Tư Mã Thiên (Tây Hán) (145 – 86 TCN)
Hán Cao Tổ Lưu Bang thiết yến tiệc ở Nam Cung Lạc Dương. Lúc ấy Cao Tổ hỏi: “Chư hầu và các tướng đừng giấu giếm trẫm. Tất cả hãy nói thực tình nguyên nhân, tại sao ta làm chủ được thiên hạ, còn họ Hạng mất thiên hạ?”
Lúc đó, Cao Khởi và Vương Lăng thưa: “Bệ hạ cương nghị và trực tính; Hạng Vũ nhân từ và thương người. Nhưng bệ hạ sai ai đánh được thành, lấy được đất, hàng phục được nơi nào thì phong ngay đất ấy cho người có công, cùng chung hưởng lợi và chia sẻ với thiên hạ. Còn Hạng Vũ thì ghen tức người giỏi, ghét bỏ người tài, hại người có công, nghi người hiền đức. Khi đánh thắng thì không thưởng công cho người ta, khi được đất, thì không cho người ta cùng hưởng lợi, do đó dẫn đến mất thiên hạ”.
Cao Tổ nói: “Khanh chỉ biết một mà chưa biết hai. Phàm việc tính toán trong doanh trướng mà quyết định được sự thắng lợi ở ngoài ngàn dặm thì ta không bằng Tử Phòng. Quản lý đất nước, giữ yên trăm họ, vận tải lương thực không bao giờ gián đoạn thì ta không bằng Tiêu Hà. Nắm trong tay trăm vạn quân, bách chiến bách thắng, tiến công là nhất định lấy được vinh quang thì ta đâu sánh bằng Hàn Tín. Ba người này đều là những bậc anh hùng hào kiệt, ta biết kết hợp cùng với họ cho nên có được thiên hạ. Còn Hạng Vũ có một quân sư Phạm Tăng mà không biết dùng cho nên bại trận dưới tay ta.
— Trích từ “Sử ký”
Bài viết bạn có thể quan tâm:
