Biển lúa

Tôi đã rơi vào biển lúa,
Tôi bơi, bơi, khoái trá lạ thường.
Áo quần tôi ướt mát giọt sương.
Mùi thơm đầy hương lúa, nếp hương.

Theo đợt gió, lựa chiều sóng lúa,
Tôi bơi trên ngút ngàn gợn lụa,
Lúa sắp chín rồi, tôi nghe reo
Những hạt nhiều bằng mấy lúc gieo.

Những hạt căng bằng mồ hôi rỏ hạt,
Những hạt mẩy bằng muôn gàu nước tát.
Những hạt vàng, hạt ngọc xô nhau,
Vẫn dính nhành mà vẫn chạy mau.

Từ Bắc Ninh về huyện Thuận Thành,
Theo vòng xe đạp, trải mông mênh,
Mắt tôi ôm hết bao nhiêu lúa,
Xanh chuyển sang vàng, vàng ấp xanh.

Cảm ơn người không nghỉ bàn tay,
Cảm ơn kẻ cày sâu cấy dày,
Cảm ơn đất nước luôn sinh đẻ
Cho tôi bơi biển lúa một ngày!

Bắc Ninh 11-1959

*

Biển lúa – Khúc ca của sự sống và lao động

Có những hình ảnh không chỉ đẹp mà còn làm rung động lòng người, bởi nó gắn liền với quê hương, với sự sống, với những giọt mồ hôi đổ xuống trên cánh đồng rộng lớn. Biển lúa của Xuân Diệu là một bức tranh như thế – một bức tranh không chỉ đầy màu sắc mà còn tràn ngập cảm xúc, chan chứa lòng biết ơn đối với đất nước và những người lao động.

Biển lúa – Biển của sự sống

Bài thơ mở ra với một hình ảnh đầy bất ngờ:

“Tôi đã rơi vào biển lúa,
Tôi bơi, bơi, khoái trá lạ thường.”

Không phải chỉ đơn thuần là đi giữa cánh đồng lúa, Xuân Diệu cảm nhận đồng lúa như một đại dương mênh mông. Ông không chỉ bước đi, mà “bơi” trong biển lúa, để tận hưởng hết những gì thiên nhiên và con người đã dày công tạo nên. Không gian không còn là một cánh đồng đơn thuần, mà trở thành một thế giới khác, nơi người thi sĩ có thể thả mình vào những làn sóng lúa dịu dàng.

Không chỉ có hình ảnh, cảm giác mà cả mùi hương cũng tràn ngập trong không gian ấy:

“Áo quần tôi ướt mát giọt sương.
Mùi thơm đầy hương lúa, nếp hương.”

Những giọt sương sớm đọng trên tà áo, hương lúa chín lan tỏa khắp không gian, tạo nên một bức tranh không chỉ để ngắm nhìn mà còn để cảm nhận bằng tất cả các giác quan.

Sóng lúa – Giai điệu của mùa màng bội thu

Dưới ngòi bút Xuân Diệu, đồng lúa không còn tĩnh lặng, mà như một biển sóng dập dờn, reo vui trong gió:

“Theo đợt gió, lựa chiều sóng lúa,
Tôi bơi trên ngút ngàn gợn lụa,
Lúa sắp chín rồi, tôi nghe reo
Những hạt nhiều bằng mấy lúc gieo.”

Mỗi bông lúa trĩu hạt là một thành quả ngọt lành của người nông dân sau những tháng ngày lao động vất vả. Lúa reo vui vì mùa màng bội thu, vì mỗi hạt lúa hôm nay là kết tinh của bao công sức, của những giọt mồ hôi rơi xuống trên từng luống đất.

“Những hạt căng bằng mồ hôi rỏ hạt,
Những hạt mẩy bằng muôn gàu nước tát.”

Lúa chín không chỉ nhờ vào đất trời mà còn nhờ vào công lao của con người – những người đã không quản ngày đêm cày cấy, chăm sóc, tát nước cho đồng ruộng. Hạt lúa hôm nay căng tròn, vàng óng chính là thành quả xứng đáng của biết bao công sức vun trồng.

Niềm hạnh phúc khi được hòa mình vào thiên nhiên

Dọc theo hành trình qua những cánh đồng lúa, Xuân Diệu thu vào tầm mắt cả một biển vàng rộng lớn:

“Từ Bắc Ninh về huyện Thuận Thành,
Theo vòng xe đạp, trải mông mênh,
Mắt tôi ôm hết bao nhiêu lúa,
Xanh chuyển sang vàng, vàng ấp xanh.”

Từng cánh đồng nối tiếp nhau, trải dài đến tận chân trời. Nhà thơ dùng từ “ôm” để diễn tả cảm giác bao trọn lấy cả một không gian vô tận, nơi màu xanh và màu vàng hòa quyện vào nhau, tạo nên một bức tranh đầy sức sống.

Lời cảm ơn chân thành dành cho người lao động

Bài thơ khép lại bằng những lời tri ân chân thành:

“Cảm ơn người không nghỉ bàn tay,
Cảm ơn kẻ cày sâu cấy dày,
Cảm ơn đất nước luôn sinh đẻ
Cho tôi bơi biển lúa một ngày!”

Những người nông dân – những người đã “cày sâu, cấy dày”, đã làm nên màu xanh bạt ngàn của đồng lúa, làm nên những mùa màng trĩu hạt. Đất nước – người mẹ hiền đã nuôi dưỡng biết bao thế hệ bằng những cánh đồng phì nhiêu, bằng những dòng sông bồi đắp phù sa.

Hạnh phúc của Xuân Diệu không phải là một niềm vui cá nhân, mà là niềm hạnh phúc khi được chứng kiến sự trù phú của đất nước, khi được tận hưởng thành quả từ bàn tay lao động của con người.

Lời kết

Biển lúa của Xuân Diệu không chỉ là một bài thơ tả cảnh, mà còn là một bản hòa ca về lao động, về thiên nhiên, và về lòng biết ơn. Ở đó, con người không chỉ là người quan sát, mà còn hòa mình vào cảnh vật, cảm nhận từng hơi thở của đất trời.

Đọc bài thơ, ta không chỉ thấy những cánh đồng lúa chín vàng rực rỡ, mà còn cảm nhận được cả những giọt mồ hôi đã đổ xuống để làm nên mùa vàng ấy. Và quan trọng hơn hết, bài thơ nhắc nhở ta biết trân quý từng hạt cơm trên mâm, từng cánh đồng bạt ngàn – những điều tưởng như bình dị nhưng lại là kết tinh của bao công sức và tình yêu với quê hương, đất nước.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý