Nghĩa Hành trách móc Nhiên Minh: “Người ta phải biết ăn miếng thịt to, uống cốc rượu đầy, làm ra những chuyện kinh thiên động địa, mới xứng là bậc trượng phu sống ở trên đời. Tôi thấy anh ăn uống thanh đạm, làm việc dè dặt, vào ra không để dấu hình… anh có xứng là bậc trượng phu”.
Nhiên Minh cười đáp: “Sao anh lại nghĩ như vậy. Tôi nghe thầy dạy, trượng phu là bậc thường hành nhân, trí, tín, nghĩa, trực, dũng, cương, chứ không nghe đến bậc trượng phu như anh nói.
Nhưng muốn hành những đức tính ấy mà không muốn học thì không chắc thành được bậc trượng phu quang minh lỗi lạc. Bởi, muốn nhân mà không muốn học thì bị cái che mờ là ngu, muốn trí mà không muốn học thì bị cái che mờ là cao kỳ, muốn tín mà không muốn học thì bị cái che mờ là hại nghĩa, muốn trực mà không muốn học thì bị cái che mờ là ngang ngạnh, muốn dũng mà không muốn học thì bị cái che mờ là loạn, muốn cương mà không muốn học thì bị cái che mờ là táo bạo khinh suất.
Tôi chẳng mong được trở thành cây đa cây đề đứng giữ trời đất, mà chỉ mong được làm giàn mướp ung dung trước sân nhà. Mỗi ngày biết thêm những điều mình chưa biết, mỗi tháng chẳng quên những điều mình đã biết. Với tôi, trượng phu hay không cũng chỉ cần có vậy thôi./.
Tài liệu tham khảo
1. Khổng Tử – Luận ngữ.
