Khổng Tử, nhà hiền triết của triết học phương Đông, đã để lại cho nhân loại những lời dạy sâu sắc về cách sống và rèn luyện bản thân. Trong sách Luận Ngữ, ông từng nói: “Dĩ ước thất chi giả tiễn hỹ” – nghĩa là “Người luôn ước thúc bản thân mà phạm lỗi thì rất hiếm”. Đây là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự tự kỷ luật và kiểm soát bản thân để hướng tới một cuộc sống chuẩn mực và thành công.
Ý nghĩa của sự tự kỷ luật
Sự tự kỷ luật là khả năng kiểm soát hành vi, cảm xúc và thói quen của chính mình để đạt được mục tiêu lớn hơn. Câu nói của Khổng Tử nhấn mạnh rằng, khi một người biết tự rèn luyện bản thân trong suy nghĩ và hành động, họ sẽ ít phạm sai lầm. Điều này không chỉ giúp cá nhân hoàn thiện mà còn mang lại giá trị cho cộng đồng và xã hội.
Những người có kỷ luật tự giác luôn sống có trách nhiệm, không để bản thân bị cuốn vào cám dỗ hoặc những cảm xúc tiêu cực. Họ thường đặt ra giới hạn và nguyên tắc rõ ràng, đồng thời kiên trì theo đuổi mục tiêu một cách nhất quán. Chính sự kiên trì và ý chí này giúp họ giảm thiểu những lỗi lầm có thể phát sinh do sự bất cẩn hoặc thiếu kiểm soát.
Tự kỷ luật trong cuộc sống hằng ngày
Lời dạy của Khổng Tử có thể áp dụng trong nhiều khía cạnh của đời sống. Trong học tập, tự kỷ luật giúp một người xây dựng thói quen học tập đều đặn, tránh sự lười biếng hoặc trì hoãn. Trong công việc, sự kỷ luật tự giác đảm bảo rằng mỗi nhiệm vụ được thực hiện với sự tập trung cao độ, không để thời gian trôi qua lãng phí.
Ngoài ra, tự kỷ luật còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các mối quan hệ. Khi một người biết kiểm soát lời nói và hành động, họ sẽ tránh được những xung đột không đáng có. Điều này giúp duy trì sự hòa hợp và tin tưởng giữa con người với nhau.
Tuy nhiên, việc rèn luyện tự kỷ luật không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nó đòi hỏi sự kiên trì, ý chí mạnh mẽ và khả năng chịu đựng những thử thách. Đôi khi, bạn có thể phải từ bỏ những niềm vui ngắn hạn để đạt được những mục tiêu dài hạn.
Giá trị của câu nói trong thời đại ngày nay
Trong xã hội hiện đại, khi con người dễ bị cuốn vào những cám dỗ như công nghệ, mạng xã hội, hoặc lối sống tiêu thụ, lời dạy của Khổng Tử càng trở nên ý nghĩa. Thiếu tự kỷ luật có thể dẫn đến nhiều hậu quả như lãng phí thời gian, mất phương hướng, và thậm chí đánh mất những giá trị cốt lõi của bản thân.
Người biết tự kỷ luật sẽ không để mình bị kiểm soát bởi những điều bên ngoài. Thay vào đó, họ trở thành người làm chủ cuộc đời mình, biết cách cân bằng giữa trách nhiệm và niềm vui. Chính sự tự kỷ luật sẽ giúp họ vượt qua mọi khó khăn và vươn tới những thành công mà họ mong muốn.
Bài học từ lời dạy của Khổng Tử
Từ câu nói “Dĩ ước thất chi giả tiễn hỹ,” chúng ta học được rằng, thành công và sự hoàn thiện bản thân không phải đến từ sự may mắn hay tài năng bẩm sinh, mà từ chính khả năng kiểm soát và rèn luyện bản thân. Hãy tự đặt ra những nguyên tắc sống đúng đắn và nghiêm túc tuân thủ chúng.
- Đừng ngại đặt giới hạn cho bản thân, vì đó là cách bạn bảo vệ chính mình trước những lỗi lầm.
- Luôn tự vấn và điều chỉnh bản thân để trở thành phiên bản tốt hơn mỗi ngày.
- Hãy nhớ rằng, người có kỷ luật tự giác không chỉ đạt được thành công cá nhân mà còn là tấm gương sáng cho những người xung quanh.
Tóm lại, câu nói của Khổng Tử là một bài học sâu sắc về sức mạnh của sự tự kỷ luật. Hãy học cách rèn luyện bản thân, bởi chỉ khi bạn biết kiểm soát chính mình, bạn mới có thể kiểm soát cuộc đời mình một cách trọn vẹn và ý nghĩa.
*
Luận Ngữ
Luận Ngữ là sách sưu tập ghi chép lại những lời dạy của Khổng Tử và những lời nói của người đương thời. Sách Luận Ngữ gồm 20 thiên, mỗi thiên đều lấy chữ đầu mà đặt tên, và các thiên không có liên hệ với nhau.
Đọc sách này, người ta hiểu được phẩm chất tư cách và tính tình của Khổng Tử, nhất là về giáo dục, ông tỏ ra là người thấu hiểu tâm lý của từng học trò, khéo đem lời giảng dạy thích hợp với từng trình độ, từng hoàn cảnh của mỗi người. Như có khi cùng một câu hỏi mà ông trả lời cho mỗi người một cách.
Trình Y Xuyên, một nhà Nho đời Tống nói: “Có người đọc xong Luận Ngữ mà không thấy gì cả, có người đọc xong lại thấy thích thú một vài câu, có người đọc xong thì rất thích thú đến độ múa tay múa chân mà không hay biết”. Bởi vậy, khi đọc Luận Ngữ, phải đọc chậm rãi, suy nghĩ tường tận, càng suy nghĩ càng phát hiện được nhiều điều hay.
Trình Y Xuyên lại nói: “Ai đọc xong Luận Ngữ mà vẫn còn những tính nết như trước khi chưa đọc thì người ấy chưa hiểu được sách Luận Ngữ vậy”. Tóm lại sách Luận Ngữ dạy đạo quân tử một cách thực tiễn, miêu tả tính tình đức độ của Khổng Tử để làm mẫu mực cho người đời sau noi theo.
Viên Ngọc Quý.
Hành Trình Hoàn Thiện Bản Thân Qua Những Câu Nói Của Khổng Tử
