Bài thơ “Đêm đông đọc sách dạy con trai Tử Duật” của Lục Du không chỉ là lời nhắn nhủ dành cho con trai mà còn là bài học sâu sắc cho mọi thế hệ về giá trị của học tập và rèn luyện.
Nguyên văn bài thơ:
Người xưa học tập tận tâm hành
Tuổi trẻ gắng công, lớn vang danh
Sách vở vẫn còn điều nông cạn
Đạo lý thâm sâu phải tự thành.
(Trích từ sách “365 ngày cho cuộc lữ hành – Trải nghiệm từ kinh điển Phật giáo và văn học Trung Hoa” – Nhà xuất bản Dân Trí)
Hai câu đầu khuyến khích noi gương tiền nhân, nhấn mạnh rằng tuổi trẻ là giai đoạn lý tưởng để nỗ lực học tập và đặt nền tảng cho sự nghiệp lớn. Hai câu sau nhấn mạnh hạn chế của sách vở và khẳng định rằng chỉ khi tự trải nghiệm và chiêm nghiệm, con người mới có thể thấu hiểu những giá trị sâu xa trong cuộc sống.
Ngôn từ trong bài thơ tuy giản dị nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc: học tập không chỉ để lĩnh hội kiến thức mà còn để xây dựng nhân cách và trở thành người có ích. Đây là lời khuyên quý giá, không chỉ truyền cảm hứng mà còn định hướng con người biết tự hoàn thiện bản thân trong cuộc sống.
Về tác giả Lục Du
Lục Du (1125–1210) là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất đời Tống. Ông quê ở Sơn Âm (nay thuộc Thiệu Hưng, Chiết Giang) trong một gia đình nề nếp văn chương. Cuộc đời Lục Du gắn bó với sáng tác thơ ca, với khối lượng đồ sộ hơn 9.300 bài thơ cùng nhiều bài từ và văn xuôi.
Thơ ông đa dạng phong cách, từ tinh thần yêu nước mãnh liệt đến sự gần gũi, giản dị với nhân dân. Lục Du có thể mang nét trầm uất như Đỗ Phủ, bi phẫn như Khuất Nguyên, giản dị như Đào Tiềm, bay bổng lãng mạn như Lý Bạch, hoặc hào hùng như Tân Khí Tật.
Với tài năng xuất chúng, ông không chỉ là nhà thơ lớn của thời Tống mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến các thế hệ nhà thơ yêu nước sau này, tiêu biểu là Văn Thiên Tường và Lâm Cảnh Hy.
Lời kết
Bài thơ “Đêm đông đọc sách dạy con trai Tử Duật” và di sản sáng tác của Lục Du vẫn luôn là tấm gương sáng, nhắc nhở chúng ta về ý nghĩa của học tập, lao động, và sự nỗ lực không ngừng để hoàn thiện bản thân.
Viên Ngọc Quý
