Rửa tai
Có cả thiên hạ mà cố nhường cho người là lạ. Người nhường thiên hạ cho, mà không nhận cũng là lạ. Nghe thấy câu chuyện nhường thiên hạ cho là chuyện bẩn, phải đi rửa tai lại lạ hơn. Không để cho trâu uống cái nước đã rửa tai ấy, sợ bẩn miệng trâu lại càng lạ nữa.
Đời thượng cổ có ông Hứa Do là một người sống ẩn dật ở trong chằm Bái Trạch.
Vua Nghiêu nghe tiếng là người giỏi, mời ra xin nhường cả thiên hạ. Hứa Do từ chối, lui về ẩn tại núi Trung Nhạc phía Nam sông Dĩnh Thuỷ.
Sau, vua Nghiêu lại tìm đến, cố mời Hứa Do ra làm tổng trưởng cả chín châu. Hứa Do thấy vậy, không muốn nghe chuyện nữa, ra bờ sông Dĩnh Thuỷ rửa tai. Ngay lúc bấy giờ, Sào Phủ đang dắt trâu xuống bờ sông, gặp Hứa Do hỏi:
– Vì việc gì mà bác phải rửa tai như vậy?
Hứa Do thuật chuyện, Sào Phủ liền gò cổ trâu lại mà nói rằng:
– Ta toan cho trâu uống nước đây, lại e bẩn cả miệng trâu.
Nói đến đoạn dắt trâu lên quãng sông trên cho trâu uống nước.
Cao Sĩ Truyện
(Theo “Cổ học tinh hoa” – Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân)
*
Lời bình:
Danh lợi đối với bậc chân nhân chỉ là bụi trần. Hứa Do không màng thiên hạ, cũng chẳng để vướng bận tai nghe những chuyện phàm tục. Sự thanh cao của ông không chỉ ở chỗ từ chối ngôi báu, mà còn ở chỗ xem lời mời ấy là điều ô uế, đến mức phải rửa tai. Còn Sào Phủ, không chỉ tôn trọng lựa chọn của Hứa Do, mà còn cao hơn một bậc khi giữ sự thanh sạch cho cả con trâu, không để nó uống nước đã bị “ô nhiễm” bởi câu chuyện quyền lực. Đây chính là phẩm cách siêu phàm của bậc ẩn sĩ, xem danh vọng như phù vân, chỉ giữ lòng thanh tịnh mà sống an nhiên.
Viên Ngọc Quý.
