Hôm nọ, tôi về thăm sư phụ. Trong lúc trò chuyện, thầy kể câu chuyện về những người đến chùa bàn luận về việc ăn chay. Một cô trong hội ăn chay giảng giải rằng ăn chay là con đường để thành Phật, nhưng thầy chỉ hỏi: “Nếu ăn chay thành được Phật, sao trâu bò không thành Phật?” Một lần khác, mấy anh trí thức khuyên thầy ăn chay phải khoa học, đủ chất. Thầy lại hỏi: “Trâu bò không ăn thịt, sao chúng khỏe thế?” Nghe xong, tất cả đều lúng túng, không biết trả lời thế nào.
Sau đó, thầy kết luận rằng: ăn gì không quan trọng, miễn là thân tâm an lành. Ăn chay không phải đích đến mà chỉ là phương tiện để thực hành lòng từ bi, tránh sát sinh và nuôi dưỡng tình thương yêu với muôn loài.
Bản thân tôi cũng từng trải qua hành trình ăn chay gần hai năm. Ban đầu, đó là một thử thách lớn. Tôi vẫn nấu ăn cho gia đình, dùng chung mâm cơm nhưng tự giới hạn không đụng đến thịt cá. Nhiều người tò mò hỏi: “Ăn chay vậy có đảm bảo sức khỏe không? Có ảnh hưởng đến cuộc sống không?” Tôi thẳng thắn trả lời rằng giai đoạn đầu rất khó khăn. Cơ thể chưa quen với việc thay đổi chế độ ăn, và ánh mắt, suy nghĩ của người xung quanh cũng là một áp lực không nhỏ.
Những tháng đầu, tôi sút cân liên tục, mỗi tháng giảm một ký trong suốt tám tháng. Tuy nhiên, đến tháng thứ chín, cơ thể tôi bắt đầu thích nghi và ổn định. Tôi cảm nhận được nhiều lợi ích đáng quý từ việc ăn chay. Thân thể nhẹ nhàng hơn, tâm hồn trở nên an nhiên, trí tuệ sáng suốt và ít bị những toan tính, phiền muộn chi phối. Những việc tưởng chừng phức tạp bỗng nhiên được giải quyết dễ dàng, như thể tôi đã tìm thấy một nguồn năng lượng mới. Nhà Phật gọi đây là “dùng trí, không dùng thức” – trí là sự sáng suốt trong khoảnh khắc hiện tại, còn thức là kinh nghiệm tích lũy từ quá khứ.
Dù vậy, đến nay, tôi đã ngừng ăn chay và trở lại chế độ ăn bình thường. Qua trải nghiệm, tôi hiểu rằng ăn chay chỉ là một phương tiện, không phải mục đích. Quan trọng hơn là cách chúng ta sống, giữ tâm hồn thanh thản và cơ thể khỏe mạnh, đồng thời hài hòa với gia đình và xã hội.
Ăn chay là một cách để thực hành lòng từ bi, nhưng không phải tất cả. Một người ăn chay cũng có thể chưa thực sự từ bi nếu trong lòng còn chất chứa hận thù, giận dữ. Ngược lại, người không ăn chay nhưng biết sống yêu thương, không gây tổn hại cho người khác và biết giúp đỡ những ai cần, họ cũng đã sống đúng với tinh thần từ bi.
Tôi nhận ra rằng, dù là người tu hay không tu, xuất gia hay tại gia, điều quan trọng nhất là giữ thân tâm an lạc và nuôi dưỡng tình thương yêu. Đó mới là giá trị chân thực mà mỗi người cần hướng tới, vượt lên trên mọi phương tiện như ăn chay hay không ăn chay.
Hưng Hòa
