuy ngắn gọn nhưng để lại dư âm sâu lắng. Nó làm người đọc suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống, về cách mà chúng ta đang tồn tại trong mối quan hệ với những người xung quanh. Tố Hữu, bằng trái tim tràn đầy yêu thương, đã truyền tải một thông điệp giản dị nhưng có sức lay động mạnh mẽ: hãy sống gắn bó, sẻ chia và yêu thương, bởi chỉ khi đó, cuộc sống mới thật sự trọn vẹn và ý nghĩa.
*
Về nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu (1920–2002), tên thật là Nguyễn Kim Thành, là một nhà thơ lớn và nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của Việt Nam. Ông quê ở Thừa Thiên Huế, từ nhỏ đã sớm tham gia phong trào cách mạng và gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1938.
Thơ Tố Hữu mang đậm chất trữ tình chính trị, kết hợp hài hòa giữa cảm xúc cá nhân và lý tưởng cách mạng. Các tác phẩm tiêu biểu như “Từ ấy“, “Việt Bắc“, “Gió lộng” đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi và tinh thần lạc quan, yêu nước.
Ngoài sự nghiệp văn chương, Tố Hữu còn giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính quyền cách mạng. Ông được vinh danh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của văn học cách mạng Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
