Nguyên Lý Đầu Tiên
Nếu đến chùa Obaku ở Kyoto ta sẽ thấy một dòng chữ khắc “Nguyên Lý Đầu Tiên”. Các chữ này lớn lạ thường, và những người rành thư pháp luôn luôn thán phục chúng như là những tác phẩm hàng đầu. Các chữ này do Kosen viết hai trăm năm về trước.
Lúc viết, thiền sư viết trên giấy, sau đó các nghệ nhân làm bản khắc lớn hơn bằng gỗ. Trong khi thiền sư viết, có một người đệ tử bạo gan ở bên cạnh, vị này đã hòa nhiều lít mực cho thiền sư để viết mấy chữ này và luôn luôn phê bình thư pháp của thiền sư.
“Chưa được,” vị đệ tử nói với Kosen sau lần viết đầu.
“Cái này thì sao?”
“Nghèo nàn. Dở hơn cái trước,” vị đệ tử nói.
Kosen kiên nhẫn viết hết tờ này đến tờ khác cho đến khi 84 chữ “Nguyên Lý Đầu Tiên” đã được viết, mà vị đệ tử vẫn chưa đồng ý.
Rồi, khi vị đệ tử bước ra ngoài một lúc, Kosen nghĩ: “Đây là cơ hội để mình thoát được con mắt sắc bén của hắn,” và thiền sư viết vội vã, với tâm trống rỗng mọi tạp niệm. “Nguyên Lý Đầu Tiên.”
“Một tác phẩm tuyệt vời,” vị đệ tử tuyên bố.
(Trần Đình Hoành dịch)
*
Lời bình:
Câu chuyện này mang một bài học sâu sắc về thiền và sáng tạo.
Khi ta quá cố gắng và để tâm trí vướng bận vào kết quả, ta thường bị giới hạn bởi chính sự mong cầu của mình. Nhưng khi ta buông bỏ áp lực, hành động một cách tự nhiên và thuần khiết, những điều tốt đẹp nhất có thể xuất hiện.
Thiền sư Kosen chỉ có thể tạo ra tác phẩm xuất sắc nhất khi không còn bị phê bình hay tự phán xét. Đó chính là “Nguyên Lý Đầu Tiên” của thiền: Buông bỏ mọi suy tính, để tâm tự do thể hiện bản chất chân thật của nó.
Viên Ngọc Quý.
